تبیان: کاهو مزاجش سرد و تر است. رطوبت بسیار خوبی دارد و رطوبت طبیعی بدن را تقویت و تأمین می کند. بهترین کاهو برای مصرف، نوعی است که برگ و ساقه نازک داشته باشد و سطح برگ هایش تا حدودی چرب بوده و تلخ نباشد.
احادیث زیادی در باب اهمیت کاهو نقل شده است که در اینجا به چند مورد اشاره می نماییم:
پیامبر (ص) فرموده اند: کاهو بخورید چرا که خواب آور است و غذا را هضم می کند.
از امام صادق (ع) نیز در کتاب کافی نقل شده است که بر شما باد مصرف کاهو، چرا که خون را تصفیه می کند.
امام رضا (ع) نیز فرموده اند: بهترین سبزی ها کاسنی و کاهو است.
کاهو مزاجش سرد و تر است. رطوبت بسیار خوبی دارد و رطوبت طبیعی بدن را تقویت و تأمین می کند. بهترین کاهو برای مصرف، نوعی است که برگ و ساقه نازک داشته باشد و سطح برگ هایش تا حدودی چرب بوده و تلخ نباشد.
کاهو دارای رطوبت است و حجم خون را تا حدودی افزایش می دهد؛ لذا رقیق کننده نسبی خون می باشد. از آنجایی که رطوبت عامل ایجاد خواب است، کاهو حالت آرامش بخش داشته و خواب آور خوبی است. کسانی که دچار اختلال خواب هستند و به سختی به خواب می روند بهتر است یک ساعت قبل از خواب کاهو یا چوب وسط آن را میل کنند. البته راه دیگر، مصرف آب (عصاره) کاهو است. برای تهیه آب کاهو کافی است یک عدد کاهوی متوسط را کاملاً شسته و در یک قابلمه دردار که درب آن کاملاً بسته شده قرار داده و روی حرارت کم بگذارید تا به اصطلاح با بخار آب خودش، نرم و بخارپز شود. آب که انداخت شعله را خاموش کرده کاهو را بفشارید تا آب و عصاره آن استخراج شود. 1 تا 2 قاشق غذاخوری از این عصاره قبل از خواب می تواند خواب راحتی را به دنبال داشته باشد. عرق کاهو هم همین خواص را دارد.
روغن کاهو هم یکی از روغن های خوب در پزشکی است که برای تهیه آن، به روش های خاصی مواد موجود در کاهو را استخراج و آن را وارد یک روغن پایه می کنند که روغن حاصل، خواص کاهو را خواهد داشت. از این روغن جهت چرب کردن بینی و سر و صورت برای ایجاد آرامش و خنکی در منطقه سر و مغز و رفع خشکی و القای خواب استفاده می شود.
کاهو غذایت زیادی ندارد لذا باعث چاقی نمی شود اما مصرف آن در افراد با مزاج سرد و رطوبتی، به دلیل افزودن بر میزان رطوبت های بدن، منجر به پف آلودگی و افزایش حجم و سایز بدن می شود. مصرف کاهو همراه با سرکه به صورت سالاد اشتها را تحریک می کند (5/0 ساعت قبل از غذا). زیاده روی در مصرف کاهو می تواند مخصوصاً در افراد سرد مزاج باعث سردی، پف آلودگی صورت، ورم بدن، درد و تورم مفاصل، آبریزش بینی و دهان، شل شدن بدن، رفلاکس و نفخ، فراموشی و ضعف بینایی شود. در این موارد توصیه می شود از کاهو پرهیز کرده یا آن را در مقادیر کم، همراه با پودر زیره، نعناع، کمی عسل، شیره انگور یا سکنجبین شیرین مصرف کنند. کاهو سکنجبین یکی از بهترین و مفیدترین خوردنی های میان وعده در طب سنتی مخصوصاً در فصل بهار و تابستان است.
درمان بی خوابی و دردهای مبهم در بدن با مصرف کاهو و سکنجبین
درمان بی خوابی و دردهای مبهم در بدن با مصرف کاهو و سکنجبین امکان پذیر است.
در طب سنتی مزاج کاهو سرد و تر است و سکنجبین مزاج گرم و خشک دارد به این دلیل که سکنجبین از ترکیب سرکه و عسل درست می شود که به اندازه معین جوشانده شده و اثرات گرم و خشکی را بر جای می گذارد، در واقع اثرات گرم و خشک سکنجبین با اثرات سرد و تر کاهو تا حدودی یکدیگر را خنثی می کنند. با توجه به اینکه کاهو خواب آور، مسکن و ضد درد است می تواند به همراه سکنجبین مصرف شود و عارضه ای نیز به همراه نداشته باشد. اما اگر کاهو را به تنهایی بدون سکنجبین مصرف کنیم همان طور که در بالا اشاره شد ممکن است رطوبت، تری و سردی آن تأثیر نامطلوبی بر روی افرادی که سن بالا دارند یا دارای مزاج بلغمی هستند بر جای بگذارد.
در واقع سکنجبین نفوذ مواد را در بدن بیشتر می کند، باز کننده عروق بدن و مجاری است و خون بدن را تمیز می کند، از این جهت مصرف سکنجبین به تنهایی و یا با کاهو می تواند اثرات خوبی را بر بدن برجای بگذارد و به دلیل گرم و خشک بودن سکنجبین عوارض آن نیز با کاهو دفع می شود، در نتیجه این دو ماده عوارض یکدیگر را خنثی می کنند اما اثرات مثبت یکدیگر را خنثی نمی کنند.
دقت داشته باشید که سکنجبین با شکر نیز درست می شود اما درست کردن آن با عسل بهتر است؛ مصرف کاهو و سکنجبین با هم برای بدن ضرری ندارد اما همچنان که زیاده روی آب زیاد می تواند برای بدن مضر باشد مصرف زیاد این ماده غذایی نیز می تواند آسیب رسان باشد.
افعال و خواص دارویی کاهو در طب سنتی
* از کاهو خون طبیعی رقیق تولید می شود، بنابراین برای کسانی که دارای غلظت خون ناشی از مصرف زیاد گوشت قرمز هستند بسیار مفید است. همچنین برای غلظت خون در افراد مبتلا به سوء مزاج سوداوی نیز سودمند است. در این شرایط فرد باید کاهو را به عنوان یک وعده ی غذا یا یک میان وعده ی غذایی مصرف کند. در صورتی که منع طبی خاصی در کار نباشد، مصرف کاهو به همراه هویج رنده شده با مقدار اندکی آب نارنج بدین منظور قابل پیشنهاد است.
* کاهو تسکین دهنده ی حدّت و تیزی اخلاط گرم (خلط خون و صفرا) است.
* کاهو تعدیل کننده ی خشکی اخلاط خشک (خلط صفرا و سودا) است.
* کاهو تشنگی و التهاب ناشی از مواجهه با گرما را کاهش می دهد.
* کاهو مسکّن سرفه هایی است که ناشی از گرمی و خشکی باشند.
* کاهو یکی از مشهورترین خواب آورهای طبیعی است. مصرف ساق و انتهای شیره دار برگ کاهو بدین منظور مناسب تر است.
* کاهو ملین و ادرارآور است.
* کاهوی پخته برای تسکین درد سینه و زیاد کردن شیر موثر است.
* مصرف کاهو با سکنجبین نعناعی یکی از بهترین راه های چیرگی بر تشنگی و التهاب و خشکی بدن در روزهای گرم تابستان است.
مضرات کاهو در طب سنتی
* زیاده روی در مصرف کاهو میل جنسی را کاهش می دهد.
* کسانی که دچار افزایش سردی و تری در معده و کبد هستند باید کاهو را با احتیاط مصرف کنند.
* زیاده روی در مصرف آن برای بیماری های ریوی مضر است.
* زیاده روی در مصرف کاهو موجب کدورت حواس، کاهش حافظه، کندفهمی، ضعف بینایی و تولید ریح می گردد. مصلح این زیان های کاهو، نعناع و کرفس و زیره است.
روزه داران بهتر است دو ساعت پس از افطار قدری کاهو و سکنجبین میل کنند، و اگر برای سحری میل غذا خوردن ندارند دستکم کاهو و سکنجبین را در وعده ی سحر از دست ندهند
