تشریفات ترخیص کالا میان گمرکات مرزی ایران

اظهار كننده موظف است اسناد لازم را از قبيل سياهه خريد، گواهي مبدأ، اسناد بانكي و ساير مجوزهاي مورد نياز كه مقررات و قوانين مربوطه تعيين نموده است به اظهارنامه منضم نمايد. براساس قانون مقررات صادرات و واردات كالاهاي صادراتي و وارداتي به سه گروه زير تقسيم گرديده است: 1- كالاي مجاز : كالايي است كه صدور يا ورود آن با رعايت ضوابط نياز به كسب مجوز ندارد. 2- كالاي مشروط : كالايي است كه صدور يا ورود آن با كسب مجوزهاي مربوطه امكان‌پذير مي‌شود. 3- كالاي ممنوع : كالايي است كه صدور يا ورود آن به موجب شرع مقدس اسلام و يا به موجب قانون ممنوع مي‌باشد. كالايي كه براي ورود يا صدور آن اظهارنامه گمركي تسليم گمرك گرديده است، به لحاظ انطباق با مندرجات اظهارنامه و اسناد و مدارك و قوانين مربوطه مورد بررسي قرار مي‌گيرد. و چنانچه مغايرتي وجود نداشته باشد نسبت به صدور پروانه گمركي و ترخيص آن اقدام مي‌گردد. تشريفات گمركي صدور برخي كالاهاي خاص منحصراً در گمركات ذيل انجام مي گيرد: فرش در گمركات غرب تهران، مهرآباد، كرمان، شيراز، كرمانشاه و مشهد پسته در گمركات كرمان، غرب تهران و مهرآباد زعفران در گمركات مشهد و مهرآباد پوست و روده و سالامبور در گمرك جنوب تهران نظام گمركي اطلاعات رايانه‌اي (‌نگار) گمرك جمهوري اسلامي ايران ضمن تدوين برنامه‌اي جامع جهت اصلاح نظام سنتي خود، با همكاري ً برنامة عمران سازمان ملل متحد ً1،تشريفات گمركي مربوط به ترخيص كالا را تا حد ممكن، تسهيل نمايد. و ً كنفرانس توسعه و تجارت سازمان ملل متحد ً 2مصمم گرديد كه سيستم موجود كامپيوتري خود را بهبود بخشيده به منظور تحقق اين امر، بهره‌گيري از ً نظام گمركي اطلاعات رايانه‌اي ( نگار) در دستور كار گمرك ايران قرار گرفت. با عملياتي شدن اين سيستم در بخش صادرات از تاريخ (17/10/76) و متعاقب آن در بخش واردات از تاريخ (12/6/77) بسياري از مراحل مربوط به تشريفات ترخيص كالا، به‌ويژه مواردي كه نياز به تصميم‌گيري و نظر كارشناسي ندارد، از طريق رايانه صورت مي‌گيرد و با توجه به برخورداري آن از قابليتها و امتيازات مختلف و متعدد، از روش سنتي پيشين كاملاً متمايز و ممتاز مي‌باشد. در اين زمينه مي‌توان به برخي از مزايا و امتيازات اين سيستم اشاره كرد: 1- استفاده از فرم بين المللي سند واحد اداري (S.A.D) به عنوان اظهار‌نامه. با توجه به كدگذاري اطلاعات و استفاده از جداول كنترلي مرجع كه مشتمل برمشخصات افراد، كالاها، كشورها، مي‌باشد، ورود اين قبيل اطلاعات و گزارش‌گيري از آنها سريع‌تر و دقيق‌تر انجام مي‌شود. 2- حذف نسخه‌هاي اضافي اظهارنامه و استفاده از يك فرم استاندارد. 3- محاسبه وصولي‌هاي گمرك از طريق رايانه با حداكثر سرعت و دقت لازم. 4- حذف دفتر كوتاژ و اختصاص شماره ثبت به وسيله رايانه 5- حذف دفتر ژورنال و اختصاص شماره ثبت به وسيله رايانه 6- كنترل مجوزهاي لازم جهت ترخيص كالا از طريق ارائه كدهاي مربوطه توسط سيستم. 7- ارائه انواع گزارشات آماري، اقتصادي، تجاري و گمركي در كوتاه‌ترين زمان ممكن. 8- صدور پروانه ترخيص كالا از طريق رايانه علاوه برامتيازات ياد شده مي‌توان به قابليت ها و توانائيهاي زير هم اشاره نمود: 1- امكان پرداخت حقوق و عوارض گمركي از طريق سيستم الكترونيكي بانكي. 2- امكان تعيين ارزياب از طريق سيستم و تقسيم اظهارنامه‌ها در بين آنها 3- امكان انتخاب مسير ترخيص كالا براساس اطلاعات موجود در سيستم ( كانالهاي سبز،‌ زرد، آبي و قرمز) 4- امكان كنترل ترانزيت كالا در مبدأ و مقصد از طريق رايانه 5- امكان اظهار كالا از راه دور با استفاده از پست الكترونيكي (E –Mail) و تجهيزات مخابراتي. 6-امكان كنترل ارزش كالا با استفاده از سوابق ارزش موجود در رايانه. 7- امكان استفاده از حسابهاي اعتباري و پيش‌پرداخت در برنامه حسابداري. 8- امكان تبديل اطلاعات اظهار‌نامه موجود در سيستم به كدهاي EDI و فراهم آوردن زمينه مبادله الكترونيكي اطلاعات 9- امكان استفاده از برنامه رايانه‌اي فهرست كل بار (مانيفست) جهت كنترل ميزان كالاهاي وارد شده و تسويه آنها از دفاتر انبار. 10- امكان ايجاد ارتباط سيستمي با دفاتر حق‌العملكاران،‌بانكها، شركتهاي بيمه و مؤسسات حمل و نقل و فراهم آوردن زمينه ايجاد مركز تجاري و دستيابي به تجارت بدون كاغذ گمرك جمهوري اسلامي ايران مصمم است با استمرار طرح تجهيز گمركات عمده كشور به نظام گمركي اطلاعات رايانه‌ايً‌ نگار ً طيف وسيعي از مــسائل و مشكلات موجود گمركي كشور را حل و فصل نمايد و زمينه را براي سهولت در امر مبادلات بازرگاني، واردات و صادرات فراهم سازد، چراكه اعتقاد داريم براي افزايش كارايي بخش تجارت گام اصلي نوسازي نظام گمركي و تجهيز آن با روشها و امكانات جديد و پيشرفته است. دستورالعمل اجرايي گردش اظهارنامه وارداتي در پروژه نگار جهت مراجعين مرحله اول :ورود اطلا عات صاحب كالا يا نماينده قانوني وي به بخش (ورود اطلاعات ) مراجعه وبا در يافت فرم اوليه اظهار نامه مبادرت به ارائه اطلاعات در خواستي در متن و ظهر اظهار نامه‌ مي نمايد ، همكاران گمركي مستقر در اين قسمت آماده كمك به مراجعين جهت رفع اشكالات و پاسخگويي به سئوالات مطروحه مي باشند، پس از تكميل اظهار نامه اوليه و تحويل آن به قسمت ورود اطلاعات اظهارنامه وارد سيستم مي شود‏. قابل ذكر است كه اظهار كننده مي بايست ارزش كالا و وجوهي را كه خود محاسبه نموده به تفكيك در ظهر اظهار نامه مربوط به وارد كننده با توجه به كد هاي مندرج در جزوه (سند واحد اداري (s.a.d)) درج نمايد كه طبعأ اين ارقام بايد با ارقام محاسبه شده بوسيله كامپيوتر يكسان باشد . پس از ورود اطلاعات وهمچنين ورود هزينه هاي متعلقه به كالا، كاربراظهار نامه موجود در سيستم را از طريق رايانه خود ورايانه مركزي كنترل و پس از اخذ تائيديه ، نسبت به ذخيره نمودن اظهارنامه در رايانه كاربر و رايانه مركزي اقدام مي نمايد (شماره ذخيره محلي توسط كاربر در قسمت بالاي اظهار نامه يادداشت مي شود )رايانه مركزي ضمن ذخيره نمودن اظهارنامه (شماره ذخيره در سرور ) را در خانه شماره 7درج مي كند در مراحل مختلف انجام تشريفات گمرگي، اظهار نامه توسط اين شماره عطف و كد اظهار كننده فراخواني وعمليات لازم بر روي آن انجام مي گيرد. پس از پايان مراحل مذكور،اظهار نامه چاپ و به ضميمه اظهار نامه دستي به صاحب كالا يا نماينده قانوني وي تحويل داده مي شود تا پس از مقابله وكنترل امضاء نمايد. چنانچه دراين مرحله مغايرتي مشاهده شود،كاربر توسط شماره ذخيره محلي، اظهار نامه را فراخواني ونسبت به اصلاح آن اقدام وپس از كنترل محلي وكنترل با سرور، اظهار نامه قبلي را از رايانه محلي خود حذف واظهار نامه جديد اصلاح شده را جايگزين آن ميكند. سيستم به اين اظهار نامه جديد شماره عطف جديدي اختصاص خواهد داد. مرحلة دوم: پذيرش اظهار نامه اظهار كننده اظهار نامة چاپي واظهار نامه دستي را همراه با اسناد ومجوزهاي مورد نياز (بر اساس كدهاي مندرج در متن اظهار نامه) وفيش بانكي جهت رسيدگي به قسمت پذيرش اظهار نامه تسليم مي نمايد. در اين قسمت تعلق اسناد به اظهار و وجود اسناد لازمه به صورت اجمالي مورد رسيدگي قرار مي گيرد. مسئوليت صحت مندرجات اسناد و مدارك تسليمي و كامل بودن آنها به عهدة صاحب كالا مي باشد. پس از فراخواني اظهار نامه از رايانه مركزي و اقدام نمودن به عمليات ثبت(كوتاژ)، درصورت مطابقت مندرجات متن اظهارنامه با اطلاعات موجود در رايانه مركزي،سيستم نسبت به تخصيص يك شماره تحت عنوان شمارة ثبت اظهارنامه (كوتاژ) عمل خواهد نمود، در غير اينصورت اظهارنامه جهت اصلاح يا تكميل به اظهار كننده برگشت داده خواهد شد. در چنين حالتي اظهار كننده مي بايست به واحد ورود اطلاعات مراجعه تا اصلاحات لازم در اظهار نامه وي انجام ويك چاپ جديد تهيه وبكار گرفته شود. كالا از تاريخ پرداخت مبالغ تعيين شده در اظهار نامه، اظهار شده تلقي ميشود. صاحب كالا تا قبل از اختصاص شماره ثبت به اظهار نامه توسط سيستم، حق هرگونه تغيير يا اصلاح اظهار نامه را دارد.پس از پذيرش اظهار نامه كلية اسناد ارا ئه شده، به استثناء فيش بانكي به اظهار نامه الصاق ولاك و مهر ميشود. سپس شمارة ثبت در محل مربوطه (قسمت(الف)اظهار نامه چاپي) به طور دستي درج و اظهار نامه تنظيم شده همراه با اسناد ضميمه جهت انجام كنترلهاي گمركي به قسمت ارزيابي ارسال مي گردد. مرحله سوم : كنترلهاي گمركي در اين مرحله ارزيابي فيزيكي كا لا انجام مي شود پس از ارزيابي، ارزياب نسبت به ظهر نويسي اظهارنامه وكنترل وجوه پرداختي وساير مقررات اقدام وپس از خاتمه اين كنترلها ، متن اظهارنامه را امضاء وآن را به كارشناس سرويس ارزيابي تحويل مي دهد . كارشناس مزبور در صورت صحت اظهار، اظهار نامه را امضاء و به رئيس سرويس ارزيابي تحويل مي نمايد رئيس سرويس ارزيابي توسط شماره عطف وكد اظهار كننده كه در متن اظهار نامه نوشته شده ويا از طريق شماره ثبت اظهار نامه آن را فراخواني وبا استفاده از رايانه به ارزيابي سيستمي آن مبادرت نموده، شماره ارزيابي تعيين شده توسط سيستم را به صورت دستي در محل مربوطه (قسمت (ب) اظهار نامه) وارد و اظهار نامه را امضاء ميكند. چنانچه عمليات ارزيابي منجر به تغييراتي در اظهار نامه شود، رئيس سرويس ارزيابي يا كارشناس مربوطه نسبت به اصلاح اظهار نامه قبلي كه منجر به ايجاد اظهار نامة جديدي خواهد شد اقدام ميكند. پس از اصلاحيه يا اظهار نامه متمم در يك نسخه چاپ و جهت امضاء و پرداخت تفاوت به صاحب كالا تحويل داده مي شود. رئيس سرويس ارزيابي اظهار نامه نهايي اصلاح شده را ارزيابي سيستمي نموده و پس از درج شماره ارزيابي در محل مربوطه (قسمت(ب) اظهار نامه)، آن را امضاء كرده به واحد صندوق و صدور پروانه ارسال ميكند. مرحله چهارم:پرداخت و ترخيص پس از ارزيابي سيستمي و امضاء اظهار نامه توسط رئيس سرويس ارزيابي، اظهار نامه و فيش بانكي به صندوق تحويل مي شود. صندوقدار ابتدا اظهار نامه مربوطه را از سيستم فراخواني و مبلغ فيش ارائه شده را با مبلغ محاسبه شده توسط سيستم در خانه 47 اظهار نامه مقابله مي كند و در صورت تائيد،رسيد صندوق را بر اساس اطلاعات مندرج در خانه هاي اظهار نامه در رايانه تكميل، كنترل و تائيد،مي نمايد. پس از آن فيش بانكي از اسناد جدا و نسبت به چاپ پروانه گمركي اقدام ميشود. پروانه چاپ شده بوسيله مسئول صندوق مهر و امضاء شده، شماره آن در دفتر مربوطه وارد ميگردد سپس با اخذ رسيد به صاحب كالا تحويل ميشود. دستورالعمل اجرايي گردش اظهارنامه صادراتي در پروژه نگار جهت مراجعين مرحله اول :ورود اطلا عات صاحب كالا يا نماينده قانوني وي به بخش (ورود اطلاعات ) مراجعه وبا در يافت فرم اوليه اظهار نامه مبادرت به ارائه اطلاعات در خواستي در متن و ظهر اظهار نامه‌ مي نمايد ، همكاران گمركي مستقر در اين قسمت آماده كمك به مراجعين جهت رفع اشكالات و پاسخگويي به سئوالات مطروحه مي باشند پس از تكميل اظهار نامه اوليه و تحويل آن به قسمت ورود اطلاعات،اطلاعات اظهار نامه وارد سيستم ميشود. قابل ذكر است كه اظهار كننده مي بايست ارزش كالا و وجوهي را كه خود محاسبه نموده به تفكيك در ظهر اظهار نامه مربوط به وارد كننده با توجه به كد هاي مندرج در جزوه (سند واحد اداري (s.a.d) ) درج نمايد كه طبعأ اين ارقام بايد با ارقام محاسبه شده بوسيله كامپيوتر يكسان باشد.در صورت مغايرت اين محاسبات با ساير اطلاعات وارد شده در سيستم، قبل از شروع مرحله بعدي مي بايست اين اختلافات مشخص وبرطرف شود سيستم داراي قابليت كنترل مشخصات صاحب كالا و اعتبار كارت بازرگاني وي مي باشد.با ورود كد كالا سيستم كد اسناد و مجوزهاي لازم براي صدور آن كالاي خاص را در خانه 44 اظهار نامه وارد ميكند كه بايستي اين كدها بوسيله كارشناسي تطبيق اسناد ملاحظه و از الصاق آن به اظهار نامه اطمينان حاصل نمايد. پس از ورود اطلاعات وهمچنين ورود هزينه هاي متعلقه به كالا. كاربراظهار نامه موجود در سيستم را از طريق رايانه خود ورايانه مركزي كنترل و پس از اخذ تائيديه ، نسبت به ذخيره نمودن اظهارنامه در رايانه كاربر و رايانه مركزي اقدام مي نمايد (شماره ذخيره محلي توسط كاربر در قسمت بالاي اظهار نامه يادداشت مي شود )رايانه مركزي ضمن ذخيره نمودن اظهارنامه (شماره ذخيره در سرور‏)را در خانه شماره 7درج مي كند در مراحل مختلف انجام تشريفات گمركي، اظهار نامه توسط اين شماره عطف و كد اظهار فراخواني وعمليات لازم بر روي آن انجام مي گيرد. پس از پايان مراحل مذكور،اظهار نامه چاپ و به ضميمه اظهار نامه دستي به صاحب كالا يا نماينده قانوني وي تحويل داده مي شود تا پس از مقابله وكنترل امضاء نمايد. چنانچه دراين مرحله مغايرتي مشاهده شود،كاربر توسط شماره ذخيره محلي، اظهار نامه را فراخواني ونسبت به اصلاح آن اقدام وپس از كنترل محلي وكنترل با سرور، اظهار نامه قبلي را از رايانه محلي خود حذف واظهار نامه جديد اصلاح شده را جايگزين آن ميكند. مرحلة دوم: پذيرش اظهار نامه اظهار كننده اظهار نامة چاپي را به ضميمه اسناد مورد لزوم (بر اساس كدهاي مندرج در متن اظهار نامه) وفيش بانكي جهت رسيدگي به قسمت پذيرش اظهار نامه تسليم مي نمايد. در اين قسمت تعلق اسناد به اظهار و وجود اسناد لازمه به صورت اجمالي مورد رسيدگي قرار مي گيرد. مسئوليت صحت مندرجات اسناد و مدارك تسليمي و كامل بودن آنها به عهدة صاحب كالا مي باشد