گیاهان دارویی که در طب سنتی از آنها استفاده می شود بسیار مفیدند و معمولا بیماری ها را درمان می کنند. زوفا هم یکی از این گیاهان است ، زوفا گیاهی وحشی و چند ساله است که در قاره آسیا، اروپای مرکز و جنوبی، روسیه، مجارستان، بلغارستان، اسپانیا، ایتالیا، فرانسه و هند و نواحی مدیترانه کشت می شود. زوفا یکی از مهم ترین گیاهان دارویی به حساب می آید.
مشخصات گیاه زوفا
زوفا گیاهی است پایا از تیره نعناعیان که به حالت خودرو می روید. ریشه اش ضخیم و منشعب و ساقه هایش نسبتاً چوبی و برگ هایش کوچک و متقابل و نوک تیز و بسیار معطر می باشد. گل هایش زیبا و معطر است. اسانس این گیاه مشابه اسانس نعناع است و مصرف طبی دارد.
گیاه زوفا Hyssop نام علمی Hyssopus Officinalis درختچه ای است که ارتفاع آن تا 60 سانتیمتر می رسد این گیاه بحالت خودرو در نواحی جنوب اروپا، ایران، هند، ترکیه و شوروی می روید. برگهای آن کوچک، خط در، نوک تیز و سبزرنگ است . گلهای آن آبی و گاهی سفید اند که در انتهای ساقه ظاهر می شود.
ریشه زوفا مستقیم است و انشعابات فراوانی دارد ساقه چهارگوش، مستقیم دارد . قسمت تحتانی (پای ساقه) چوبی و قهوه ای رنگ و از انشعابهای فراوانی برخوردار است ولی قسمت فوقانی آن نرم و سبز رنگ می باشد. برگهای صاف، فاقد دندانه، باریک، کشیده و کم و بیش نیزه ای شکل و رنگ آن سبز روشن است.
انواع مختلفی نعناع وجود دارد یکی از آن ها نعناع کره ای نامیده می شود که خاصیت دارویی بسیاری دارد و برای سلامتی مناسب است. این نوع نعناع برای تسکین سردرد، مبارزه با تهوع، تسکین معده و کاهش عصبانیت و خستگی و مبارزه با ویروس بسیار مفید است، و از آن برای مبارزه با سرماخوردگی و آنفولانزا استفاده می کنند. در هر قاره نوعی از این گیاه پزشکی (نعناع) یافت می شود.
زوفا یکی از مهمترین گیاهان دارویی و ادویه ای به شمار می رود . از دم کرده پیکر رویشی این گیاه برای درمان بیماریهای مربوط به دستگاه تنفس مانند سرفه، سیاه سرفه، برونشیت و آسم استفاده می شود. مواد موثره این گیاه سبب افزایش فشارخون، هضم غذا و همچینین کاهش تورم می شود. زوفا اگر چه تلخ مزه است ولی به عنوان طعم دهنده مواد غذایی و همچنین در تهیه سس مورد استفاده قرار می گرد.
اسانس زوفا
خاصیت ضد قارچی و باکتریایی دارد. این اسانس در صنایع کنسروسازی ، نوشابه سازی و همچنین در صنایع آرایشی و بهداشتی کاربرد فراوانی دارد. به علت نوش فراوانی که در گلهای این گیاه به وجود می آید در ردیف گیاهان مولد عسل قرار دارد. عسل حاصله از آن کیفیت بسیار مطلوبی دارد.
فواید دارویی گیاه زوفا
خواص داروئی زوفا
زوفا از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک است
1) سرفه و ناراحتی های ریوی را برطرف می کند .
2) نرم کننده سینه است
3) خلط آور است
4) معده را تقویت می کند
5) نفخ شکم را برطرف می کند
6) ادرار آور است
7) داروی مفیدی برای مداوای آسم است
8) اشتها را زیاد می کند
9) برای رفع کم خونی مفید است
10) افسردگی را برطرف می کند
11) برای درمان صرع مفید است
12) برای التیام زخم برگهای زوفا را له کرده و روی زخم بگذارید
13) برای درمان تب خال مفید است و کسانیکه تب خال می زنند باید از دم کرده زوفا استفاده کنند .
14) در قدیم از زوفا برای سقط جنین استفاده می کردند .
15) درد شکستگی را می توان با کمپرس زوفا آرام کرد.
نوشیدن زوفای جوشیده با عسل و گیاه سداب به کسانی کمک می کند که به سرفه های شدید، تنگی نفس، افراد مبتلا به رماتیسم وکسانی که نفسشان با خس خس همراه است کمک می کند . این گیاه همراه با عسل کرمهای داخل شکم را می کشد و کوبیده شده آن با انجیر تازه به از خشکی در آمدن مزاج کمک میکند اثر آن قویترهم می شود.
اگر گل زنبق یا سوسن یا شاهی به آن اضافه شود این گیاه دارویی عالی برای ورم یا آماس لوزه در گلو است و این تحت شرایطی است که به عنوان غرغره ازآن استقاده شود مالیدن پماد آن به سر شپش را از بین می برد این گیاه برای کاهش بیماری خلط بسیار مناسب است و در تمام مشکلات ناشی از سرما یا بیماریهای قفسه سینه و یا ریه مناسب است و این تاثیر هنگامی است که مثل شربت استفاده شود.
طرز استفاده از زوفا
دم کرده :مقدر 0 5گرم برگ وشاخه های گلدار زوفا را در یک لیتر آب جوش ریخته و بمدت 15 دقیقه دم کنید . مقدر مصرف این دم کرده یک فنجان سه بار در روز است .
جوشانده زوفا :مقدر 50 گرم برگ و سرشاخه های گلدار زوفا را در یک لیتر آبجوش دم کرده و بمدت نیم ساعت بگذارید بآرامی بجوشد این جوشانده را برای کمپرس استفاده کنید.
تنطور زوفا ک این تنطور را می توانید از فروشگاههای گیاهان دارویی و یا برخی از داروخانه ها خریداری کنید . مقدار مصرف آن5-10 قطره سه بار در روز مخلوط با آب است .
مضرات زوفا
مصرف بیش از اندازه این گیاه برای کبد مضر است و همچنین چون اثر سقط جنین دارد بنابراین زنان حامله باید از خوردن آن پرهیز کنند.
