خوردن شیر گاو در کودکان به توصیه ی متخصصان تغذیه نباید قبل از یک سالگی آغاز شود چرا که کودک قادر نخواهد بود تا شیر گاو را به راحتی هضم کند.
شیر گاو سرشار از پروتئین و مواد معدنی است و به کلیه نارس نوزادان فشار می آورد.
در ضمن، شیر گاو به اندازه کافی ویتامین C، آهن و دیگر ویتامین های لازم برای کودک را ندارد. استفاده از شیر گاو برای تغذیه نوزادان ممکن است منجر به کمبود آهن در خون یا تحریک سیستم هاضمه و وجود خون در مدفوع آنها شود. در آخر نیز باید اشاره کنیم، شیر گاو چربی های لازم برای رشد و چاق شدن کودک را در خود ندارد.
از زمانی که کودک توان هضم شیر گاو را داشته باشد، این ماده غذایی باید جزو اصلی رژیم غذایی او باشد. شیر گاو منبع غنی کلسیم است که باعث قوی شدن دندان و استخوان ها و همچنین تنظیم لخته خون و کنترل ماهیچه ها می شود. در ضمن، منبع ضعیفی از ویتامین D نیز هست که به جذب کلسیم کمک می کند و برای رشد استخوان ها بسیار لازم است.
شیر حاوی پروتئین های لازم و همچنین کربوهیدرات برای رشد است که به کودک انرژی لازم برای بالا و پایین پریدن و بازی را می دهد. ثابت شده است اگر کودک به اندازه لازم شیر مصرف کند، کمتر دچار فشار خون، سکته، سرطان روده و شکستگی لگن در بزرگسالی خواهد شد.
مصرف چه مقدار شیر مادر مناسب است؟
بر اساس یافته های موسسه بیماری های کودکان در آمریکا، اگر کودکان در طول روز 2 تا 2,5 لیوان شیر بنوشند، کلسیم و ویتامین D لازم را به دست می آورند. به کودکان بالای یک سال شیر پرچرب بدهید البته اگر در معرض چاقی قرار ندارد.
بیشتر از سه لیوان در روز به فرزند خود شیر ندهید زیرا دیگر معده او جایی برای دیگر غذاها نخواهد داشت و ویتامین های لازم به بدن او نخواهد رسید.
آیا می توان به کودکان شیر کم چرب یا بدون چربی داد؟
در بیشتر مواقع نباید این کار را کرد. موسسه بیماری های کودکان در آمریکا تاکید دارد که حتماً از شیرهای پرچرب برای کودکان استفاده کنید. کودکان زیر 7 سال برای رشد و اضافه شدن وزن خود به چربی های موجود در شیر نیاز دارند. همچنین به کمک این چربی ها می توانند ویتامین A و D را جذب کنند. شیرهای کم چرب یا بدون چربی سرشار از مواد معدنی و پروتئین هستند که در بدن کودک خردسال تجمع و رسوب می کنند. هنگامی که کودک به دو سال رسید، می توانید از شیرهای کم چرب برای او استفاده کنید.
البته استثناهایی نیز وجود دارد. به طور مثال، اگر کودک شما در خطر چاقی بیش از حد قرار دارد یا سابقه خانوادگی در چاقی، کلسترول بالا، بیماری های قلبی و عروقی دارید ممکن است پزشک کودک توصیه کند از شیرهای کم چرب در رژیم کودک استفاده کنید.
وقتی کودک شیر گاو دوست ندارد، آیا ترفندی برای تشویق او وجود دارد؟
بعضی از کودکان همه لیوان شیر خود را بی وقفه می بلعند. اما برخی دیگر به دلیل اینکه شیر گاو بافت و طعم متفاوتی از شیر مادر دارد آن را دوست ندارند.
اگر کودک شما جزو این دسته است، سعی کنید شیر گاو را با شیر خود ترکیب کنید (ترکیب یک به سه شیر مادر). این فرمول را در طول زمان تغییر و تا زمانی ادامه دهید که کودک به طور کامل شیر گاو بنوشد. بهتر است شیری به کودک خود بدهید که دمای اتاق را دارد.
نوشیدن حداقل دو لیوان شیر در طول روز برای کودکی که شیر گاو دوست ندارد مشکل ساز است. اما راه های مختلفی برای اضافه کردن این شیر به رژیم غذایی کودک وجود دارد. به طور مثال، گندم بوداده به آن اضافه کنید، ماست، پنیر سفید، پودینگ یا کاستارد به او بدهید. یا می توانید با سوپ شیر بپزید.
وقتی کودک به طور کلی لبنیات دوست ندارد یا به آن حساسیت دارد چه باید کرد؟
اگر کودک شما به هر دلیلی کلسیم یا ویتامین D لازم را از طریق شیر یا لبنیات کسب نمی کند، باید حتماً از قرص ها و مکمل های غذایی که این ویتامین ها را دارد استفاده کنید.
حساسیت واقعی به شیر گاو چندان رایج نیست. تنها 2 تا 3 درصد از کودکان به شیر گاو حساسیت دارند که اصولاً پس از سه سالگی این حساسیت از بین می رود.
اگر کودک بدون هیچ مشکلی شیرهایی که طبق دستورهای خاصی درست شده و حاوی شیر گاو هستند را می نوشد و مشکلی ندارد، مسلماً با نوشیدن شیر گاو هم مشکلی نخواهد اشت. حتی کودکانی که در یک سال نخست به طور کامل شیر مادر خورده اند راحت تر می توانند شیر گاو بنوشند زیرا به واسطه شیر مادر پروتئین های شیر گاو را دریافت کرده اند (مگر اینکه مادر شیر یا لبنیات مصرف نکرده باشد).
اگر کودک به توصیه پزشک شیرهای فرمول دار مصرف می کند، پیش از استفاده از شیر گاو حتماً با پزشک مشورت کنید. شاید پزشک شیر سویا را که مملو از ویتامین D و کلسیم است را توصیه کند.
نشانه اصلی حساسیت به شیر مادر مشاهده خون در مدفوع کودک، اسهال و استفراغ است. اگر در کودک اگزما یا کهیر، دانه هایی در اطراف دهان و چانه، گرفتگی بینی، آبریزش بینی، سرفه، خس خس گلو یا تنگی نفس نیز مشاهده کردید، ممکن است کودک به شیر گاو حساسیت داده باشد.
اگر مشکلات مهم تنفسی یا بلعیدن پیدا کرد فوراً او را به بیمارستان ببرید زیرا ممکن است حساسیت خطرناک داشته باشد.
اگر مشخص شد کودک شما به شیر گاو حساسیت دارد، باید مراقب غذاهایی همچون پنیر سفید، بستنی، ماست، مارگارین های حاوی شیر، کره، شکلات های شیری و شیر خشک باشید.
شیرهای ارگانیک یا بدون هورمون برای کودک مفید است؟
شواهد موثقی مبنی بر بهتر بودن این نوع شیرها وجود ندارد اما استفاده از آنها ضرر هم ندارد. اصولاً شیرهای ارگانیک قیمت گران تری دارند. اما هرگز سعی نکنید شیر خام یا غیرپاستوریزه به کودک خود بدهید. این شیرها حاوی باکتری های مضر و انگل هایی هستند که به بیماری های جدی یا حتی مرگ منجر می شود.
