مقادير زياد كافئين ممكن است باعث افزایش اضطراب شود. به عنوان مثال افرادي كه به ميزان زيادي در روز قهوه مي نوشند دچار ناراحتي هایی مانند سرگيجه ،آشفتگی، بی قراری، سردرد های عود كننده، ناراحتی های روده و مشكلات خواب می شوند.
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز، در چنين مواردي قبل از تجويز داروهای مسكن يا درمان های ديگر، پزشك بايد ميزان مصرف كافئين توسط بيمار را بررسي كند.
كافئين يكي از پرمصرف ترين مواد غير مغذي در دنياست كه در مواد غذائي متعددي وجود دارد .كافئين كه از نظر تعريف جزء داروها قرار مي گيرد ،ماده اي است كه يك يا چند عمل را در بدن دگرگون مي كند و به طور طبيعي در بسياري از غذاها و نوشيدني هاي گاز دار وجود دارد .قهوه ،چائي و نوشابه هاي گازدار داراي كولا حاوي اين ماده هستند و به خاطر اثر و مزه محركشان به ميزان وسيعي استفاده مي شوند.
از نظر دارو شناسي ،كافئين جزء داروهاي محرك ملايم است. كافئين دستگاه گوارش را تحريك كرده و باعث افزايش سرعت دفع موثر آن مي شود و همچنين سيستم اعصاب مركزي را تحريك يا به اصطلاح بيدار مي كند .همچنين كافئين به ميزان زيادي باعث افزايش تجمع سروتونين مغز مي شود و به همين دليل است كه با كم شدن حالت خواب آلودگي ارتباط دارد.كافئين همچنين باعث تحريك توليد گرما در بدن مي شود .مقدار كافئين موجود در در يك فنجان قهوه براي مدت يك تا دو ساعت سرعت سوخت و ساز بدن را به ميزان كمي افزايش مي دهد.
قدرت تحمل بيشتر مردم نسبت به كافئين به سرعت افزايش مي يابد زيرا بدنشان با ميزان مصرف قبلی سازگار مي شود. برخی پژوهش ها نشان داده اند كه به تدريج حساسيت زياد بدن نسبت به تركيب آدنوزیی توليد شده افزايش يافته و در نتيجه باعث كاهش اثرات كافئين مي شود. كافئين فشار خون را افزايش داده و دفع ادرار، فعاليت دستگاه اعصاب مركزی، تجزيه چربی های خون و حركت دودی روده را تحريك مي كند.
به یاد داشته باشید كافئين به تدريج اعتيادآور است. بدن خود را با حضور آن سازگار مي كند .عدم مصرف ناگهاني بعد از استفاده طولاني مدت (حتي در حد اعتدال )،كاهش از مقدار زياد به مقدار كم و يا جايگزين كردن با فرآورده هاي بدون كافئين ،باعث بروز علائمي مانند سردرد ،خواب آلودگي و خستگي مي شود.سردرد ناشي از ترك كافئين به قدري رايج است كه بسياري از داروهاي سردرد كه حاوي كافئين هستند باعث از بين رفتن اين درد نمي شوند.
اما در خصوص میزان مجاز مصرف كافئين باید گفت که ميزان مصرف مجاز در افراد مختلف متفاوت است. افراد جوان بيش از افراد مسن قادر به تحمل آن هستند و مصرف كافئين به هنگام صبح به ميزان كمتري احتمال ايجاد اختلال در خواب دارد تا آنكه شب هنگام خواب مصرف شود.
حتي مصرف يك فنجان قهوه در پايان روز باعث به هم خورن الگوی طبيعي خواب می شود به طوری كه در بيشتر موارد ،خواب را به تأخير انداخته يا باعث مي شود شخص بعد از خواب شبانه احساس خستگي كند.افرادی كه خواب آشفته دارند بايد از چهار ساعت قبل از خواب از مصرف مواد غذائي حاوي كافئين خودداری كنند.از آنجا كه اين موضوع در مورد بسياري از مواد ديگر نيز صادق است ،توصيه مي شود مصرف غذاها و نوشيدني های كافئين دار در حد اعتدال باشد. براي آنكه كاهش يا حذف كافئين بدون علائم ترك باشد،بايد مصرف آن را كاهش داد.
همچنین كافئين ممكن است قابليت دسترسي بعضي از مواد مغذي مانند كلسيم و آهن را كاهش دهد . شواهدي وجود دارد كه كافئين مي تواند عامل خطري براي پيشرفت بيماري پوكي استخوان باشد.
كافئين ،دفع كلسيم را تسريع مي كند و به ويژه تأثير كافئين بر تعادل كلسيم زماني ممكن است شديدتر باشد كه فرد از طريق مواد غذائي كلسيم كافي دريافت نكند.قهوه و چاي هر دو مانع جذب آهن مي شوند ،البته اين تأثير بيشتر به دليل وجود پلي فنل و اسيد تانيك است تا كافئين.
