تابلو برق صنعتی فضايي فلزی است که همانند قفسه کتاب تجهيزات برقي در آن نصب مي شوند. تجهیزات برقی نصب شده در تابلو برق صنعتی با توجه به عملکردی که از تابلو برق انتظار داریم، متفاوت است و توسط طراح انتخاب می گردد. در تعريف تابلو لزومي ندارد آنرا حتمأ يک فضاي بسته فلزي بدانيم بلکه فضاي بسته فلزي، نوعي از تابلو محسوب مي شود. مشکلات ناشي از نصب تجهيزات و خطرات ناشي از عوامل محيطي و پديده هايي مانند اتصال کوتاه که در تجهيزات الکتريکي روي مي دهد از جمله عواملی هستند که باعث می شود تابلوهای برق صنعتی عمدتا به صورت فضای بسته ساخته شوند. همچنین درجه بسته بودن فضای تابلو برق با معیار ضریب نفوذ گرد و غبار و آب تعیین می گردد و با پارامتر IP مشخص می گردد و دامنه آن از IP00 تا IP68 می باشد. به طوریکه تابلو برقهای صنعتی که نسبت به نفوذ آب با فشار واتر جت و از جهت های گوناگون و همچنین گرد و غبار با فشار مقاوم اند، IP68 نامیده می شوند و تابلو برق های صنعتی که هیچ گونه مقاومتی در برابر نفوذ آب و گرد و غبار ندارندIP00 نامگذاری می شوند. رنج کامل درجه حفاظتی IP با استفاه از جدول زیر مشخص می شود.
تعیین و آزمایش درجه حفاظتی IP برای تابلوهای برق صنعتی در آزمایشگاه و با امکانات خاصی صورت می پذیرد و در صورت تأئید، گواهینامه(certificate) مربوطه برای تابلو برق آزموده شده صادر می گردد. همچنین در نوعی دیگر از دسته بندی، تابلوهای برق صنعتی به دو گروه ضدانفجار(Ex) و معمولی تقسیم می شوند. تابلوهای برق صنعتی که نسبت به نفوذ گرد و غبارهای انفجارزا همچون گاز ایمن هستند، ضد انفجار نامیده می شوند. تقسیم بندی قدرت نفوذناپذیری تابلو همچون تابلوهای برق صنعتی ضد آب دارای درجه بندی می باشد. تابلوهای برق صنعتی از ابعاد گوناگون قابل دسته بندی می باشند، که در زیر به برخی دیگر از تقسیم بندیها اشاره می شود.
انواع تابلو از لحاظ ساختار :
تابلوهاي Metal Enclosed : تابلوهايي به شکل محفظه تمام بسته فلزي که تمام تجهيزات الکتريکي اعم از کليدها، ترانسهاي جريان و ولتاژ، لوازم اندازه گيري، شينه ها و … در داخل آن نصب مي شود.اين تابلوها به دو دسته تقسيم مي شوند:
تابلوهاي Metal Clad: اين نوع تابلوها نوعي از تابلوهاي Metal Enclosed هستند که در آنها، محفظه هاي مختلف از يکديگر جدا شده اند. اين امر باعث مي شود تا اگر خطايي در يکي از محفظه ها روي دهد، اين خطا به محفظه هاي ديگر انتقال پيدا نکند و ساير محفظه ها نيز تحت تأثير آن آسيب نديده و محفوظ مي مانند.
يک تابلو Metal Clad به چهار بخش تقسيم مي شود :
- محفظه باسبار
- محفظه سر کابل
- محفظه LV (کنترل) که تجهيزات اندازه گيري، حفاظتي و کنترلي در آن قرار مي گيرند.
- محفظه کليد
تابلوهاي Compartment Type: اين نوع تابلوها نوعي از تابلوهاي Metal Enclose هستند که در آنها، محفظه هاي مختلف از يکديگر جدا نشده اند.
در طراحي يک تابلو برق صنعتی بايد موارد زير در نظر گرفته شود :
- شرايط محيطي (جهت بهره برداري)
- شرايط لازم براي نصب
- شرايط حفاظتي
انواع تابلو از لحاظ محل نصب :
- داخلي (Indoor) : تابلو در فضاي بسته مانند داخل سالن يا سوله نصب مي شود.
- فضاي باز (Outdoor) : تابلو در فضاي باز نصب مي شود.
تقسيم بندي تابلوها :
- تابلوهاي فيکس (Fix) :
- تابلوهاي ايستاده چند منظوره(Multi Purpose):اين تابلوها بصورت ايستاده قرار ميگيرند و تابلوهاي چند منظوره مي باشند وداخل انها مي توان تجهيزات کنترل-قدرت-پنوماتيکي و…نصب کرد.
- تابلوهاي ديواري(Wall Mounting):اين تابلوها به دو دسته تابلوهاي روکار(On Surface)و تابلوهاي توکار (Flush Mounting)تقسيم ميشوند.
- تابلوهاي (Rack):تابلو هايي هستند که حالت قفسه قفسه دارند و محفظه هاي اندازه گيري-الکترونيکي-کنترل ومخابراتي و… روي انها نصب مي شود.
تابلوهاي Swing نوعي از تابلوهاي Rack هستند که داراي در متحرک مي باشد و مزيت ان اين است که پشت تجهيزات ان قابل رويت است و دسترسي به پشت تجهيزات فراهم است اين مدل بسيار گران است و درب ان هم شيشه اي است.
2-تابلوهاي کشويي (Withdraw able):
-تابلو هاي کنترل موتورها(Center Motor Control (MCC)):اين تابلو ها بصورت کشويي ساخته مي شود و براي کنترل موتورها ساخته مي شود .اين تابلوها بخاطر مزيت تابلوهاي کشويي بسيارگران هستند.
-تابلوهاي مرکز قدرت(Power Center):اين تابلوها براي تغذيه تابلوهاي MCC استفاده ميشوند و يک تابلوي توزيع است و ميتواند چند تا تابلوي MCC را تغذيه کند در اين تابلو ها کليدها بيشتر از نوع هوايي هستندوبعد از پست اصلي استفاده مي شوند.
تابلوهاي مدولار:نوع پيشرفته تابلوهاي فيکس ايستاده است. هر فيدر به شکل يک مدول در تابلو نصب شده وبه وسيله يک صفحه فلزي از فيدر بالايي وفيدر پاييني خود جدا مي شوند و از لحاظ دسترسي به سر کابل به دو نوع کلي تقسيم مي شوند:
دسترسي از پشت
دسترسي از جلو :در اين حالت معمولا” در کنار درب اصلي تابلو درب کوچکي به نام درب کناري تعبيه شده و اتصالات کابل ها به فيدرها از طريق اين درب انجام ميشود اين نوع سلولها را از لحاظ محل ورود سر کابل هاي ورودي وخروجي ميتوان به ورود از بالا و ورود از پايين تقسيم نمود.
انواع تابلوبرق صنعتی از لحاظ ايستايي :
ايستاده(Self Standing / Free Standing) :تابلو حالت خود ايستا دارد ( نياز به مهار آن توسط سازه ي ديگري نيست و يا به ديگري تکيه ندارد.)
ديواري (Wall Mounted) : تابلو هايي که روي ديوار نصب مي شوند.
اين تابلوها اگر روي سطح ديوار نصب شوند، روکار، Surface Mounted و اگر داخل ديوار جاسازي شوند، توکار، Flush Mounted يا Recessed Mounted ناميده مي شوند
انواع تابلو ها از لحاظ سطح ولتاژ :
تابلو ها از لحاظ سطح ولتاژ به دو دسته تقسيم مي شوند:
تابلوهاي فشار ضعيف(LV) تا 1000V
تابلوهاي فشار متوسط (MV) از 1000V تا 000V63
تابلو هاي فشار قوي (HV) از63000 تا 400000 V
تابلوهاي فشار ضعيف :
تابلوهاي فشار ضعيف در سطح ولتاژ کمتر از 1000V قرار دارند.
مطابق IEC60439-1 تابلوي فشار ضعيف ترکيبي است از يک يا چند وسيله قطع و وصل (Switching Device)فشار ضعيف همراه با تجهيزات کنترلي، اندازه گيري، نشانگر، حفاظتي، تنظيم کننده و … مربوط به خود که نحوي کامل نصب و سوار شده و کليه Interconnection ها و اتصالات الکتريکي و مکانيکي داخلي و قطعات ساختماني را شامل گردد.ولتاژ نامي تابلوهاي فشار ضعيف معمولأ تا 690V و ولتاژ سرويس تا 400V مي باشند.
تابلوهاي فشار ضعيف معمولأ در دو نوع زير ساخته مي شوند :
تابلوي ايستاده (Fix) ثابت
تابلوي ايستاده (Withdraw able) کشويي
تابلوهاي فشار متوسط :
تابلوهاي فشار متوسط در سطح ولتاژ بين 1000V تا 36000V قرار دارند.
اجزاي اصلي يک تابلو فشار متوسط شامل بدنه، کليد (دژنکتور) و يا کنتاکتور فشار متوسط، رله، باسبار، ترانفورماتور ولتاژ و جريان، لوازم اندازه گيري و تجهيزات کنترلي مي باشد.
تابلوهاي فشار متوسط به دو دسته کلي تقسيم مي شوند:
تابلوهاي فشار متوسط ثابت(Fix)
تابلوهاي فشار متوسط کشويي (Withdra)
