نقش مس :
عنصر مس در ساختار سه نوع پروتئین وجود داشته و چندین آنزیم را فعال می نماید. یون های مس تنها به شکل کمپلکس با سایر ترکیبات و قابل مبادله به ماده آلی، متصل و قابل جذب هستند. در صورت بروز کمبود مس در گیاهان و درختان، برگ گیاهان کوچک مانده و سرشاخه های جوان درختان دچار برگ سوختگی می گردند. در محیطهایی با pH قلیایی (خاک های آهکی و قلیایی)، مس برای گیاهان بطور کلی غیر قابل جذب هستند. لذا با توجه به اینکه اغلب خاک های ایران قلیایی و آهکی است، بازده جذب عنصر مس موجود در خاک های ایران بسیار پایین است. این عنصر در سیستم های آنزیمی اکسیداز-کاتالاز ضروری است و در واکنش های انتقال الکترون سهیم بوده و فعال کننده چندین آنزیم است. مس در گیاه متحرک نبوده و به شکل رسوب در خاک باقی خواهد ماند. بنابراین برای افزایش جذب مس توسط گیاهان به نحوی باید pH خاک های قلیایی و آهکی را اصلاح نمود. یکی از روش های موثر اصلاح خاک های آهکی استفاده از سولفات آمونیوم می باشد. با استفاده از کود سولفات آمونیوم می توان علاوه بر تأمین ازت و گوگرد مورد نیاز گیاهان و درختان، خاک های قلیایی را اصلاح نمود و pH ان را کاهش داد.
در صورتی که خاک با فقر مس مواجه باشد یا بنا به دلایل گفته شده بازده جذب مس از خاک پایین باشد، گیاهان دچار کمبود مس خواهند شد در گیاهان دچار کمبود مس، برگ های پیچیده شده و دمبرگ آنها به سمت پائین خم می گردد. کمبود مس می تواند با کلروز خفیف سرتاسری همراه با فقدان فشار ترگر همیشگی در برگ های جوان، بیان گردد. برگ های تازهبالغ شده، مشبک شده، رگبرگ های سبز همراه با مناطق سفید شده تا خاکستری مایل به سفید از خود نشان می دهند. برخی برگ ها، نقاط تو خالی کلروتیکی نشان داده و تمایل به خمیدن به سمت پائین دارند. برگ ها کوچک و کلروتیک همراه با لکه های نکروتیک می شوند.
کمبود مس تغلب در تابستان و عموماً در خاک های شنی که با آب شیرین آبیاری می شوند وجود می آید. همچنین پدید کمبود ماده مغذی مس در درختان پسته در درختان تازه بارور شده و یا باغات تازه احداث شده ممکن است مشاهده شود.
به عنوان مثال علائم کمبود مس در درختان پسته به صورت زیر می باشد.:
- بد شکلی مغز پسته
- سرخشکیدگی درختان پسته و حالت سوختگی نوک برگ های نابالغ و جدید در انتهای شاخه و همچنین ریزش برگ های دارای سوختگی
- عصایی شدن سرشاخه درختان و تیره شدن رنگ پوست درختان
- چروکیده شدن شاخه ها و پیدایش لکه های تیره رنگ کوچک در اطارف نوک شاخه
برای جبران کمبود مس در درختان مختلف و تأمین نیاز درختان به این ماده مغذی می توان از سولفات مس استفاده نمود. سولفات مس علاوه بر تأمین مس مورد نیاز درختان کاربردهای دیگری نیز دارد.
