نوزاد پس از ترک زندگی داخل رحم با بریده شدن بند ناف پا به عرصه وجود گذاشته و از این مرحله به بعد به مدت تقریباً دو سال نیازمند یکی از مواهب اللهی یعنی” شیر مادر” است که این نوع تغذیه هم در جهت رشد و هم در جهت محافظت از انواع بیماری است که در این مقاله نگاهی گذرا به بخشهای مختلف تغذیه با شیر مادر خواهیم داشت.
اهمیت شیر مادر در ساعت های ابتدایی تولد : سلامت و تغذیه نوزاد تازه به دنیا آمده بیش از هر چیز ذهن پدر و مادر را مشغول می کند. مطمئناً اولین تغذیه نوزاد برای هم پدر و هم مادر مهم خواهد بود.”آغوز”یا اولین شیری که نوزاد از سینه مادر دریافت می کند کمی غلیظ و مانند خامه بوده که گاهی هنگام مکیدن نوزاد را دچار خستگی می کند اما مهمترین تغذیه نوزاد در ساعات اولیه تولد تغذیه از آغوز است این ماده حیاتی با دارا بودن انواع آنی بیوتیک طبیعی باعث پاک و ضد عفونی شدن دستگاه گوارش نوزاد شده و همچنین احتمال به بیماری نوزاد را کاهش می دهد مکیدن به اعمالی همچون تکامل دهان،دندانها و فک ها کمک می کند و نیز در دراز مدت باعث تکامل بدن می شود. توجه داشته باشید نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می شوند کمتر دچار بیماری شده و در صورت بیمار شدن نیز به زودی بهبود می یابند.
اهمیت شیر دهی برای مادر
- توجه داشته باشید که همیشه نوزاد خود را در هر نوبت تغذیه با هر دو سینه تغذیه نمایید
- مکیدن سینه مادر به وسیله نوزاد موجب کوچک و رسیدن به اندازه طبیعی رحم خواهد شد .
- احتمال بارداری را کاهش می دهد البته باید توجه داشت که مانع از بارداری نمی شود .
- مادرانی که به نوزاد خود شیر داده اند، از بیماری پوکی استخوان، سرطان سینه، سرطان رحم، سرطان تخمدان در امان خواهند بود.
- شیر دهی باعث کاهش وزن و در نتیجه تناسب اندام خواهد شد.
راه های افزایش شیر مادر و تقویت نوزاد
اولین نکته ای که باید به آن توجه داشت این است که شیر دادن نوعی جریان عرضه و تقاضاست. شیر در صورتی تولید می‌شود که کودک شیر بخورد و میزان شیری که می‌خورد به بدن می‌فهماند که چه مقدار شیر نیاز دارد.هر شیشه شیر خشک و آب و آبمیوه که کودک می‌گیرد باعث می‌شود که بدن شیر کمتری تولید کند.
قطع شیردهی به تولید شیر و میزان آن آسیب می‌رساند. همچنین باعث می‌شود که چربی موجود در شیر که موجب افزایش وزن کودک و پر انرژی ماندن او در بین فواصل شیردهی می‌شود به او نرسد.
شادابی و سلامتی مادر در افزایش شیر مادر خصوصا” در ۴ تا ۶ ماه اول شیردهی موثر بوده . مادر شیرده را نباید دچار تشویق و اظطراب باشد و باید در طول روز به اندازه کافی استراحت کند ، حجم کارهای خود را کاهش دهد و از اطرافیان در کارهای خود کمک بگیرد. حمایت همسر در این زمینه از اهمیت زیادی برخوردار است .
آب : برای پیشگیری و همچنین درمان کم آبی بدن روزانه بین ۶ تا ۸ لیوان آب بنوشید
سوپ ، آش و آبگوشت : این سه ماده غذایی غنی از مایعات و همجنین املاح ، ویتامین ها ، پروتئین ها و… از بهترین تغذیه ها برای افزایش و همجنین تقویت شیر مادر و همچنین از بهترین مواد غذایی برای تقویت و رشد نوزادد هستند که در آینده باعث علاقه بیشتر کودک شما به مصرف این مواد خواهند شد پس هر چه در توان دارید برای غنی کردن بیشتر این سه ماده غذایی سرمایه گذاری کنید به این شکل که از هر ماده غذایی مانند حبوبات ، آرد برنج وهمچنین از سیب زمینی ، قارچ ، هویج و سبزیجات تازه استفاده کنید گاهی به سوپ و با آبگوشت خود مقداری ماهیچه یا قلم گاو اضافه کنید .
فرنی آرد برنج یا نشاسته ذزت : مقدار ۲ قاشق غذاخوری آرد برنج را ابتدا در آب حل کرده و مقداری نبات و یا شکر را به آن اضافه کنید و سپس روی حرارت قرار داده و پس از قوام آوردن میل نمایید
فرنی آرد برنج(حریره آرد برنج) : مقدار ۲ قاشق غذاخوری آرد برنج را با ۱ لیوان شیر مخلوط کرده و مقداری نبات و ۱ قاشق چایخوری زیره سبز آسیاب شده را اضافه کرده و و سپس روی حرارت قرار داده و پس از قوام آوردن میل نمایید
شیر بادام : مقدار ۵۰ گرم بادام را بعد از پوست گرفتن داخل مخلوط کن ریخته و به همراه دو قاشق مرباخوری عسل و ۱ لیوان آب مخلوط کرده تا معجونی به رنگ سفید و مانند شیر بدست آمده و هر روز صبح قبل از شروع صبحانه میل کنید
زرده تخم مرغ : ۲ عدد زرده تخم مرغ را از سفیده جدا کرده و به همراه ۲ قاشق چایخوری عسل و کمی آب لیموترش(در صورت امکان لیموترش تازه) اضافه و با استفاده از همزن بزنید تا کمی به رنگ کرم تغییر رنگ دهد این معجون مقوی را قبل از شروع صبحانه میل کنید
آب انگور : اگر دسترسی به انگور تازه دارید یکی از بهترین راه های افزایش شیر مادر استفاده از آب انگور است که به صورت روزانه یک الی دو لیوان میل گردد در ضمن انگور دارای خواص شیر مادر بوده و نقش مهمی در تغذیه مادر شیرده دارد که می توان با استفاده از آبمیوه گیر یا با فشردن انگور آب آن را گرفت.
آب کاهو :کاهو را با برگ و ساقه وسط با استفاده از دستگاه آبمبوه گیر آب گرفته مقداری سکنجبین اضافه کرده و روزانه یک لیوان میل نمایید.
سیب و هویج : مقداری سیب درختی و هویج را با هم با استفاده از دستگاه آبمبوه گیر آب گرفته و روزانه یک لیوان میل نمایید.
انواع ﺳﺒﺰﯾﺠﺎت : ﺳﺒﺰﯾﺠﺎت ﺑﺮگ ﭘﻬﻦ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺳﻔﻨﺎج، ﮐﻠﻢ، ﮐﺎﻫﻮ و … از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻮاد ﻏﺬاﯾﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ که خوردن آنﻫﺎ ﺳﺒﺐ ازدﯾﺎد ﺷﯿﺮ ﻣﺎدر ﻣﯽﺷﻮد و ﻣﻨﺒﻊ ﺧﻮﺑﯽ از اﻧﻮاع ﻣﻮاد ﻣﻌﺪﻧﯽ، وﯾﺘﺎﻣﯿﻦﻫﺎ، و آﻧﺰﯾﻢﻫﺎ و ﻓﯿﺘﻮاﺳﺘﺮوژنﻫﺎ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ ﻋﻤﻞ ﺷﯿﺮآوری را ﺗﻘﻮﯾﺖ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ .
جوانه گندم : منبع سرشار ویتامین «ای» است و در ایجاد تعادل هورمونی و افزایش شیر مادر،نقش بسیاری دارد روزی یک الی دو قاشق مرباخوری از پودر خشک شده به همراه سالاد ، غذا و یا آب میوه . یا پنج الی شش قاشق غذاخوری جوانه گندم تازه را خوب جوبده و قورت دهید .
مالت جو : مصرف مالت جو به این صورت که مقدار دو قاشق چایخوری پودر مالت را در یک لیوان شیر و یا آب گرم حل کرده و سپس با عسل شیرین و میل کنید
رازیانه : رازیانه یکی از شناخته‌شده‌ترین گیاهان در تولید و افزایش شیر مادران می‌باشد. رازیانه حاوی ترکیباتی می‌باشد که می‌توانند سبب تغییرات هورمونی شوند بنابراین این ترکیبات دارویی می‌توانند با تحریک تولید استروژن و پرولاکتین که در تولید شیر مؤثر هستند،رازیانه علاوه بر ایجاد تعادل هورمونی در مادر، محرک بسیار خوبی برای ترشح شیر است؛ اما می تواند خونریزی دوره پربود را تشدید کند بنابراین شروع مصرف آن باید پس از این دوره باشد. ۵۰ گرم رازیانه را به همراه ۱۰۰ گرم نیات آسیاب کرده و مانند قاووت به همراه مقداری آب گرم میل نمایید
عرق رازیانه : استفاده از عرق رازیانه به صورتی که قبل و یا بعد از هر وعده غذایی یک فنجان میل کردد باعث افزایش شیر خواهد شد .
گزانگبین : این ماده که دارای طعمی شیرین و طبع سرد است یکی از بهترین افزاینده های شیر مادر به ویژه اگر نوزاد دارای زردی(یرغان- هپاتیت) باشد مفید خواهد بود وهمچنین باعث درمان سریعتر بخیه ها و جراحات وارده مادر می شود.
زیره : گاهی مقداری زیره را به صورت آسیاب شده به غذای خود اضافه کنید با این کار هم به مقدار شیر شما اضافه شده و همچنین باعث از بین رفتن نفخ احتمالی نوزاد بعد از تغذیه از شیر می شود
