شما هر روزه بر سر بسیاری از مسائل مذاکره می‌کنید؛ از مسائل کوچکی مثل اینکه چه کسی زباله‌ها را به بیرون ببرد تا مسائل بزرگی مانند حقوق مورد نظرتان در شغل جدیدی که قبول می‌کنید. بخش مهمی از موفقیت شما در زندگی، به توانایی مذاکره‌تان باز می‌گردد. با ما همراه باشید تا ببینید چه نکاتی را باید در مذاکرات رعایت کنید و همچنین چه تمریناتی می‌تواند مهارت های مذاکره را در شما بهبود بخشد.
مقالات زیادی هستند که به شما تکنیک‌های مذاکره را می‌آموزند. این مقالات حاوی اطلاعاتی در مورد نحوه‌ی مدیریت یک مذاکره یا باید و نبایدهای در حین یک مذاکره است. به عنوان مثال در خصوص نوع حالات شما در حین مذاکره می‌گویند و اینکه باید با موارد بالاتر از هدف‌تان مذاکره را آغاز کنید. این راهنمایی‌ها با اینکه بسیار مفید هستند، اما بیشتر آنها فقط در یک زمینه‌ی خاص مهارت‌های شما را بهبود می‌دهند. اگر بخواهید در تمام زمینه‌ها مذاکره‌کننده بهتری باشید، باید چه کارهایی انجام دهید؟
نکاتی که در مذاکرات باید رعایت کنید
۱. گزینه‌های جایگزین را مد نظر داشته باشید
توانایی‌تان برای تغییر توافقی که از آن راضی نیستید، می‌تواند منبع قدرت‌تان باشد. مذاکره‌کنندگان خبره پیش از نشستن بر سر میز مذاکره زمان زیادی را صرف بررسی گزینه‌های مناسب برای جایگزین می‌کنند.
۲. بر سر روند مذاکره هم مذاکره کنید
هرگز تصور نکنید که در خصوص شرایط مذاکره مانند اینکه چه زمانی و در کجا مذاکره انجام شود، با طرف مقابل هم نظر خواهید بود. بهتر است شرایط مذاکره را مشخص کنید تا بتوانید هدفمند و با تمرکز بیشتری مذاکره کنید.
۳. با طرف مقابل ارتباط برقرار کنید
شاید در برخی مواقع رسیدن به نقطه مشترک برای آشنایی بیشتر با طرف مقابل دشوار باشد، ولی انجام این کار مزایای بسیاری دارد. اگر در ابتدای مذاکره، چند دقیقه را صرف آشنایی بیشتر با طرف مقابل کنید، احتمال اینکه با طرف مقابل به توافق برسید، بیشتر خواهد بود. حتی اگر کانال مذاکراتی شما پست الکترونیکی است، معرفی مختصر در حد چند دقیقه به صورت تلفنی می‌تواند تأثیرات چشمگیری داشته باشد.
۴. فعالانه به طرف مقابل گوش دهید
بسیاری از افراد در هنگام مذاکره بدون اینکه به طرف مقابل گوش کنند، فقط می‌خواهند حرف خود را بزنند و مواضع خود را بیان کنند. به جای این کار، بهتر است به طرف مقابل با دقت گوش دهید و با نقل قول از حرف‌هایش، به او بفهمانید که به سخنانش توجه دارید. با دقت گوش دادن به طرف مقابل، نه تنها می‌تواند اطلاعات بیشتری را به شما بدهد، بلکه این کار باعث می‌شود طرف مقابل نیز با دقت بیشتری به حرف‌هایتان گوش دهد.
۵. سئوالات خوبی بپرسید
با پرسیدن سئوالات مناسب در مذاکره دستاورد بهتری به دست آورید. از پرسیدن سئوالاتی که پاسخ‌شان بله یا خیر است و همچنین سئوالات جهت‌دار مانند: «شما فکر نمی‌کنید نظر من عالی است؟»، خودداری کنید. به جای اینها بهتر است سئوالات خنثی بپرسید تا از پاسخ‌های طرف مقابل اطلاعات به دست بیاورید. به عنوان مثال بپرسید «در سه ماهه اخیر با چه چالش‌هایی مواجه شدید؟»
۶. در جستجوی مبادلات هوشمندانه باشید
در بسیاری از مذاکرات، دو طرف تنها به یک عامل توجه می‌کنند و توجه چندانی به عوامل دیگر ندارند. در حالی که باید در مذاکرات تمام عوامل را در نظر گرفت. ممکن است بعضی موارد برای شما اهمیت چندانی نداشته باشند، در حالی که برای طرف مقابل بسیار با اهمیت باشند و بر عکس. با در نظر گرفتن تمام موارد می‌توانید مبادله‌ای منصفانه داشته باشید که دو طرف به خواسته‌‌های خود برسند.
۷. از اثر لنگر انداختن غافل نشوید
مطالعات زیادی از پدیده‌ای به نام «اثر لنگر انداختن» حکایت دارند. این مطالعات نشان داده‌اند معمولا نتیجه نهایی توافق به عددی نزدیک‌تر است که اول پیشنهاد می‌شود. بنابراین بهتر است از این پس، با دادن پیشنهاد اول قربانی «اثر لنگر انداختن» نشوید. از آن سو اگر طرف مقابل پیشنهاد اول را ارائه داد، می‌توانید با تجزیه و تحلیل شرایط و تغییر شرایط مذاکره از دام این اثر فرار کنید.
۸. اگر می‌توانید به طور همزمان چندین پیشنهاد آماده کنید
بهتر است به جای داشتن یک گزینه، چندین پیشنهاد آماده در آستین داشته باشید. اگر طرف مقابل مذاکره‌تان تمامی آنها را رد کرد، از او بپرسید که کدام یک از پیشنهادات شما بهتر بوده و چرا. سپس بر روی آن پیشنهاد کار کنید و اگر می‌توانید در مورد آن کمی انعطاف به خرج دهید یا با طوفان فکری و ارائه یک پیشنهاد جدید و فوق‌العاده، یک معامله برد-برد بسازید. استراتژی ارائه چندین پیشنهاد هم زمان می‌تواند احتمال شکست در مذاکرات را کاهش دهد.
۹. می‌توانید یک توافق مشروط را امتحان کنید
در بسیاری از مواقع توافقات با شکست مواجه می‌شوند. زیرا شرایط توافق با گذر زمان دستخوش تغییرات می‌شود. در این مواقع یک توافق مشروط می‌تواند راه‌گشا باشد. این توافق می‌تواند با تغییر احتمالی شرایط تغییر کند. به عنوان مثال پیمان‌کار نوسازی خانه‌تان مدعی می‌شود که می‌تواند ظرف مدت سه ماه خانه‌تان را به شما تحویل دهد. اگر این زمان بیشتر طول کشید می‌توانید بندی را برای جریمه او در توافق لحاظ کنید و اگر زودتر از موعد کارش را به پایان رساند، به او پاداش بدهید. اگر ادعای او واقعی باشد، نباید از پذیرش بندهای قرارداد بترسد.
۱۰. در خصوص جزئیات اجرای توافق برنامه‌ریزی کنید
یک راه مناسب برای اطمینان از روند اجرای توافقات بلندمدت، مشخص کردن نقاطی در قرارداد است که به واسطه‌ی آن از اجرای مناسب توافق اطمینان حاصل کنید. می‌توانید بندی را در توافق لحاظ کنید که در صورت عدم توانایی طرف مقابل به اجرای تعهداتش، بتوان بر روی توافق بازنگری انجام داد یا طرفی را که به تعهدات خود عمل نکرده جریمه کرد.
۱۱. صبور باشید
بهترین مذاکره‌کنندگان افرادی بسیار صبور هستند. این افراد پیش از نهایی کردن توافق، از مفاد توافقات صورت گرفته اطمینان حاصل می‌کنند. آنها زمانی را صرف پرسیدن سئوالات مناسب و جزئیات توافق می‌کنند تا در آینده دچار سردرگمی نشوند.
تمرینات تقویت قدرت مذاکره
مانند هر مورد دیگری تمرین، کلید موفقیت است. شما به کمک تمرین می‌توانید در تمام زمینه‌های زندگی مذاکره‌کننده بهتری باشید. در ادامه ما به ۵ تمرین عالی اشاره می‌کنیم که به کمک آنها می‌توانید به اهداف خود در یک مذاکره نزدیک شوید.
۱. «نه» گفتن را تمرین کنید
در بعضی مواقع گفتن «نه» کار دشواری است. برای مثال وقتی مدیرتان از شما کاری را بخواهد که از انجام آن راحت نیستید یا دوست‌تان از شما برای اسباب‌کشی کمک بخواهد. ممکن است شما به دلیل حس مسئولیت یا ترس از اینکه با گفتن «نه» چگونه به نظر می‌آیید، این درخواست‌ها را اجابت کنید. در این موقعیت‌ها در زندگی روز‌مره بسیار قرار گرفته‌ایم؛ مانند زمانی که کسی از ما تقاضا می‌کند نوبت خود را به او بدهیم. اگر می‌خواهید در مذاکره قدرت بیشتری داشته باشید، باید قدرت رد کردن پیشنهاد مطرح شده را داشته باشید، حتی اگر قرار باشد پاسخ منفی‌تان صرفا به صورت لفظی و نه به صورت عملی باشد؛ بنابراین باید «نه» گفتن را تمرین کنید تا با این جواب، احساس راحتی بیشتری داشته باشید. البته به هر چیزی هم نباید «نه» بگویید. بهتر است برای این کار از موقعیت‌هایی که حساسیت کمتری دارند، شروع کنید.
۲. زبان بدن را بیاموزید
میزان استفاده از مهارت‌های ارتباطی غیرکلامی بستگی به فردی دارد که با او ارتباط برقرار می‌کنید. شکی نیست که زبان بدن در ارتباطات بین فردی بسیار متغیر است. نشانه‌های ظریفی مانند پلک زدن زیاد یا تغییر وضعیت طرف مقابل‌تان بر روی صندلی می‌تواند به شما کمک کند تا بفهمید چه چیزی در سر او می‌گذرد. تلاش کنید خودتان را با زبان بدن او هماهنگ کنید. شما با مطالعه و تمرین می‌توانید این مهارت را بیاموزید. برای این کار به زبان بدن نزدیکان خود توجه کنید. در صورت امکان، زبان بدن افراد غریبه را زیر نظر بگیرید (درک زبان بدن در افراد غریبه دشوارتر است).
۳. شنونده‌ی خوبی باشید
گوش کردن مهم‌ترین و بزرگ‌ترین بخش از ارتباط است. گوش کردن به طرف مقابل، به شما کمک می‌کند تا بفهمید در فکر او چه می‌گذرد. کمتر حرف زدن و بیشتر گوش کردن در مذاکره به شما کمک می‌کند تا جلوتر باشید. با این روش شما اطلاعات بیشتری دریافت می‌کنید و کمتر اطلاعات می‌دهید. معمولا افرادی که کمتر حرف می‌زنند، ارتباط بهتر و محترمانه‌تری ایجاد می‌کنند. اگر یک شنونده‌ی فعال باشید، می‌توانید مذاکره‌کننده‌ی بهتری باشید. اما مانند سایر مهارت‌ها این کار نیز به تمرین و ممارست نیاز دارد.
برای تمرین، با دوستان و خانواده‌ی خود آغاز کنید. سعی کنید با دقت و بیش از قبل به آنها گوش کنید و کمتر حرف بزنید تا جایی که این خصلت در شما نهادینه شود. سپس این مهارت را در مذاکرات مهم‌تر به کار ببندید.
۴. تحقیقات خود را کامل کنید
پیش از آنکه در مذاکره‌ای وارد شوید، بهتر است در مورد آن موضوع به خوبی تحقیق کنید. اما چگونه می‌توان فهمید که تحقیقات کافی است و به بهترین شکل برای مذاکره آماده هستید؟ اگر شما به ندرت در مورد مسائل مختلف تحقیق می‌کنید، بعید است بتوانید در این کار موفق شوید. شما باید مهارت تحقیق کردن را به کمک تمرین در خود بهبود بخشید. تلاش کنید تا منابع معتبر و مفید را شناسایی کنید. یاد بگیرید چگونه سئوالات مناسبی بپرسید. تحقیق کردن نیز یک مهارت است و می‌توانید با تمرین در آن پیشرفت کنید.
۵. بر سر هر چیزی مذاکره کنید
در نهایت باید به واضح‌ترین مورد در این فهرست اشاره کنیم. اگر می‌خواهید مذاکره‌کننده‌ی بهتری باشید، باید بیشتر مذاکره کنید. هر چه بیشتر مذاکره کنید در طول زمان با روند مذاکرات مختلف احساس راحتی بیشتری دارید؛ اعتماد به نفس بیشتری کسب و در نهایت نتیجه بهتری دریافت می‌کنید. با انجام مذاکره با مرور زمان بهتر صحبت می‌کنید، شنونده بهتری می‌شوید و اصول مذاکره را بهتر می‌آموزید. نکته کلیدی این است که تلاش کنید با مذاکرات کم اهمیت شروع کنید تا بتوانید مهارت خود را افزایش دهید. برای تمرین مذاکره را با دوستان و خانواده خود آغاز کنید. در موقعیت‌های کم اهمیت اجتماعی با دیگران مذاکره کنید. پس از آنکه احساس کردید در مذاکره به پیشرفت خوبی رسیدید، می‌توانید در محیط کاری خود، در خصوص نیازها و مسئولیت‌های خود وارد مذاکره شوید.
اگر به طور منظم این تمرینات را انجام دهید و واقعا عزم راسخی جهت پیشرفت در مذاکره داشته باشید، پس از مدتی در تمامی زمینه‌های زندگی مذاکره‌کننده بهتری می‌شوید. وقتی مهارت‌های شما بهبود یافت، آنها را به کار ببندید تا به چیزی که استحقاق آن را دارید، برسید.
یک نکته کلیدی را هرگز فراموش نکنید؛ مذاکره یک جاده دو طرفه است.
