همانگونه که می دانید حساسیت انگور به تغذیه مواد معدنی یک عامل مهم برای افزایش کمیت و کیفیت محصول نهایی انگور است. در جدول ۱ می توانید عناصر غذایی مورد نیاز انگور را با توجه به میزان نیاز آن ها مشاهده نمائید.
منابع کودی برای انگور
ایجاد تعادل بین عناصر غذایی در دسترس گیاه تضمین کننده افزایش عملکرد و بهبود کیفیت میوه است. با توجه به این موضوع لازم است از تمام کودهایی که حاوی عناصر غذایی مورد نیاز گیاهان اند به صورت متعادل و بر اساس نیاز گیاه استفاده گردد. براساس مقایسه نتایج تجزیه برگ و خاک با اطلاعات غلظت های بهینه کودی که درنتیجه بررسی ها به دست آمده است، مشخص می گردد که چه نوع کودهای کشاورزی و عناصری باید به خاک و گیاه داده شود و از مصرف چه عناصری باید پرهیز شود تا تعادل عناصر غذایی در زمین های کشاورزی برقرار باشد. به منظور تأمین عناصر پرُمصرف (ماکرو) و کم ممصرف (ریزمغذی) از انواع کودهای شیمیایی، آلی (ارگانیک) استفاده می گردد.
کود های آلی برای انگور
این دسته از کودهای کشاورزی شامل انواع کودهای حیوانی، اسیدهای هیومیک، اسیدهای آمینه و ورمی کمپوست می گردد.
کود حیوانی در حقیقت از فضولات حیواناتی مانند گوسفند، گاو، اسب و یا مرغ تشکیل می شود. کود حیوانی به علت دارا بودن حجم وسیعی از مواد آلی و غذایی باقیمانده که برای غنای خاک بسیار مفید است، در طول تاریخ همواره مورد توجه کشاورزان و زراعت کاران بوده است. توصیه می شود که ۵ کیلوگرم کود حیوانی کاملاً پوسیده و مخلوط شده با سایر کودها در اواخر زمستان به صورت چالکود در هر چاله مصرف شود.
مصرف کودهای اسیدهیومیک برای انگور
استفاده از اسیدهیومیک موجب بهبود خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک می گردد. در تولید محصولات زراعی به دلایل داشتن پتانیسل بالا در استفاده اکولوژیک و قابلیت بالای آن در تنظیم ازت، افزایش میزان آنزیم ها درگیاه، جذب مواد غذایی توسط گیاه، مقاوم کردن گیاه در برابر آفت ها و نیز افزایش رشد گیاه دارای اهمیت است. استفاده از اسیدهیومیک سبب افزایش عملکرد انگور به میزان ۳۵ % می شود. مصرف اسید هیومیک در مرحله پس از ظهور خوشه اهمیت دارد و تقسیط آن به افزایش کارایی کودهای پتاسه و فسفره و ازته که با آن مصرف می شوند کمک می کند .
استفاده از کودهای آلی جهت رشد بهتر محصولات کشاورزی، یکی از اهداف کشاورزی پایدار محسوب می شود. اسیدهای آمینه واحد های سازنده پروتئین ها هستند. پروتئین ها از مهمترین ترکیبات موجود در سلول های گیاهی هستند که در تمام واکنش های اصلی اعم از ساختاری، آنزیمی، متابولیکی و انتقالی شرکت دارند.
مزایای کودهای اسید آمینه
- افزایش مقاومت گیاه در هنگام بروز تنش های محیطی
- تأثیر بر روزنه های هوایی
- تقویت سیستم ایمنی گیاه
- القاء فرآیند گرده افشانی
- افزایش کمی و کیفی محصول
- افزایش دوره ماندگاری محصول بعد از برداشت
- افزایش سرعت رسیدگی محصول
- افزایش جذب عناصر ریز مغذی.
اسیدهای آمینه مانند گلیسین با افزایش کلروفیل در گیاه و افزایش فرایند فتوسنتز و نسبت C/N در درختان میوه، موجب بهبود کیفیت و کمیت محصول می شود.
روش مصرف اسیدآمینه در تغذیه انگور:
از آنجا که استفاده از محلول های اسیدآمینه همراه با عناصر غذایی می تواند باعث بهبود کمی و کیفی عملکرد
محصول شود، بنابراین در زمان تورم جوانه ها و ارزنی شدن انگور، مصرف اسیدآمینه همراه با پتاسیم پیشنهاد می شود. همچنین در زمان ظهور خوشه گل و شروع رنگ دادن میوه و غوره شدن، استفاده از اسیدآمینه همراه با کلسیم به صورت محلو لپاشی توصیه می شود.
ورمی کمپوست در تغذیه انگور
مصرف ورمی کمپوست یک نوع کود آلی هوموسی است که توسط گونه های خاص از کرم های خاکی تولید می شود . این کود به لحاظ دارا بودن انواع ویتامین ها، هورمو نهای رشد و عناصر غذایی مورد نیاز گیاه، اثرات بسیار مفیدی بر روی رشد و نمو گیاه دارد. این کود دارای بوی مطلوب و فاقد هرگونه آلودگی میکروبی است.
مزایای ورمی کمپوست:
یک غذای کامل و متعادل برای گیاهان است که با داشتن مواد هورمونی، رشد و نمو گیاه را سرعت می بخشد؛ به نگهداری رطوبت در خاک کمک میکند؛ رنگ، طعم، بو و کیفیت گلها، سبزیجات و میوه را بهبود می بخشد؛ حاصلخیزی خاک را افزایش می دهد؛ فاقد هرگونه آلودگی میکروبی است و مواد بیوشیمیایی آن مقاومت گیاهان را به بیمار یها افزایش م یدهد.
میزان استفاده از ورمی کومپوست در کوددهی باغات انگور:
– در نهالستان: ۱ تا ۲ کیلوگرم در متر مربع
– در با غهای انگور: ۵ تن در هکتار
– در هر چالکود انگور: ۲ کیلوگرم
روش های کوددهی و میزان مصرف کود برای باغات انگور
یکی از اصول اساسی تغذیۀ گیاهی و رفع نیاز کودی گیاهان، روش کود دادن است. هدف این است که کود به شکلی مصرف شود که کارایی آن حداکثر باشد. بسته به نوع کود و نوع کشت و سیستم آبیاری، روش کود دادن متفاوت است. در زیر به معرفی این روش ها می پردازیم.
روش چال کود
به علت وجود آهک فعال در خاک های آهکی، زیادی بیکربنات در آب های مورد استفاده در آبیاری، کم بودن مواد آلی، مصرف غیرصحیح و غیر اصولی (پخش سطحی) کود در قسمت سایه انداز درختان و عدم رعایت مصرف صحیح و بهینه کود و آب؛ اغلب درختان میوه در کشور دچار عدم تغذیه صحیح هستند و به همین دلیل بیان روش درست و اصولی کود دهی در باغات اهمیت زیادی دارد.
یکی از بهترین و ساده ترین روش های صحیح و اصولی کوددهی، روش چالکود است. روش چالکود به این شکل است که بسته به سن و حجم شاخ و برگ بوته، دو تا چهار چاله به قطر ۳۰ تقریبی تا ۵۰ و به عمق ۳۰ تا ۴۰ سانتیمتر در قسمت انتهایی سایه انداز درخت و در مسیر عبور جریان آب حفر می گردد و با مخلوط کودهای آلی و شیمیایی پر می گردد در باغ های انگوری که به صورت قطره ای آبیاری می شوند، گودال ها و چاله ها باید در زیر قطره چکان ها حفر شوند. بهترین زمان کوددهی به روش چالکود، پایان فصل خواب و قبل از شروع فصل رشد است.
مصرف از طریق سیستم آبیاری
به دلیل اینکه که مواد غذایی معمولاً به صورت یون های محلول در آب توسط ریشۀ گیاهان جذب می شود، هر روش کوددهی که استفاده گردد برای رسیدن به گیاه به آب نیاز دارد، بنابراین کوددهی از طریق سیستم آبیاری راندمان بسیار بالاتری نسبت به سایر روشهای کود دهی دارد. در باغ های انگوری که که از سیستم آبیاری تحت فشار (از نوع قطره ای و یا بارانی) استفاده می کنند، کود از طریق سیستم آبیاری داده می شود اما به علت بازدهی بالا، اخیراً در سیستم آبیاری سطحی نیز کود به صورت کود آبیاری داده می شود. البته باید توجه نمود که محدودیت این روش آن است که فقط کودهای محلول در آب قابل مصرف هستند مثل کودهای نیتروژ ن دار(همانند کود سولفات آمونیوم) ، کلرید پتاسیم، نیترات پتاسیم، کلاتهای ریزمغذ یها و کودهای کامل محلول در آب با توجه به تعداد دفعات آبیاری، دفعات کوددهی هم محدود نیست که این نیز باعث افزایش راندمان می شود و مناسب با نیاز گیاه است ولی باید دقت شود که مصرف کود در سیستم آبیاری تحت فشار با آ بهایی که بیکربنات و سختی بالا دارند، موجب رسوب و گرفتگی منفذهای سیستم آبیاری تحت فشار می شود و میزان مورد نیاز بویژه برای کودهای کامل و نیتروژن دار طی چند نوبت مصرف است. با توجه به بافت خاک، باید برنامۀ آبیاری و کوددهی طوری تنظیم شود که کود به ریشۀ گیاه برسد و شسته نشود. تعداد نوبت های کوددهی نسبت به دفعات آبیاری باید طوری باشد که مقدار کود مورد نیاز که در سیستم حل می شود،باعث افزایش شوری نشود.
به دلیل اینکه انگور منیزیم دوست است؛، بهتر است کود کامل حاوی منیزیم نیز باشد و یا از منبع سولفات منیزیم به میزان ۱۵ تا ۲۵ کیلوگرم در هکتار در طول فصل تا قبل از ظهور خوشه سولفات منیزیم استفاده گردد. در صورت عدم استفاده از کود کامل می توان از کودهای دو عنصری مانند مونوآمونیوم فسفات، اوره فسفات برای تامین فسفر قبل از گلدهی و مونوپتاسیم فسفات و نیترات پتاسیم و سولفات پتاسیم برای مرحله بعد از گلدهی تا زمان رسیدن میوه که محلول در آب هستند استفاده نمود. قبل از رسیدن میوه نباید از کودهای حاوی ازت استفاده کرد چون باعث عدم رنگ گیری و کاهش کیفیت میوه می شود.
محلو لپاشی
تغذیه برگی، یکی از رو ش های مؤثر و کارا در کود دهی انواع محصولات کشاورزی است و توسط آن می توان عناصر غذایی را سریع تر و به صورت مستقیم در اختیار شاخه، برگ و میوه گیاه قرار داد. با توجه به سهولت و سرعت جذب مواد غذایی از این راه، کوددهی به روش محلولپاشی بخصوص برای تأمین ریزمغذ یها که به مقادیر کم مورد نیاز هستند، روش بسیار مناسبی است؛ بویژه برای درختان که ریشه های بسیار عمیق دارند و رساندن مقادیر کم مواد ریزمغذی از راه خاک با راندمان خیلی پایین همراه است. البته در این روش غلظت عناصر غذایی پاشیده شده روی برگ نقش بسیار مهمی در نتیجۀ کار و جذب مواد دارد
دستورالعمل محلول پاشی عناصر غذایی برای محصول انگور
- ازت : کاربرد اوره یا نیترا ت آمونیوم با غلظت چهار در هزار قبل از متورم شدن جوان هها در بهار و ده روز بعد از گلدهی و تشکیل میوه.
- فسفر: کاربرد اسید فسفر یک با غلظت یک در هزار یا مونوآمونیوم یا مونوپتاسیم فسفات به غلظت ۳ در هزار قبل از متورم شدن جوانه ها و ده روز بعد از گلدهی.
- پتاسیم : محلولپاشی نیترات پتاسیم با غلظت ۴- ۳ هزار قبل از متورم شدن جوانه ها و ده روز بعد از گلدهی.
- روی: محلولپاشی عنصر روی از منبع سولفات روی با غلظت سه در هزار قبل از متورم شدن جوانه ها و ده روز بعد از گلدهی و تشکیل میوه.
- آهن: محلولپاشی کلات آهن با غلظت ۳- ۲ در هزار قبل از متورم شدن جوانه ها و ده روز بعد از گلدهی و تشکیل میوه.
- بُر: محلولپاشی عنصر بُر از منبع اسیدبورکی با غلظت دو در هزار قبل از متورم شدن جوانه ها و ده روز بعد از گلدهی و تشکیل میوه.
- کلسیم: مصرف کلرور یا نیترات کلسیم با غلظت ۵ در هزار به صورت محلولپاشی در زمان ارزنی شدن میوه ان
