ایمنی سود سوز آور
سود مایع در تمامی غلظت‌ها یک ماده به‌شدت خورنده است که می‌تواند موجب سوختگی‌های شدید بر روی پوست و چشم گردد. تماس سود کاستیک با چشم حتی برای چند ثانیه ممکن است منجر به آسیب‌های جدی و دائمی و حتی کوری شود؛ تماس کوتاه سود مایع با پوست ممکن است باعث بروز سوزش قابل توجه و یا سوختگی شیمیایی گردد.
در همه‌ی موارد تماس سود کاستیک | سود پرک با بدن، سریعاً محل تماس را با آب جاری شست‌وشو دهید. قبل از کار با سود سوزآور تمامی کارکنان باید از محل قرارگیری فواره چشم‌شوی و دوش ایمنی آگاه باشند.
احتیاط‌های ویژه به‌منظور رقیق‌سازی سود کاستیک مایع:
همیشه سود مایع را همراه با اختلاط و هم زدن پیوسته به آب اضافه کنید. هرگز آب را به محلول سود سوزآور اضافه نکنید.
آب باید به‌صورت ولرم باشد. (در حدود ۲۷ تا ۳۸ درجه سانتی‌گراد). هرگز از آب داغ یا سرد به‌منظور رقیق‌سازی سود سوزآور استفاده نکنید.
افزودن سود پرک یا سود مایع به مایع موجب افزایش دمای محلول خواهد شد. اگر سود کاستیک فقط به یک نقطه از مایع اضافه شود و غلظت این ماده در آن نقطه بالا رود، یا خیلی سریع به مایع اضافه گردد و یا به مایع داغ یا سرد اضافه شود، افزایش دما می‌تواند منجر به وجود آمدن بخار یا ترشحات و یا ذرات خطرناک گردد که ممکن است سبب فوران سریع و شدید مایعات شود.
دستورالعمل‌های ایمنی سود کاستیک
سود کاستیک یا سدیم هیدروکسید (Sodium hydroxide: NaOH) که در حالت جامد سود پرک و در حالت مایع سود مایع نامیده می شود، یک ماده شیمیایی است که با طیف وسیعی از مواد آلی و غیر آلی واکنش می‌دهد. سود سوزآور در تمامی حالت‌ها، ازجمله حالت محلول به‌صورت سود مایع، به‌شدت خورنده است و می‌تواند سوختگی‌های شدیدی را بر روی پوست و یا چشم ایجاد کند. تماس سود با چشم می‌تواند آسیب دائمی حتی به‌صورت کوری به چشم وارد کند. تماس کوتاه باپوست ممکن است باعث بروز سوزش شدید یا سوختگی شیمیایی شود. برای اطلاع در مورد خطرات سود پرک می توانید دستورالعمل بهداشتی ، ایمنی و زیست محیطی سود پرک (msds سود پرک | سود کاستیک) را مطالعه فرمایید.
خطرات کار کردن با سود کاستیک بر اهمیت پیروی از دستورالعمل‌های حفاظتی سخت‌گیرانه‌ای را که برای استفاده از این ماده نوشته‌شده‌اند برای تمام افرادی که به نحوی با این ماده ارتباط دارند، افزوده است. شرکت‌هایی که از سود سوزآور در اشکال مختلف آن استفاده می‌کنند ملزم به اطلاع‌رسانی و آموزش کارکنان خود در زمینه اقدامات ایمنی و کمک‌های اولیه شده‌اند.
جلسات ایمنی دوره‌ای و همچنین بازرسی‌های ایمنی به‌منظور کاهش خطرات سود کاستیک پیشنهاد می‌شود. در جلسات ایمنی باید به‌تمامی کارکنان در مورد روش‌های حمل ایمنی که شما برای کارخانه خود توسعه داده‌اید یاد آوردی کنید. از آگاهی کارکنان نسبت دستورات ایمنی و تمرین‌های لازم برای حمل ایمن سود پرک اطمینان حاصل کنید و تمرین‌های قبلی در مورد نحوه مواجه با حادثه‌های احتمالی را تکرار کنید.
اقدامات احتیاطی و پیشگیرانه در مورد سود پرک | سود مایع
سود مایع یک ماده شیمیایی صنعتی به‌شدت خورنده می‌باشد. هرچند این ماده به دلیل ظاهر شبیه به آب خطرناک به نظر نمی‌رسد، تماس آن با چشم حتی برای چند ثانیه می‌تواند آسیب‌های جدی حتی به‌صورت کوری ایجاد کند.
سود کاستیک بی‌بو است بنابراین از بو نمی‌توان به‌عنوان یک هشدار استفاده کرد. علاوه بر این سود مایع هنگامی‌که با پوست تماس پیدا کند فوراً ایجاد درد نمی‌کند، اما فوراً باعث آسیب پوستی می‌شود. تماس کوتاه با پوست باعث بروز سوزش و یا سوختگی شیمیایی می‌شود.
به‌محض تماس با بدن، سود کاستیک به حمله و نفوذ به سمت چشم و پوست ادامه می‌دهد (برخلاف اسیدها که پروتئین را به شکل یک مانع منعقد می‌کنند). به این معنی که:
در پی تماس با چشم، برای جلوگیری از آسیب جدی باید سریعاً شروع به شست‌وشو با آب کنید؛ بنابراین فواره چشم‌شو باید در نزدیکی محلی با سود سوزآور کار می‌شود، نصب گردد.
در پی تماس با پوست، شما باید برای جلوگیری از سوختگی‌های شیمیایی که خیلی دیر بهبود پیدا می‌کنند، محل تماس را سریعاً با آب شست‌وشو دهید؛ بنابراین دوش‌های ایمنی باید دقیقاً بالای فواره‌های چشم‌شو نصب شوند.
لباس‌ها و تجهیزات ایمنی برای کار با سود پرک | سود مایع
تمامی افرادی که با سود پرک | سود مایع در تماس هستند، باید لباس حفاظتی مناسبی بپوشند.
تجهیزات و پوشش ایمنی به‌منظور کار با سود کاستیک
- تمامی افرادی که با سود کاستیک در تماس هستند باید همیشه از دستکش‌های ایمنی متصل به لباس کار و عینک‌های مقاوم در برابر مواد شیمیایی استفاده کنند.
- بسته به نوع کار، ممکن است لباس و تجهیزات اضافه نیز موردنیاز باشد. در شکل بالاتجزیه‌وتحلیل ایمنی محیط کار به‌منظور برآورد تجهیزات ایمنی موردنیاز برای کار موردنظر ازجمله وظایف واحد استفاده کننده از سدیم هیدروکسید هست. این گزینه‌های می‌تواند شامل گزینه‌های زیر باشد:
- کلاه سخت و محکم
- پیشبند مقاوم در برابر مواد شیمیایی
- پوشش کامل صورت (به‌علاوه عینک ایمنی کارگران بخش شیمیایی)
- کفش‌های مقاوم در برابر مواد شیمیایی
- لباس محافظ شیمیایی (ژاکت و شلوار)، ژاکت باید تا گردن دکمه داشته باشد، شلوار باید به‌صورت خارج از کفش ایمنی، پوشیده شود. آستین‌های پیراهن یا ژاکت باید در دست‌کش‌ها قرار گیرد و محکم بسته شود مگر اینکه تحلیل ایمنی شغل موردنظر تعیین کند قرار گرفتن آستین‌ها خارج از دستکش نیز قابل‌قبول است.
- لباس کامل محافظ شیمیایی با تهویه مناسب
کارگران باید قبل از شروع هر کاری که با سود مرتبط است (تخلیه، انبار کردن، حمل‌ونقل، تولید، نگهداری، تست‌های آزمایشگاهی و سایر کارها) به‌خوبی آموزش داده شوند. همه این فعالیت‌ها باید به‌دقت برنامه‌ریزی شوند و تمامی دستورالعمل‌های ایمنی باید به‌دقت دنبال شوند.
کارهایی که در صورت مواجهه با حادثه سود کاستیک باید انجام داد
پس از تماس سود سوزآور با بدن هر چه زودتر باید به کمک شست‌وشو فقط با آب آن را از روی پوست حذف نمود. از صابون استفاده نکنید. سعی نکنید سود سوزآور را با استفاده از مواد شیمیایی خنثی و بی‌اثر کنید. شست‌وشو را به مدت ۳۰ دقیقه یا تا زمانی که توسط پرسنل پزشکی توصیه می‌شود ادامه دهید. در صورتی که به هر گونه‌ای در معرض سود قرار گرفتید با فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید و از توصیه‌های آن‌ها پیروی کنید. ضروری است به‌محض اینکه برایتان ممکن بدون شروع به شستن با آب کنید. هرزمانی که قبل از شست‌وشو با آب تلف شود ممکن است موجب آسیب‌های بسیار جدی و جبران‌ناپذیری شود!
فواره‌های چشم‌شوی باید در نزدیکی هر مکانی که سود کاستیک مورداستفاده قرار می‌گیرد، نصب شوند. دوش‌های ایمنی باید دقیقاً بالای فواره‌های چشم‌شوی قرار گیرند.
در صورت تماس سود جامد یا مایع با بخش‌های مختلف به‌صورت زیر عمل کنید:
- چشم‌ها: چشم آلوده شده را سریعاً با آب با فشار کم به‌وسیله یک فواره چشم‌شوی شست‌وشو دهید. بعدازاینکه دست‌ها را به‌خوبی شستید، پلک‌هایتان را با دست‌باز نگه‌دارید و به مدت ۳۰ دقیقه یا هرزمانی که توسط نیروهای پزشکی، ترجیحاً چشم‌پزشک، توصیه گردید، شست‌وشو دهید.
- بدن (پوست): محل آلوده شده را سریعاً با استفاده از دوش ایمنی با آب بشویید. پوستی که تحت تأثیر سود سوز آور قرار گرفته است را مدت ۳۰ دقیقه با آب جاری شست و شود دهید. در حین شست لباس‌ها را در آورید. اگر چشم‌ها در معرض سود قرار نگرفته‌اند تا زمانی که سر و موها را به صورت کامل نشسته‌اید، عینک ایمنی را از چشم‌ها جدا نکنید، در غیر این صورت ممکن است این ماده شیمیایی توسط آب وارد چشم‌ها شود. پس از شست و شوی کامل سر و موها عینک‌ها را جدا کنید و شست و شوی کامل را انجام دهید.
- خوردن (بلعیدن): در صورت خوردن سود سوز آور در شکل های مختلف، اقدام به استفراغ اجباری و عمدی نکنید. سریعاً مقدار زیادی آب یا شیر (یک لیوان یا ۲۴۰ میلی‌لیتر) بنوشید و با فوریت های پزشکی تماس بگیرید. هرگز به یک فرد بیهوش از طریق دهان چیزی نخورانید.
- استنشاق: اگر بخار یا ذرات سود کاستیک استنشاق شوند، سریعاً مصدوم را از محیط آلوده به محیطی با هوای تازه منتقل کرده و در خواست نیروی پزشکی کنید. اگر مصدوم نفس نکشد باید به او تنفس مصنوعی داده شود. در صورتی که مصدوم به سختی نفس بکشد و در تنفس مشکل داشته باشد باید توسط افراد متخصص به او اکسیژن متصل گردد.
- لباس‌ها: لباس‌های آلوده را قبل از استفاده دوباره به‌خوبی بشویید.
در صورت هرگونه حادثه و تماس با سود کاستیک، سریعاً با فوریت‌های پزشکی تماس گرفته و محل تماس را با آب بشویید.
پاک‌سازی سود مایع نشت کرده و از بین بردن ضایعات سود کاستیک
لطفاً قبل از شروع به انجام پاک‌سازی دستورهای ایمنی را که در بالا به آن‌ها اشاره شد را با دقت مطالعه کنید.
نشت‌های اندک سود مایع (در محیط کنترل‌شده)
- با دقت و احتیاط آن را با آب ولرم رقیق کنید.
- در صورت لزوم مایع نشت کرده را با اسید ضعیفی مانند استیک اسید خنثی کنید.
- با تجهیزات مناسب و سازگار با سود کاستیک به منظر استفاده دوباره یا دور ریختن جمع‌آوری کنید.
نشت‌های عمده سود مایع (در محیط کنترل‌شده)
- در صورت امکان و تا جایی که مقدور است به یک مخزن منتقل شود، به‌منظور دفع و دور ریختن یا استفاده دوباره به نحوه مناسبی بر روی مخزن‌ها برچسب‌گذاری شود.
- باقیمانده سود کاستیک را با دقت توسط آب ولرم خنثی کنید.
- در صورت لزوم با اسید ضعیفی آن را خنثی کنید.
- محلول رقیق‌شده یا خنثی‌شده را با استفاده از تجهیزات مناسبی برای استفاده دوباره یا دفع، جمع‌آوری کنید.
نشت سود مایع در محیط‌های کنترل نشده مانند خاک و ماسه
- سود کاستیک نشت کرده را برای استفاده دوباره و یا دفع به‌صورت کنترل‌شده تا جایی که ممکن است با تجهیز مناسبی جمع‌آوری کنید.
- خاک یا ماسه‌های آلوده‌شده را به‌منظور دفع از محیط خارج کنید.
به‌منظور دفع مواد آلوده همیشه بر اساس قوانین زیست‌محیطی عمل کنید و هیچ‌گاه مواد آلوده شده و سود ضایعاتی را مستقیماً وارد سیستم فاضلاب یا رودخانه‌ها نکنید.
