تصمیم گرفتیم در این مقاله همه چیز در مورد سوما، هورمون رشد انسانی را بازگو کنیم. هورمون رشد انسانی که به اختصار HGH و یا GH نیز نامیده می شود هورمونی است پپتیدی که از غده ی هیپوفیز ترشح می شود و نمونه های سنتتیک آن نیز امروزه تولید و با اسامی تجارتی مختلف وارد بازار شده است. امروزه اثرات زیادی به این هورمون نسبت داده می شود و در مورد دیگر از اثراتی که ممکن است این هورمون داشته باشد تحقیقات زیادی در حال انجام است.
هورمون رشد انسانی و افزایش جذب کلسیم
کلسیم یکی از عناصری است که در بدن و خصوصاً در ساختمان استخوان و دندان ها یافت می شود. کمبود این عنصر به پوکی استخوان و به مشکلات مشابه ختم می شود و شاید بد نباشد بدانید که ترشح کافی هورمون رشد در بدن که در برخی موارد به دلیل ابتلاء فرد به برخی بیماری ها و یا به هر دلیل دیگر مختل شده و تولید بیماری می کند موجب افزایش جذب این عنصرِ با ارزش می شود و زمانی که بدن شما با در اختیار داشتن هورمون رشد کافی، تشویق به افزایش جذب کلیسم از طریق دستگاه گوارش شد، افزایش استحکام اسکلت بندی و تقویت بافت های استخوانی نیز به خوبی حاصل خواهد گردید و این نتایج معمولاً برای افرادی که با ورزش های قدرتی و با تمرینات سنگین بدنی در طول روز خو گرفته اند نتایج درخشان و مورد پسندی خواهد بود.
هورمون رشد انسانی و افزایش سنتز پروتئین
این اثر صد البته در نتیجه ی بالا بودن سطح سرمی این هورمون در بدن که معمولاً در پی تقویت ترشح این هورمون یا در برخی موارد در نتیجه ی مصرف نمونه های تزریقی این هورمون، رخ می دهد ولی در اغلب موارد افراد بر این باور هستند که این هورمون صرفاً هورمونی چربی سوز بوده و برای افزایش رشد عضلانی نمی توان بر روی این هورمون حساب باز کرد که صد البته این اعتقاد، اعتقاد باطلی است.
افزایش سنتز پروتئین در بدن به معنی افزایش حجم توده عضلانی خواهد بود و از این رو این هورمون را می توان حتی در برخی موارد قوی تر از استروئیدها دانست به این معنی که سهم عمده ای از افزایش حجم عضلانی که در نتیجه ی پرداختن به تمرینات سنگین و در برخی موارد در نتیجه ی مصرف داروها حاصل می شود را می توان نتیجه ی مستقیم و غیر مستقیم بالا رفتن سطح سرمی این هورمون در خون دانست.
زمانی که پروتئین ها را از طریق تغذیه وارد بدن خود می کنید بدن شما ابتدا با دخالت آنزیمی موسوم به پپسین این پروتئین ها را شکسته و آنها را به اجزای سازنده یعنی به اسید های آمینه تبدیل می کند و پس از رسیدن این اسیدهای آمینه به درون بافت ها و سلول های هدف، بدن دوباره این اسید آمینه ها را با هم ترکیب کرده و بافت های پروتئینیِ موسوم به عضلات را شکل می دهد.
شکل گرفتن پروتئین در بافت های عضلانی روند نسبتاً کندی دارد و از سوی دیگر روند شکسته شدن پروتئین در بافت های عضلانی که پس از پرداختن به تمرینات سنگین و در نتیجه ی نرسیدن مواد غذایی به بدن در طول روز رخ می دهد نیز مدام جریان دارد و از این رو، روند افزایش حجم توده عضلانی را نیز می توان روندی کند و زمان بر دانست. خوشبختانه زمانی که هورمون رشدِ موجود در خون از سطح طبیعی افزون تر بوده و به سطوحی که برای اهداف ورزشی ایده آل است نزدیک تر می شود می توان امید داشت که روند در هم تنیده شدن اسید آمینه ها و روند تبدیل شدن این مواد به پروتئین، در بافت های عضلانی نیز تشدید گردد و بدیهی است تشدید این روند نیز به صورت تشدید پروتئین سازی و تشدید محسوس رشد عضلانی رخ خواهد نمود.
به عبارت ساده تر، بالا بودن سطح سرمی هورمون رشد در خون، چه در نتیجه ی تحریک بدن نسبت به ترشح این هورمون و چه در نتیجه ی مصرف و تزریق نمونه های دارویی این هورمون، در کنار افزودن بر ذخایر کلسیم بدن و در کنار تقویت استخوان بندی به تشدید محسوس رشد و تشدید پروتئین سازی در بافت های عضلانی نیز کمک خواهد کرد و این دقیقاً همان هدف والایی است که همه ی شما آن را دنبال می کنید.
هورمون رشد انسانی و سلول های چربی
در مورد اینکه در استفاده از هورمون رشد در دوره های کات کارایی باور نکردنی دارد شکی نیست و این موضوع را ابداً نمی توان انکار نمود، هر چند این روزها استفاده های نادرست از این هورمون که بسی گران قیمت نیز هست ادامه دارد و متاسفانه در برخی موارد به دلیل آشنا نبودن با اصول کار، عملاً اتلاف هزینه می کنید تا مصرف سوما! سومین اثری که از هورمون رشد انسانی در بدن می بینیم تشدید محسوس و در برخی موارد تشدید خیره کننده ی چربی سوزی و تاثیر قدرتمند و خارق العاده این هورمون بر بافت های چربی است.
بدن آدمی در شرایط عادی تمایل چندانی به تشدید چربی سوزی از خود نشان نمی دهد و همیشه از بافت های چربی به عنوان نوعی انبار مهمات محافظت می کند و در مواردی هم که انرژی کافی در اختیار نداشته باشید ترجیح می دهد تا بافت های عضلانی را تجزیه کرده و به مصرف تامین انرژی برساند. هدایت کردن بدن به سمت و سوی استفاده از چربی ها به عنوان منبع انرژی معمولاً کار دشواری است ولی زمانی که میزان ترشح هورمون رشد در بدن را بالا برده و یا دست کم از افت میزان ترشح این هورمون در بدن جلوگیری کنید این روند تشدید می شود و از سوی دیگر بافت های پروتئینی موجود در عضلات نیز به خوبی محافظت می شوند.
نتیجه ی این عمل به صورت تشدید محسوس چربی سوزی و حمله ی بدن به سمت و سوی بافت های چربی دیده می شود و این اثر هورمون رشد در آزمایشات بالینی نیز اثبات شده است.
هورمون رشد انسانی و بهبود کارکرد سیستم عصبی مرکزی
از دیگر تاثیرات هورمون رشد انسانی در بدن که کمتر مورد توجه بوده است می توان به تحریک سیستم عصبی مرکزی اشاره کرد که همین تحریک نیز به بروز برخی حالات و برخی نتایج مثبت ختم می شود.
هورمون رشد انسانی و تقویت سیستم ایمنی
در کنار تشدید رشد و تقویت بافت های استخوانی و اسکلتی و در کنار زدوده شدن بافت های چربی می توان امید به تقویت سیستم ایمنی نیز داشت و هورمون رشد انسانی به خوبی موفق به برپایی این اثر در بدن می شود و از این رو افرادی که میزان بالا و صد البته معقولی از این هورمون در بدن خود دارند معمولاً در قیاس با دیگر افراد، جوان تر شاداب تر و سر زنده تر بوده و کمتر نیز به بیماری ها دچار می شوند.
صد البته بالا بودن شدید این هورمون در بدن، در کنار این اثرات که تنها گوشه ای از اثرات خیره کننده ی این هورمون بود به مشکلاتی نیز ختم شده و یا دست کم دامن می زند که در ادامه ی همین بحث به گوشه ای از این مشکلات خواهیم پرداخت.
برای بهره مند شدن از اثرات هورمون رشد، شاید اولین گزینه ای که به ذهن خطور می کند استفاده از آمپول های این هورمون است ولی به دو دلیل می توان ادعا کرد که این انتخاب، انتخاب مناسبی نبوده و یا دست کم نباید در اولویت اول باشد: دلیل اول، توام با عارضه بودن این انتخاب و دلیل دوم نیز بالا بودن قیمت این هورمون در بازارهای جهانی و حتی در بازارهای داخلی و افزایش بی امان و بی وقفه قیمت آن است.
هورمون رشد انسانی و هیپرپلازی
هیپرپلازی به افزایش تعداد تارهای عضلانی اطلاق می شود و شاید از این مهم بی خبر باشید که استروئیدها با این هیاهویی که به راه انداخته اند و با این همه قدرتی که از خود نشان داده اند توان افزودن بر تعداد تارهای عضلانی را نداشته و تنها اثری که از خود می توانند بر جای بگذراند در افزایش قطر تارهای عضلانی خلاصه می شود و این در حالی است که هورمون رشد انسانی علاوه بر پدیده ی هیپرتروفی و علاوه بر پدیده ی افزایش حجم تارهای عضلانی موفق به تشدید پدیده هیپرپلازی و موفق به افزودن بر تعداد تارهای عضلانی در بدن نیز می شود.
هشدار
جلوگیری از افت محسوس میزان تولید و میزان ترشح این هورمون که عموماً در اثر بالا رفتن سن و در برخی موارد هم در اثر پرداختن به تمرینات فرسایشی و سنگین رخ می دهد امری پسندیده و معقول و صد البته خارج از حوصله ی بحث ما در این کتاب است ولی از سوی دیگر از این نکته ی مهم نیز نمی توان چشم پوشید که استفاده از نمونه های تزریقی این هورمون که به فراوانی نیز در بازار موجود بوده و به وفور نیز در پرورش اندام تجویز و استفاده می شود چندان هم که به نظر می رسد عاری از عارضه نبوده و ممکن است منشاء ابتلا به بیماری های صعب العلاج شده و ترشح طبیعی این هورمون در بدن را نیز سرکوب کند به طوری که فرد پس از قطع مصرف نمونه های دارویی با افت شدید این هورمون در بدن مواجه شده و پیری زود رس را تجربه می کند.
هورمون رشد و آکرومگالی
شاید اصلی ترین و شایع ترین عارضه ی بالا بودن شدید سطح سرمی هورمون رشد در بدن که در نتیجه ی بروز اختلالات در خود بدن و در معدود موارد، در اثر مصرف طولانی مدت نمونه های دارویی این هورمون رخ می دهد عارضه آکرومگالی باشد. این عارضه به صورت بزرگی بیش از حد استخوان های بدن و به صورت غول آسایی و به صورت پهن شدن عرضی استخوان ها و پهن شدن چانه و موارد مشابه دیده می شود.
عوارض سوما
دست سمت راست، دست فردی است که از این عارضه رنج می برد و آن را می توانید در مقایسه با تصویر دست همان فرد که قبل از ابتلاء به این عارضه گرفته شده است مقایسه کنید.
فک پایین افرادی که به این عارضه مبتلا می شوند پهن تر شده و به سمت جلو پیش روی کرده و فرم طبیعی خود را از دست می دهد. خود این امر سبب بر هم خوردن نظم دندان ها شده و نمای زشتی به صورت می دهد.
آکرومگالی
آکرومگالی
این هم نمایی از دندان های یک فرد آکرومگال که در اثر ابتلاء به این عارضه که ممکن است به شکل بیماری نیز بروز کند دچار این وضعیت شده است.
افرادی که به این بیماری مبتلا شده و یا در اثر استفاده از نمونه های تزریقی این هورمون به این عارضه دچار می شوند پیشانی های بیرون زده ای دارند که هیبتی شبیه به هیبت غول های تخیلی به آنها می دهد.
پیشانی فرد مبتلا به آکرومگالی
از بارزترین تاثیرات منفی این هورمون در بدن که در بدن افراد آکرومگال دیده می شود تاری دید و مشکلات بینایی و دفرمه شدن صورت و بزرگ شدن دست ها و صد البته بر هم خوردن بالانس قند و مشکلات مردانه اشاره کرد.
هورمون رشد انسانی و روماتیسم مفصلی
بر خلاف آنچه که تصور می شود مصرف دزهای بالای این هورمون در طولانی مدت نه تنها کمکی به مفاصل و ترمیم آنها نمی کند شدیداً به بروز دردهای مفصلی نیز ختم شده و رومایستم مفصلی را نیز برای افـراد به ارمغان می آورد ولی با این وجود گفته می شود که استفاده های مقطعی و کوتاه مدت از دزهای معقول و درمانی این هورمون به بهبود مشکلات مفصلی کمک کرده است. در عمل افرادی که برای آماده شدن در دوره های کات از این هورمون استفاده های طولانی مدت و خودسرانه و صد البته توام با سخاوت می کنند شدیداً از دردهای مفصلی رنج می برند و این دردها در برخی موارد غیر قابل تحمل شده و افراد را به طور موقت زمین گیر هم می کند.
ژیگانتیسم
ژیگانتیسم
آکرومگالی در صورتی رخ می دهد که بدن فرد بالغ به هر دلیل دچار بیماری شده و هورمون رشدِ اضافی تولید کند و یا اینکه فرد از نمونه های تزریقی این هورمون استفاده های نابجا کرده باشد ولی در صورتی که این حوادث در بدن اطفال رخ بدهد به دلیل اینکه صفحات رشد طولی استخوان ها هنوز در بدن این افراد باز است استخوان ها به جای رشد عرضی، رشد طولی قابل ملاحظه ای را تجربه می کنند. این بیماری که ممکن است در اثر تزریق هورمون رشد انسانی به بدن اطفال نیز رخ بنماید به ژیگانتیسم شهرت پیدا کرده است.
Dwarfism
Dwarfism
این بیماری زمانی رخ می دهد که بدن فرد به اندازه ی کافی هورمون رشد انسانی ترشح نمی کند و بدیهی است که کوتاهیِ مفرطِ قدی از بارزترین مشخصه های ابتلاء به این بیماری است.
هشدار
اشاره به این نکته را نیز ضروری می دانم که ارتباط تنگاتنگی بین هورمون رشد انسانی و دیگر هورمون های بدن از جمله تیروئید و انسولین وجود دارد و از این رو رشد ناکافی قد افراد را صرفاً نمی توان ناشی از کمبود ترشح هورمون رشد انسانی دانست و چه بسا که ممکن است این مشکل ناشی از بروز اختلال در کارکرد تیروئید و یا دیگر ارگان های بدن باشد. به هر دلیل که نیاز به بررسی میزان ترشح هورمون رشد انسانی باشد می توان از طریق آزمایش های خون این مسئله را بررسی نمود.
اندازه گیری سطح سرمی هورمون رشد
میزان ترشح و میزان تولید و میزان رها سازی هورمون رشد انسانی در خون الزاماً در تمام طول روز یکسان نیست و برای بررسی میزان دقیق تر تولید این هورمون در بدن، ممکن است نیاز به تکرار آزمایش در شرایط و در ساعات مختلف روز باشیم. فرد باید دست کم از ده ساعت قبل نمونه گیری، از خوردن غذا و مایعات و حتی تمرین خودداری کرده و از سی دقیقه قبل از نمونه گیری نیز ساکن بر روی صندلی نشسته و در حال استراحت باشد. از دیگر تست هایی که برای بررسی هر چه بیشتر نشانه های مرتبط با کاهش و یا افزایش غیر طبیعی هورمون رشد در بدن می توان بهره برد موارد زیر را می توان نام برد:
- GH suppression tests
- GH stimulation tests
- Insulinlike growth factor 1 (IGF-1) tests
- GH-releasing hormone (GHRH) tests
- Cortisol tests
- Corticotropin tests
- Thyroid-stimulating hormone (TSH) tests
- Prolactin tests
- Luteinizing hormone (LH)/follicle-stimulating hormone (FSH) tests
تاثیر داروها بر ترشح هورمون رشد انسانی
مصرف برخی داروها ممکن است سبب بروز اختلال در بررسی دقیق تر میزان تولید و ترشح هورمون رشد در بدن گردد و از این رو قبل از انجام آزمایش باید به این موارد نیز دقت کرده و این موارد را نیز مد نظر داشت.
عوارض جانبی داروها: افزایش سطح سرمی هورمون رشد
از جمله داروهایی که ممکن است به افزایش سطح سرمی هورمون رشد در خون منجر شوند می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آمفتامین ها
- دوپامین
- استروژن
- هیستامین
- نیکوتینیک اسید
- آرژی نین
- گلوکاگون
- انسولین
عوارض جانبی داروها: کاهش سطح سرمی هورمون رشد
از جمله داروهایی که مصرف آنها ممکن است به کاهش سطح سرمی هورمون رشد انسانی کمک کند می توان به این موارد اشاره نمود:
- کورتیکواستروئیدها
- فنوتیازین ها
اگرچه پیشتر به گوشه ای از عوارض بالانس نبودن این هورمون در بدن اشاره کردیم ولی بد نیست در این قسمت از این کتاب، رو به سوی ورزشکاران و مربیان پرورش اندام که به فراوانی از نمونه های دارویی این هورمون استفاده کرده و یا استفاده از آن را به ورزشکاران توصیه و تجویز می کنند کرده و دیگر عوارض این هورمون که در میان ورزشکاران خاطی بسیار شایع است را مرور کنیم. از جمله شایع ترین عوارضی که استفاده کنندگان از نمونه های تزریقی هورمون رشد از آن شکایت می کنند می توان به دردهای عضلانی، دردهای عصبی و همچنین درد مفصل اشاره کرد.
هورمون رشد انسانی و ورم شدید بدن
برخی از افراد از این دارو برای کات کردن بدن خود بهره برده و صد البته در مصرف آن افراط می کنند و جالب است بدانید افراط در مصرف این دارو به تجمع آب زیـاد در بـدن و ایـجاد ورم شدید ختم خواهد شد کما اینکه این حالت ها در بدن افرادی که در دوره های طولانی مدت از این دارو استفاده کرده و در دوران مسابقات نیز میزان مصرف آب را مهار کرده و پس از اتمام مسابقه، رژیـم خـود را شـکسته و مصـرف روزانه ی آب را بـه میزان طبـیعی و نیاز باز می گردانند به وفور دیده می شود.
هورمون رشد انسانی و عوارض پوستی و خونی
همچنین کسانی که از این دارو استفاده می کنند ممکن است با بی حس و حتی سوزن سوزن شدن شدید پوست مواجه باشند. جالب است بدانید که استفاده های افراطی از این هورمون ممکن است به افزایش شدید میزان کلسترول خون نیز ختم گردد.
هورمون رشد انسانی و سرطان و دیابت
ورزشکارانی که از نمونه های دارویی این هورمون که به نام سوما و … نیز به بازار عرصه می شود استفاده می کنند به شدت در معرض خطر ابتلاء به سرطان و بیماری قند خون یا همان دیابت قرار دارند و ممکن است حتی استفاده از این دارو به قیمت جان این افراد تمام شود.
سطح سرمی نرمال هورمون رشد در خون
در متون پزشکی رنج نرمال هورمون رشد انسانی در خون انسان به شرح زیر اعلام شده است و بدیهی است در جوابیه هایی که از سوی آزمایشگاه به فرد داده می شود علاوه بر درج نتیجه، رِنج نرمال نیز بر اساس معیارهایی که آزمایشگاه، نتایج ها را بر اساس آن ثبت کرده است درج می گردد.
- Men: < 5 ng/mL or < 226 pmol/L
- Women: < 10 ng/mL or < 452 pmol/L
- Children: 0-20 ng/mL or 0-904 pmol/L
- Newborns: 5-40 ng/mL or 226-1808 pmol/L
GH suppression test value (using 100 g glucose) in a healthy person is as follows:
- < 0-2 ng/mL or 0-90 pmol/L or undetectable
GH stimulation test values (using arginine, glucagon, or insulin) are as follows:
- Normal peak value: >10 ng/mL or >452 pmol/L
- Intermediate peak value: >5 ng/mL or >226 pmol/L
- Subnormal peak value: < 5 ng/mL
SI Units = Conventional Units X 1 (mcg/L = ng/mL X 1)
