درختان سیب با خود آمیزش پذیر نیستند ونیازبه گرده افشانی بصورت دگرگشنی دارند. مدیریت گرده افشانی بخش مهمی از پرورش درخت سیب محسوب می شود. قبل از کاشت درخت مرتب کردن تولید کنندگان گرده بسیار مهم است ( گونه های سیب یا سیبچه که تامین کننده گرده هایی فراوان ، رستنی و آمیزش پذیر هستند). ممکن است باغهای میوه دارای ردیفهای یک در میان گونه های گشنی پذیریا درختان سیبچه متناوب ویا شاخه های پیوند خورده سیبچه باشند. بعضی گونه ها گرده های بسیارمعدود یا گرده های نابارورتولید می کنند بنابراین گرده افشانان خوبی به حساب نمی آیند. پرورشگاههای گل و گیاه خوب دارای لیست گشنی پذیری گرده افشانان هستند.
گاهی اوقات پرورش دهندگانی که دارای باغستانهای قدیمی با یک گونه درخت هستند برای گرده افشانی ، دسته هایی از گلهای سیبچه را درون بشکه یا سطلهایی فراهم می کنند. پرورش دهندگان خانگی که دارای یک درخت بوده و فاقد گونه های دیگر در همسایگی اشان هستند نیز می توانند از این روش البته در مقیاس کوچک تر استفاده کنند.
پرورش دهندگان درخت هر سال هنگام گل دادن معمولا” ازگرده افشانهایی را برای جابجایی گرده تهیه می کنند. عموما”از کندو زنبور عسل استفاده می شود و انجام این کار توسط زنبوردارانی صورت می گیرد که در ازاء مزد به تهیه کندو مبادرت می ورزند. در باغات تجاری از زنبورهای کارگر باغی نیزبعنوان گرده افشانهــــــای مکمل استفاده می شود. چون آنها نیش نمی زنند احتمالا” پرورشدهندگان خانگی در مناطق حومه ازاین زنبورها استفاده می کنند. بعضی زنبورهای وحشی مثل زنبورهای درودگر و زنبورهای تک زی دیگر ممکن است به این امر کمک کنند. بعضی مواقع ملکه های زنبورهای درشت در باغات حضور دارند اما معمولا” تعدادشان به قدری نیست تا گرده افشانهای با اهمیتی به حساب آیند.
گرده افشانی ناکافی علائمی بسیارکم داشته و برای سیبها ناگوار است و موجب کندی رسیده شدن میوه می گردد. برای ارزیابی گرده افشانی باید دانه ها را شمرد. سیبهایی که به خوبی گرده افشانی شده اند دارای ۷ تا ۱۰ دانه بابهترین کیفیت می باشند. سیبهایی که کمتر از ۳ دانه دارند معمولا” نمی رسند و در اوایل تابستان از روی درخت خواهند افتاد. گرده افشانی نا مناسب یا نتیجه کمبود گرده افشانها و یا کمبود گرده تولید شده ویا به سبب شرایط آب و هوایی نامناسب برای گرده افشانی در زمان گلدهی می باشد.
سرما هنگام گل دهی
یک مشکل کلی ، سرمای دیرهنگام است که موجب نابودی ساختارخارجی ظریف گل می شود. بهتر است برای فیلتر سازی هوا درختان درزمینهای شیبدارکاشته شوند اما شیب نباید رو به جنوب باشد ( در نیمکره شمالی) چون این کار موجب گل دادن زودرس درخت ودرنتیجه افزایش آسیب آن در برابرسرما خواهد شد. اگر سرما زیاد جدی نباشد می توان صبح قبل از تابش خورشید روی شکوفه ها روی درخت آب پاشید با این کار امکان نجات شکوفه ها وجود دارد. آسیبهای ناشی از سرما را می توان ۲۴ ساعت پس از سرما تخمین زد. اگر مادگی گیاه به سمت عقب برگشته بود نشان دهنده ازبین رفتن گل و عدم تولید میوه خواهد بود.
وجود منبع آب در نزدیکی محل پرورش سیب موجب تاخیر گرمای بهار می شود که نتیجه این مزیت به تاخیرافتادن شکوفایی تا زمان به حد اقل رسیدن احتمال سرما می گردد. مناطقی از آمریکا مثل ساحل شرقی دریاچه میشیگان، ساحل جنوبی دریاچه انتاریو و اطراف برخی دریاچه های کوچکتر که این تاثیر خنک کنندگی آب به همراه خاک مناسب و خوب زهکشی شده وجود دارد پرورش سیب را در این نواحی ممکن ساخته است .
پرورش دهندگان خانگی سیب احتمالاً امکان استفاده از منبع آب را ندارند اما آنها می توانند از شیبهای رو به شمال یا سایر ویژگیهای جغرافیایی برای تاخیراندازی شکوفایی در بهار استفاده کنند. درختان سیب ( یا هر میوه دیگر) که در آمریکا در شیبهای رو به جنوب کاشته شوند خیلی زود شکوفه داده و دربرابر سرمای بهار بسیار آسیب پذیر خواهند بود.
کاستن از بار درخت
درختان سیب هر دوسال مستعد باردهی است. اگر میوه را در مواقعیکه درخت محصول زیادی دارد ،بار آن را کم نکنند موجب کاهش گل دهی در سال بعد خواهد شد. کم کردن از بار درخت حتی خارج از زمان آن ، به برداشت محصول قابل توجه درهرسال کمک می کند.
افات
کرم سیب: حشره کامل شب پره ای است که با بالهای جلویی به شکل ذوزنقه و به رنگ خاکستری است روی بالهای جلویی سه نوار موج دار به رنگ قهوه ای دیده می شود.در انتهای بالهای جلویی یک لکه درشت قهوه ای رنگ وجود دارد که اطراف این لکه قهوه ای یک هاله طلایی دیده می شود.اطراف بالهای عقبی پر از ریشک می باشد
این آفت در همه جا حضور داردمیزبان اصلی درخت سیب ولی به گلابی هم حمله می کند.در مواردی درختان انار ،گردو،آلبالو،گبلاس و هلو هم مورد حمله قرار گرفته اند.
هدف اصلی آفت تغذیه دانه سیب است و به همین خاطر پوست را سوراخ کرده و دالانهایی را به طرف دانه حفر می کند و در هنگام حفر تا حدودی از قسمتهای گوشتی تغذیه می کند و فضولات لاروی به بیرون ریخته می شوند و این میوه ها از درخت میریزند. البته لاروهای خارج شده مختصر تغذیه ای از برگها دارد و بعد از ۴۸ ساعت خود را به میوه می رساند.
روشهای مبارزه با این آفات عبارتند از:۱)شخم زدن۲)هرس کردن۳)از بین بردن علفهای هرز۴)جمع آوری میوه های آلوده۵)استفاده از سموم شیمیایی همانند سموم زولون(۵/۱ در هزار)،گزرانتیون (۲ در هزار)،دیازینون(۵/۱ درهزار) که زمان مبارزه با استفاده از اطلاعیه های بیش آگاهی صورت می گیرد.
لیسه سیب:
حشره کامل شب پره ،بالهای جلویی دراز باریک،بر روی بالهای جلویی به طور متوسط ۱۹-۱۸ عدد خال سیاه وجود دارد .این آفت در اکثر مناطق سیب کاری وجود دارد.میزبان اصلی درخت سیب ،ولی به گلابی ،آلو،بادام،زردآلو،به،زالز الک و حتی بید حمله می کند.لاروها در کلیه قسمتهای برگ تغذیه می کنند و فقط رگبرگها باقی می گذارند و تارهایی را دوردرخت می تنند در صورت شدت ،درخت عاری از برگ می شود و چنین درختانی ضعیف شده،میوه ها ریخته و در صورت باقی ماندن بر روی درخت کوچک و غیر قابل استفاده می شوندو در صورت شدت حمله گاهی اوقات تغذی لاروها از میوه ها مشاهده می شود.
سموم مورد استفاده علیه این آفت مالایتون(۲در هزار)،دیازینون(۱در هزار)زولون(۵/۱ در هزار)که زمان استفاده از این سموم پس از متورم شدن جوانه ها و قبل از باز شدن گلهاست.
کرم سفید ریشه:
سوسکی با رنگ قهوه ای و در سطح بالپوشها لکه های سفید متعددی جلب توجه می کند.این آفت در بیشتر استانها دیده شده و به گیاهان مختلف از جمله سیب ،به،زردآلو،آلو،حمله ور می شود.اغلب از ریشه ها تغذیه کرده و باعث خشک شدن گیاه می شود.
روشهای مبارزه با این آفت عبارتند از ۱)شخم عمیق۲)از بین بردن علفهای هرز۳)روش شیمیایی که در اینجا ۴ تا ۵ گرم پودر دمازینون را در هر متر مربع خاک می باشند که پس از پاشش آبیاری صورت می گیرد که معمولا این کار در اوائل بهار و اوائل تابستان صورت می گیرد.
سوسک شاخه بلند رزاسه:
حشره به رنگ تیره ،شاخکها درازتر از طول بدن ،این آفت در بیشتر استانها دیده شده و به سیب،گلابی،به ،گیلاس،هلو،زردآلو،بادام حمله می کند.لاروهای این آفت با حرکت در داخل چوب سبب قطع شاخه های چند ساله و تنه های بسیار جوان می شوند.در این شاخه ها لاروسوراخی ایجاد کرده و فضولات خود را که به صورت خاک اره می باشد به بیرون می ریزد این آفت به درختانی بیشتر حمله می کند که جوان هستند.با توجه به اینکه آفت مزبور اغلب به درختان تشنه ،کم آب و ضعیف حمله می کند لذا با افزایش رطوبت خاک با آبیاری های منظم و نیز دادن کودهای حیوانی و شیمیایی مناسب می توان تا حدود زیادی درختان میزبان را حمله آن در امان نگه داشت.همچنین با قطع و شوزاندن شاخه های آلوده می توان جمعیت آفت را کاهش داد.برای سمپاشی این آفت اولین سمپاشی در اول تیرماه انجام و برای کسب نتیجه موفقیت آمیز دومین سمپاشی به فاصله ۱۵-۱۰ روز بعد تکرار می گردد برای سمپاشی بایستی از سموم نفوذی قوی نظیر گوزانتیون استفاده نمود.
سرخرطومی سیب:
این آفت دارای خرطوم می باشد رنگ عمومی بدن قهوه ای و توسط موهای نرم و ریز به رنگ سفید مایل به زرد پوشیده شده است.میزبان اصلی سیب ولی روی گلابی هم دیده شده است.لارو با تغذیه از محتویات داخل گل آن را خالی کرده و در ناحیه تخمدان مستقر می شود این حشره قبل از تخمگذاری تا حدودی نیز از جوانه،برگ و گلهای کاملا بسته و حتی شاخه های بسیار کوچک حامل جوانه های گل و برگ تغذیه می کند. در سالهای طغیان شدید آفت مناسب ترین زمان سمپاشی هنگام ظهور حشرات کامل و فعالیت تغذیه ای آنها که مصادف با تورم جوانه ها است می باشد برای مبارزه شیمیایی می توان از سموم دیازینون (۱ در هزار)و زولون(۵/۱ در هزار)استفاده کرد در واقع سمپاشی در مرحله غنچه قبل از باز شدن گلها صورت می گیرد.
شته مویی سیب
بدن این شته پوسیده از ترشحات مویی ،سفیر رنگ،پنبه ای می باشد.در بیشتر استانها دیده شده است.میزبان اصلی درخت سیب است ملی به ندرت روی گلابی هم دیده می شود. این آفت روی تنه،شاخه،طوقه و ریشه درخت سیب استقرار یافته و در اثر تغذیه از گیاه و ترشح مواد بزاقی قسمتهای مورد حمله تغییر شکل یافته و متورم می شود.این محلهای متورم به تدریج ترک برداشته و شکاف طولی و عرضی ایجاد می شود.شاخه های موجود در در قسمت بالایی محل خسارت دیده خشکیده و این خشکیدگی به تدریج تمام درخت را فرا می گیرد.در صورت له شدن بدن شته مایع قرمز رنگی خارج می شود. در صورت وجود آفت می توان سمپاشی را شروع کرد که از سموم دیازینون(۱ در هزار)متاسیستوکس(۱در هزار)استفاده کرد.
بیماریهای سیب
هر کجا که سیب کشت می شود این بیماری نیز وجود دارد . علائم سفیدک سطحی روی برگها به صورت لکه های خاکستری تا سفید ظاهر می شود و برگهای جوان دچار پیچیدگی شده و نهایتا خشک می شود و در اثر آلودگی شکوفه ها و گلبرگها چروکیده و کاسبرگها گوشتی و کلفت می شوند و توانایی تشکیل میوه را از دست می دهند روی سر شاخه ها منظره سفید رنگی ایجاد می شود رشد این شاخه ها متوقف می شود.حالت شبکه ای چوب پنبه در سطح میوه ها دیده می شود از روشهای مبارزه با این بیماری می توان به ۱)هرس شاخه ها و سرشاخه ها ۲)ارقام مقاوم مانند سیب زرد لبنانی ،(لیشنر،گلدن)۳)استفاده از قارچ کش های گوگرد،کاراتان ،که زمان استفاده از آن نوبت اول هنگام تورم جوانه ها ،نوبت دوم بعد از ریزش گلبرگها و نوبت سوم بستگی به شرایط جوی دارد.
لکه سیاه سیب
از لحاظ اقتصادی مهمترین بیماری سیب است این بیماری در مناطقی که آب و هوای نیمه خشک دارند کمتر شایع است ولی در مناطقی که بهار خنک و مرطوبی دارند خسارت بیماری شدید بوده است.اساسا خسارت بیماری به دو صورت است
۱- کاهش بازار پسندی میوه ها به سبب وجود لکه های سیاه یا تغییر شکل میوه ها
۲- نابودی کامل درخت در ۳-۲ سال متوالی ابیدمی شدید
در ابتدای بهار قبل از باز نشدن شکوفه ها اولین جایی که آلوده می شود کاسبرگهای گل سیب است.کاسبرگها به رنگ سبز زیتونی در آمده و از این طریق میوه ها و برگهای جوان نیز آلوده می شوند .لکه ها ابتدا در سطح زیرین برگهای جوان مشاهده می شوند وبا بازتر شدن برگها هر دو سطح آنها آلوده می گردند.لکه های اولیه ،مخملی و به رنگ سبز زیتونی تا قهوه ای و با حاشیه نا مشخص می باشند. به تدریج حاشیه لکه ها واضح شده و ممکن است چند لکه به هم چسبیده و به رنگ سیاه درآیند .اگر تعداد لکه ها زیاد باشد یرگها بد شکل و پیچیده می شوند و معمولا ریزش می کنند. آلودگی دمبرگ موجب ریزش برگ قبل از تکامل آن می گردد. لکه روی میوه ها ابتدا مشابه لکه های روی برگها است بعدا قهوه ای ،سیاه و چوب پنبه ای می شوند.میوه های آسیب دیده بد شکل و پیچ خورده هستند،معمولا این میوه ها ترک می خورند و زود می ریزند .آلودگی دم میوه موجب ریزش میوه قبل از رسیدن آن می گردند.از روشهای مبارزه با این بیماری می توان به ۱)شخم زمستانه و زیر خاک کردن بقایا۲)پاشیدن کودهای نیتروژن دار(اوره) در پاییز روی برگهای ریخته شده در کف باغ ۳)پاشیدن قارچکشهایی مانند بنومیل در آخر فصل (قبل از خزان)روی برگهای درخت یا بعد از خزان روی برگهای کف باغ ۴)تنظیم فاصله درختان هنگام کاشت و هرس مرتب آنها ۵)استفاده از قارچکشهایی مانند دودین(۱ در هزار)،کاپتان(۳ در هزار )،بنومیل (۵% در هزار).حداقل سه بار سمپاشی صورت می گیرد نوبت اول از تورم جوانه ها تا قبل از باز شدن گلها،نوبت دوم بعد از ریختن گلها و نوبت سوم ۱۰ روز بعد.
شانکرسیتوسبورایی سیب
بارزترین علائم این بیماری عبارتند از شانکر هایی که روی تنه و شاخه های قطور بوجود می آیند.قیل از پیدایش شانکرها ابتدا محل تغییر رنگ داده و نرم می شود سپس بافت آسیب دیده در مرکز فرو رفته و نشست می کند و حاشیه آن برجسته می شود.در اثر پیشرفت لکه ها بزرگتر و فرورفته تر می شوند و رنگ آن قهوه ای می شود و سرانجام پوست قسمت آلوده می خشکد و به دنبال آن ترکها و شکافهایی روی پوست خشکیده شانکر ایجاد می شود و پوست شانکر در مرکز شانکر زیر و پوسته می شود در صورت گسترش شانکر در تمام درخت موجب مرگ درخت می گردد و توده اسپور قارچ به صورت فتیله یا قطره از دهانه شانکر خارج می شود از روشهای مبارزه و پیشگیری می توان به ۱)خذف اندامهای آلوده و بیمار۲)تراشیدن شانکرو یاسمان آن ۳)سمپاشی با بنومیل (۷% در هزار در سه نوبت،محلول بر دو درصد(۲-۱ نوبت)که پاییز پس از ریزش برگها و زمستان اواخر بهار صورت می گیرد.
هرس سیب درختی
در صورتی که عملیات هرس بدرستی انجام نشود می تواند در آینده باعث ایجاد آسیبهایی برای درخت شود . هرس بمعنای قطع ، حذف شاخه های غیر ضروری و زاید درختان میوه است که در درختان میوه معمولا این شاخه ها بعنوان شاخه های بدون بار شناخته می شوند و با جذب مواد غذایی از خاک و نور آفتاب جلوی رشد بهتر شاخه های بارده را می گیرند و یا باعث می گردند تا محصول نهایی درختان دارای کیفیت مطلوب و مورد نظر نباشد . هرس باعث می شود که شاخه های زاید و اضافی موجود در درختان حذف شده و درخت بیشتر و بهتر در معرض تابش نور آفتاب قرار گرفته و مواد غذایی بیشتری از خاک جذب شاخه های سالم و اصلی شود و میوه هایی که بعمل می آیند از لحاظ ظاهری خوش رنگ و درشت تر و حتی طعم بهتری خواهند داشت . انجام هرس باید بصورت صحیح و پس از مشاهده آموزشهای تکنیکی انجام شود . هرس شامل هرس فرم دهی ، هرس بار دهی و هرس جوان سازی درخت می باشد .
برای هرس درختان سیب ، نهال ها درسال اول باید بعد از کاشت با قیچی باغبانی تیز سر برداری شوند.قبل از برش مطمئن شوید در پایین محل برش حداقل چهار جوانه وجود داشته باشد وگرنه محل برش را بالای جوانه چهارم انتخاب نمائید. در سال دوم زمان هرس در فصل خواب درخت(زمستان)می باشد.بخش های صورتی رنگ رشد سال قبل را نشان میدهند ؛این قسمتها نبایستی هرس شوند.شاخساره با رنگ سیاه را تا یک سوم آن(محل های علامت گذاشته)قطع نمایید.برش درست در بالای جوانه ای باشد که بطرف بیرون میباشد.این جوانه در بهار تولید یک شاخه جانبی مینماید. در سال سوم زمان هرس فصل استراحت گیاه می باشد.روش هرس شبیه سال دوم می باشد.بخش های صورتی رنگ نبایستی هرس شوند و بخش سیاه رنگ تا یک سوم آن باید هرس شود . در سال چهارم روش هرس مشابه سال سوم می باشد.بخش صورتی نبایستی هرس شوند مگر اینکه آلوده به بیماری باشند . بخش های سیاه رنگ باید تا یک سوم آن هر شوند . در سال پنجم درختان به باردهی میرسند و شکل اصلی درخت تشکیل میشود . بخاطر داشته باشید میوه ها بطور انتهایی یا جانبی در روی سیخک های یک تا سه ساله یابر روی شاخه هایی که در سال قل تولید شده اند، بوجود می آید . پس از تشکیل فرم درخت وشروع باردهی میزان هرس به حداقل کاهش می یابد و هرس محدود به حذف شاخه های آلوده به بیماری ؛ آفت زده ؛ شاخه های ضعیف ؛ خشک ؛ پاجوش و شاخه های مزاحم و پیر میگردد .
خواص درمانی سیب
سیب درختی
طبیعت آن : شیرین آن گرم و تر است و ترش آن سرد وخشک و ترش و شیرین آ« معتدل و کمی خشک است.
خواص درمانی
هر روز آن را بخورید مدر آرام کننده و اشتهاآور است ، خون را صاف می کند، مقوی کبد و معده می باشد ، قدرت ضد سمی دارد و مانع تشکیل اسید اوریک در بدن می شود ، ضد سرطان است.
خوردن نوع شیرین آن فرح آور و مقوی قلب و لطیف کننده روح و روان است.
نوشیدن آب سیب در موارد سرماخوردگی و گرفتگی صدا اثرات زیادی دارد ، برای افرادی که عطش مفرد دارند بسیار مفید می باشد ، اسهال های صفراوی را نیز متوقف می سازد.
آب سیب سرخ را بگیرید و با عسل شیرین کنید و به کودک بدهید اسهال کودک را درمان می کند.
خوردن سیب پخته (کمپوت سیب) سرفه های خشک را تسکین می دهد.
آن را بکوبید بعد در آب خودش بپزید و ضماد کنید . زخم های بزرگ و شدید و سخت را درمان می کند.
یک سیب قرمز شیرین را پوست بکنید و مغز آن را هم بیرون آورید و بپزید بعد آن را با شیر مادری که دختردار باشد خمیر نموده و پشت چشم ضماد کنید. چشم دردی که از ضربه خوردگی باشد را درمان می کند.
یک سیب درشت را از وسط به دو قسمت تقسیم کنید و میانش را درآورید و بجای محتویاتش داخل آن گِل گوگرد بگذارید و سیب را مثل اول روی هم بگذارید و با نخ ببندید و آن را در کوره یا فر بپزید بعد خوب آن را لِه کنید و بر موضع بمالید. گال و کچلی را درمان می کند.
تذکر: خوردن سیب کال به خصوص اسراف در آن سبب ضعف قوای دماغی شده و حافظه انسان را نقصان می دهد و فراموشی ایجاد می کند ، ایجاد ناراحتی هایی چون نفخ و کشیدگی و درد عضلات و پریدن ناگهان اعضای بدن می نماید ، خوردن سیب ترش سبب ضعف اعصاب می گردد و انسان را ترسو می کند.
پوست سیب درختی
یک قاشق سوپ خوری از کوبیده خشک آن را در یک فنجان آب بریزید و با شکر شربت کنید و بنوشید. ترشی ادرار را برطرف می سازد.
پس از هر غذا یک قاشق سوپ خوری از کوبیده خشک آن را در یک فنجان آب بجوشانید و آب آن را بنوشید. درد و ورم شصت پا یا نقرس و درد مفاصل را درمان می کند.
سیب اقتصاد تک محصولی نیست
تجارت سیب:
صادرات سیب ،پوره سیب، صابون ،شامپو ،مربا ،سرکه ،ترشی ،آبمیوه ، کمپوت ، ،اسانس ،چوب سیب و…….
اینها گوشه ای از تولیدات سیب درختی می باشد که گویای عدم تک محصولی بودن آن می باشد.
گیاه سیب (Malus domestica) از اعضای زیرخانواده پوموییده و تیره گل سرخ است. گلابی، به و ازگیل نیز همانند سیب در همین تیره قرار می گیرند. جنس مالوس دست کم دارای ۱۵ گونه اصلی است اما تردیدهایی درباره تعداد گونه های این جنس وجود دارد و در برخی از رده بندی ها، شمار گونه های آن به ۳۳ گونه بالغ می شود. لینه برای نخستین بار سیب را Pyrus malus نامید، اما در دهه ۱۸۰۰ نام علمی آن به M.communis و M. pumila تغییر یافت.
هم اکنون ارقام بسیار زیادی از انواع سیب وجود دارد که سویه های بسیاری از آنها حاصل می شود. از بین انواع سیب می توان به واریته های سیب سرخ، سیب طلایی، سیب مکینتاش، سیب امپراتور و … اشاره کرد.
غرب ترکیه و جنوب غربی روسیه واقع در آسیای صغیر جایی است که تنوع گونه های جنس مالوس در آنها بیش از هر جای دیگری است. به احتمال بسیار، سیب و سایر اعضای زیر خانواده پوموییده نخستین بار در همین نواحی کاشته شدند و سپس از آن جا به سراسر اروپا انتشار یافتند. کیفیت محصول سیب طی هزاران سال و از طریق اصلاح نژاد به طور چشمگیری بهبود یافته است.
خصوصیات گیاهشناسی:
سیب گیاهی به شکل درختچه یا درخت کوتاه با شاخه های بدون تیغ و برگ های ساده، تخم مرغی با لبه دالبر و رأس تیز و کوتاه است که در سطح زیرین برهنه و بدون کرک و در سطح رویی کرک دار است. گوشوارک ها در مدت کوتاه می افتند.
گل آذین دیهیم و کم گل است. کاسه گل کرک دار و گلبرگ ها بیضی شکل با ناخنک دراز و به رنگ صورتی اند. تعداد گلبرگ ها پنج تا است و پرچم نیز بین ۵۰ ـ ۲۰ عدد هستند.
تخمدان پنج خانه ای است. میوه، گرد و کروی دارای درون بر سخت و غشایی است و در هر یک از خانه هایش دو عدد دانه به وجود می آید.
شرایط محیط رشد:
سیب درختی سردسیری، برگ ریز یا خزان کننده است. بنابراین به طور طبیعی در اقلیم سرد معتدله در هر دو نیمکره شمالی و جنوبی پراکنده است. اما به علت اصلاح و سازگاری، اکنون در پنج قاره دنیا منتشر شده.
اکثریت این باغ ها بین عرض های جغرافیایی ۳۳ تا ۵۵ درجه در نیمکره شمالی و در مقادیر کمتر در نیمکره جنوبی گسترده است. در این مناطق سرمای زمستان در حدی است که برای شکستن دوره خواب زمستانی ارقام پرورش کافی است بدون این که شدت سرما به آن ها آسیب برساند.
سرمای بهاره نیز از دیگر عوامل اقلیمی است که در بعضی مناطق و در بعضی سال ها موجب از بین رفتن شکوفه های سیب در اثر سرمای دیر وقت می شود. البته ارقام مختلف سیب به علت دیر باز کردن شکوفه ها، کمتر از انواع هسته دار دیگر مثل زردآلو و هلو در معرض سرمای بهاره قرار می گیرند.
میزان مقاومت جوانه های گل به درجات زیر صفر و طول مدت سرما در ارقام مختلف متفاوت است.
روش های مختلفی برای جلوگیری از سرمای دیررس بهاره وجود دارد که برخی از آن ها عبارتند از: انتخاب ارقام دیر گل، ایجاد دود برای کاهش تشعشع، گرم کردن باغ توسط بخاری های باغی، استفاده از ماشین های مولد باد، ایجاد بادشکن در اطراف باغ، سفید کردن تنه درختان، پاشیدن آب بر روی درختان، استفاده از ترکیبات شیمیایی مثل NAA که موجب تأخیر ۲-۱ هفته ای در زمان گل دهی می شود.
موقعیت و محل مناسب باغ یعنی: ایجاد باغ میوه در کنار جنگل ها، رود خانه ها، برکه ها و کنار سواحل که دارای هوای مرطوب و نقطه شبنم بالا هستند و نیز شیب های شمالی که در اوایل بهار دیرتر گرم شده و موجب تأخیر در بیدار شدن جوانه ها می شود.
درخت سیب می تواند در هر خاکی که حاصلخیز و دست کم ۲-۱ متر ژرفا داشته باشد رشد کند ولی خاک های لمونی که دارای مواد آلی کافی باشند برای آن مناسب ترند.
همچنین محل احداث باغ باید طوری باشد که سطح آب زیر زمینی زیاد بالا نباشد؛ زیرا از یک طرف سیب جلوگیری از گسترش و نفوذ ریشه درختان در زمین می شود و از طرف دیگر به دلیل رطوبت فوق العاده ذرات خاک مانع از رسیدن اکسیژن به ریشه درخت می شود.
به طور کلی ریشه سیب در مقایسه با سایر انواع درختان میوه سردسیری به شرایط مرطوب و کمی هوای خاک مقاومت بیشتری نشان می دهد که البته درجه مقاومت در ارقام و گونه های مختلف با همدیگر فرق دارد و نباید به تصور مقاومت سیب به این شرایط از مساعد کردن خاک غافل شد.
از جمله روش های مناسب در شرایط خاک مرطوب، قرار دادن باغ سیب زیر پوشش همیشه سبز است. علف های کاشته شده زیر درختان نفوذ هوا را در خاک افزایش داده و رطوبت اضافی را مصرف می کنند.البته نباید از جذب ازت خاک توسط ریشه این گیاهان غافل بود و باید مقداری بر میزان هرف کودهای ازته در این سیستم افزوده شود.
خواص درمانی و کاربردهای صنعتی:
سیب میوه ای است بهشتی، سرشار از ویتامین های آ، ب، ث و پتاسیم که در درمانهای طبیعی یا طب نتروپتی، دارویی برای پیشگیری از بیشتر امراض شناخته شده است.
سیب در از بین بردن عفونت ها بسیار مهم است. در واقع یک نوع پنیسیلین طبیعی است.
سیب نه تنها برای یبوست مفید است، بلکه برای اسهال نیز بسیار مؤثر می باشد. اما تفاوت در طریقه مصرف آن است، افرادی که دچار یبوست هستند می توانند یک سیب را تنوری کرده و یا در فر بگذارند و شب میل کنند و یک سیب هم به همین طریق صبح ها میل شود.
برای درمان اسهال، سیب را رنده کرده چند ساعت بگذارید تا رنگش تغییر کند و تیره شود یعنی پکتین موجود در آن اکسیده شود و بعد آن را میل کنید.
آب سیب تازه سموم بدن را دفع کرده و برای اطفال خیلی مفید است. سیب میوه ای است که ویتامین ب زیادی دارد و به همین دلیل برای اعصاب و روان بسیار مهم می باشد و افراد عصبی بهتر است هر روز یک لیوان آب سیب تازه با کمی گلاب میل کنند.
سیب درجه تب را پایین می آورد و برای بهبود گلو درد و سینه درد بسیار مؤثر می باشد. یکی دیگر از خواص سیب رنده شده این است که برای افراد مبتلا به زخم معده بسیار مفید می باشد.
این میوه به علت خاصیت دفع اسید اوریک، در درمان بیماریهای نقرس، آرتروز و رماتیسم بسیار مفید و مؤثر شناخته شده است.
سیب با دفع اسید اوریک داروی روماتیسم و نقرس است و درد مفاصل است و برای تقویت قلب و هضم غذا مؤثر است. خوردن سیب با پوست یبوست را از بین می برد و برای کبد مفید است.
مالیدن مقداری سیب روی محل گزیدگی نیش عقرب یا زنبور به درمان کمک مؤثری می کند .
میوه نارس سیب جهت مداوای اسهال مفید است. خوردن سیب قبل از خواب کمک مؤثری در راحت تر خوابیدن است .
اگر حداقل ۳ عدد سیب در روز بخوریم، خطر مرگ ناشی از بیماری های قلبی را کاهش می دهیم. سیب به دلیل بافت گیاهی ای که دارد، می تواند ۱۴ درصد خطر مرگ ناشی از گرفتگی رگهای بدن را کاهش دهد.
یک سیب متوسط دارای ۳ گرم الیاف است. الیاف می تواند فشار خون و چربی خون را کاهش دهد. همچنین سیب برای سلامتی دندان بسیار مفید است.
میوه سیب از زمره پرطرفدارترین و خوشمزه ترین میوه های جهان است. میوه های سیب را یا همان طور تازه یا به شکل آب سیب، کمپوت، مربا، ژله، پای، کرم میوه، مارمالاد، سرکه، شراب سیب و… استفاده می کنند. میوه سیب سرشار از اسید های آلی، اسید مالیک، اسید گالیک و مقادیر زیادی نمک های پتاس و سدیم است.
گلیکوزیدهای سیانوژنیک موجود در دانه سیب از طریق هیدرولیز به اسید هیدروسیانیک تبدیل می شود. این اسید مانع فعالیت سینوکرام اکسیداز، مرحله نهایی فسفوریلاسیون اکسیداتیو می شود و از این رو باعث بروز خفگی در سطح سلول می شود. مقادیر زیاد این ماده باعث اسپاسم، مشکلات تنفسی و نهایتاً مرگ می شود.
آفات و بیماری ها:
کرم سیب: حشره کامل شب پره ای است که با بال های جلویی به شکل ذوزنقه و به رنگ خاکستری است روی بال های جلویی سه نوار موج دار به رنگ قهوه ای دیده می شود. در انتهای بال های جلویی یک لکه درشت قهوه ای رنگ وجود دارد که اطراف این لکه قهوه ای یک هاله طلایی دیده می شود. اطراف بال های عقبی پر از ریشک می باشد. این آفت در همه جا حضور دارد. میزبان اصلی آن درخت سیب است ولی به گلابی نیز حمله می کند. در مواردی درختان انار، گردو، آلبالو، گیلاس و هلو هم مورد حمله قرار گرفته اند. هدف اصلی آفت، تغذیه دانه سیب است و به همین خاطر پوست را سوراخ کرده و دالان هایی را به طرف دانه حفر می کند و در هنگام حفر تا حدودی از قسمت های گوشتی تغذیه می کند و فضولات لاروی به بیرون ریخته می شوند و این میوه ها از درخت می ریزند. البته لاروهای خارج شده مختصر تغذیه ای از برگ ها دارد و بعد از ۴۸ ساعت خود را به میوه می رساند.
روش های مبارزه با این آفات عبارتند از: شخم زدن، هرس کردن، از بین بردن علف های هرز، جمع آوری میوه های آلوده، استفاده از سموم شیمیایی همانند سموم زولون (۵/۱ در هزار)، گزرانتیون (۲ در هزار)، دیازینون (۵/۱ درهزار) که زمان مبارزه با استفاده از اطلاعیه های بیش آگاهی صورت می گیرد.
لیسه سیب: حشره کامل شب پره، بال های جلویی دراز باریک، بر روی بال های جلویی به طور متوسط ۱۹-۱۸ عدد خال سیاه وجود دارد. این آفت در اکثر مناطق سیب کاری وجود دارد. میزبان اصلی درخت سیب، ولی به گلابی، آلو، بادام، زردآلو، به، زالز الک و حتی بید حمله می کند. لاروها در کلیه قسمت های برگ تغذیه می کنند و فقط رگبرگ ها باقی می گذارند و تارهایی را دور درخت می تنند در صورت شدت، درخت عاری از برگ می شود و چنین درختانی ضعیف شده، میوه ها ریخته و در صورت باقی ماندن بر روی درخت کوچک و غیر قابل استفاده می شوند و در صورت شدت حمله گاهی اوقات تغذی لاروها از میوه ها مشاهده می شود. سموم مورد استفاده علیه این آفت مالایتون (۲در هزار)، دیازینون (۱در هزار) و زولون (۵/۱ در هزار) که زمان استفاده از این سموم پس از متورم شدن جوانه ها و قبل از باز شدن گلهاست.
کرم سفید ریشه: سوسکی با رنگ سوسکی با رنگ قهوه ای و در سطح بالپوش ها لکه های سفید متعددی جلب توجه می کند. این آفت در بیشتر استان ها دیده شده و به گیاهان مختلف از جمله سیب، به، زردآلو، آلو حمله ور می شود. اغلب از ریشه ها تغذیه کرده و باعث خشک شدن گیاه می شود. روش های مبارزه با این آفت عبارتند از: شخم عمیق، از بین بردن علف های هرز، روش شیمیایی که در اینجا ۴ تا ۵ گرم پودر دیازینون را در هر متر مربع خاک می باشند که پس از پاشش آبیاری صورت می گیرد که معمولاً این کار در اوائل بهار و اوائل تابستان صورت می گیرد.
سوسک شاخه بلند رزاسه: حشره به رنگ تیره، شاخک ها درازتر از طول بدن، این آفت در بیشتر استان ها دیده شده و به سیب، گلابی، به، گیلاس، هلو، زردآلو، بادام حمله می کند. لاروهای این آفت با حرکت در داخل چوب سبب قطع شاخه های چند ساله و تنه های بسیار جوان می شوند. در این شاخه ها لارو، سوراخی ایجاد کرده و فضولات خود را که به صورت خاک اره می باشد به بیرون می ریزد این آفت به درختانی بیشتر حمله می کند که جوان هستند. با توجه به اینکه آفت مزبور اغلب به درختان تشنه،کم آب و ضعیف حمله می کند لذا با افزایش رطوبت خاک با آبیاری های منظم و نیز دادن کودهای حیوانی و شیمیایی مناسب می توان تا حدود زیادی درختان میزبان را حمله آن در امان نگه داشت. همچنین با قطع و سوزاندن شاخه های آلوده می توان جمعیت آفت را کاهش داد. برای سمپاشی این آفت اولین سمپاشی در اول تیرماه انجام و برای کسب نتیجه موفقیت آمیز دومین سمپاشی به فاصله ۱۵-۱۰ روز بعد تکرار می گردد برای سمپاشی بایستی از سموم نفوذی قوی نظیر گوزانتیون استفاده نمود.
سرخرطومی سیب :این آفت دارای خرطوم می باشد رنگ عمومی بدن قهوه ای و توسط موهای نرم و ریز به رنگ سفید مایل به زرد پوشیده شده است. میزبان اصلی سیب ولی روی گلابی هم دیده شده است. لارو با تغذیه از محتویات داخل گل آن را خالی کرده و در ناحیه تخمدان مستقر می شود این حشره قبل از تخمگذاری تا حدودی نیز از جوانه، برگ و گلهای کاملاً بسته و حتی شاخه های بسیار کوچک حامل جوانه های گل و برگ تغذیه می کند. در سال های طغیان شدید آفت مناسب ترین زمان سمپاشی هنگام ظهور حشرات کامل و فعالیت تغذیه ای آنها که مصادف با تورم جوانه ها است می باشد برای مبارزه شیمیایی می توان از سموم دیازینون (۱ در هزار) و زولون (۵/۱ در هزار) استفاده کرد در واقع سمپاشی در مرحله غنچه قبل از باز شدن گلها صورت می گیرد.
شته مویی سیب: بدن این شته پوسیده از ترشحات مویی، سفیر رنگ، پنبه ای می باشد. در بیشتر استان ها دیده شده است. میزبان اصلی درخت سیب است ملی به ندرت روی گلابی هم دیده می شود. این آفت روی تنه، شاخه، طوقه و ریشه درخت سیب استقرار یافته و در اثر تغذیه از گیاه و ترشح مواد بزاقی قسمت های مورد حمله تغییر شکل یافته و متورم می شود.این محلهای متورم به تدریج ترک برداشته و شکاف طولی و عرضی ایجاد می شود. شاخه های موجود در قسمت بالایی محل خسارت دیده خشکیده و این خشکیدگی به تدریج تمام درخت را فرا می گیرد.در صورت له شدن بدن شته مایع قرمز رنگی خارج می شود. در صورت وجود آفت می توان سمپاشی را شروع کرد که از سموم دیازینون (۱ در هزار) متاسیستوکس (۱در هزار) استفاده کرد.
سفیدک سطحی سیب: هر کجا که سیب کشت می شود این بیماری نیز وجود دارد. علائم سفیدک سطحی روی برگ ها به صورت لکه های خاکستری تا سفید ظاهر می شود و برگ های جوان دچار پیچیدگی شده و نهایتاً خشک می شود و در اثر آلودگی شکوفه ها و گلبرگ ها چروکیده و کاسبرگ ها گوشتی و کلفت می شوند و توانایی تشکیل میوه را از دست می دهند. روی سر شاخه ها منظره سفید رنگی ایجاد می شود. رشد این شاخه ها متوقف می شود.حالت شبکه ای چوب پنبه در سطح میوه ها دیده می شود از روش های مبارزه با این بیماری می توان به هرس شاخه ها و سرشاخه ها، استفاده از ارقام مقاوم مانند سیب زرد لبنانی، (لیشنر،گلدن)، استفاده از قارچ کش های گوگرددار و کاراتان، که زمان استفاده از آن نوبت اول هنگام تورم جوانه ها، نوبت دوم بعد از ریزش گلبرگ ها و نوبت سوم بستگی به شرایط جوی دارد.
هشدار:
سعی کنید همیشه سیب را با پوست بخورید زیرا مقدر زیادی پکتین در پوست سیب وجود دارد سیب هایی که در بازارهای داخل ایران یا آمریکا و کانادا به فروش می رسد رو آن دارای یک لایه چربی برای حفاظت آن می باشد بنابراین حتما این سیب ها را بدقت بشویید.
کسانی که دارای معده ضعیف هستند باید سیب را بسیار نازک پوست بگیرند که پکتین ها و ویتامین های آن از بین نرود.
آمیگدالین فراوان ترین ماده شیمیایی اعضای خانواده گل سرخ است و در دانه سیب و گلابی و همچنین در برگ، پوست و هسته میوه های هسته دار به وفور وجود دارد. از این رو اگر کسی یک فنجان پر از دانه سیب را بخورد، خواهد مرد. آمیگدالین همچنین باعث بروز نواقص جنینی و اختلال در زایمان یا تولد است .
