تشخیص زودهنگام آپاندیس و جلوگیری از عوارض خطرناک آن
در زمان پدر و مادرهای ما این بیماری خیلی ترسناک بود اما حالا زیاد از آن نمی ترسیم. هرچند وقت یک بار نام آن را از اطرافیان خود می شنویم، انگار که تبدیل به یک بیماری عادی شده است، اما آیا تا به حال نگران ابتلای خود به آپاندیسیت شده اید؟ بیشتر اوقات افراد با بی توجهی از کنار آن می گذرند، زیرا فکر می کنند که این بیماری سراغ آنها نخواهد آمد. اما بهتر است بدانید آشنایی با علائم این بیماری می تواند به تشخیص زودهنگام آن و جلوگیری از عوارض خطرناک آن کمک کند، بنابراین بهتر است تا آنجایی که می توانید اطلاعات خود را درمورد آن افزایش دهید.
● آپاندیس چیست؟
محل قرارگیری آپاندیس از روی بدن، پایین شکم، سمت راست و از داخل بدن در محل اتصال روده باریک به روده بزرگ است. آپاندیس یک زائده طبیعی در بدن به شمار می آید و کارایی آن خیلی شناخته شده نیست. موضوع نگران کننده در اصل، آپاندیسیت یا التهاب آپاندیس است. داخل آپاندیس یک مجرای باریک وجود دارد. اگر این مجرا به هر دلیلی بسته شود، ترشحات در پشت آن جمع می شوند و از آنجایی که معمولا در داخل روده ها فلور میکروبی وجود دارد، رشد میکروب های بیماری زا در این قسمت بالا می رود و علائم آپاندیسیت را ایجاد می کند.
وظایف و کارایی آپاندیس خیلی شناخته شده نیست اما باید درنظر داشت که هیچ ارگانی در بدن بدون حکمت ساخته نشده است و حتما وظایفی دارد که ما از آن مطلع نیستیم. به هر حال تاکنون عوارضی در مورد نبود آپاندیس در بدن گزارش نشده است. گاهی اوقات مطرح می شود که آپاندیس در سیستم ایمنی بدن نقش دارد اما این موضوع هنوز به اثبات نرسیده است. در اطراف آپاندیس غدد لنفاوی زیادی وجود دارد و کودکان هنگامی که دچار سرماخوردگی عفونی می شوند، این غدد لنفاوی ملتهب می شوند و ممکن است دردهایی در زیر شکم مانند دردهای آپاندیس ایجاد کنند که این دردها با برطرف شدن سرماخوردگی بهبود پیدا می کنند.
داخل آپاندیس یک مجرای باریک وجود دارد. اگر این مجرا به هر دلیلی بسته شود، ترشحات در پشت آن جمع می شوند و از آنجایی که معمولا در داخل روده ها فلور میکروبی وجود دارد، رشد میکروب های بیماری زا در این قسمت بالا می رود و علائم آپاندیسیت را ایجاد می کند
● یک تصمیم حیاتی
به رغم پیشرفت های موجود در علم پزشکی، اگر آپاندیس پاره شود احتمال مرگ و میر بر اثر آن بسیار بالاست، بنابراین سرعت عمل در تشخیص این بیماری از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. به همین دلیل است که جراحان معمولا در مورد بیمارانی که علائم مشکوک به آپاندیسیت دارند، بسیار سریع تصمیم به جراحی می گیرند.
در علم پزشکی مجاز است که از هر ۱۰۰ عمل جراحی آپاندیس، در ۲۰ مورد از آنها آپاندیس طبیعی و سالم باشد. این یک قانون محسوب می شود، زیرا درمان نشدن و پاره شدن آپاندیسیت می تواند منجر به آبسه شکمی، پریتونیت و در نهایت مرگ بیمار شود، به همین دلیل با مشکوک شدن به علائم آپاندیسیت باید هرچه سریع تر آن را جراحی کرد. جراحان همیشه سود و زیان این کار را می سنجند؛ زیان یک آپاندیس پاره شده مساوی است با مرگ بیمار، درحالی که اگر تصمیم به جراحی سریع تر گرفته شود و بعد مشخص شود که آپاندیس طبیعی بوده است، زیانی به بیمار وارد نخواهد شد.
علائم و درد حاصل از آپاندیسیت، همیشه یکسان نیست و همیشه از بالای شکم و دور ناف شروع نمی شود. درد آن می تواند مشابه درد کیسه صفرا باشد یا در طرف چپ شکم یا بیشتر در ناحیه لگن باشد. ممکن است بیمار با علائمی مانند تب، بی اشتهایی، تهوع و اسهال به پزشک مراجعه کند.
همچنین شدت علائم با شدت بیماری همخوانی ندارد، یعنی ممکن است درد بیمار بسیار خفیف باشد اما هنگام عمل مشخص شود که آپاندیس او پاره شده است و برعکس ممکن است درد بیمار بسیار شدید باشد و بعد مشخص شود که بیماری در مراحل اولیه اش بوده است. پزشک همیشه باید بدترین حالت را درنظر بگیرد، زیرا هدف، نجات جان بیمار است، بنابراین چه درد خفیف باشد یا شدید، باید در اسرع وقت بیمار را جراحی کرد.
● خانم های جوان حساس ترند
اما در مورد خانم های جوان باید بیشتر دقت کرد، زیرا دردهای تخمدانی ممکن است با درد آپاندیسیت اشتباه شود و در صورتی که جراحی صورت بگیرد، ممکن است درصدی چسبندگی ایجاد می شود. هر نوع جراحی که داخل بدن انجام گیرد معمولا مقداری چسبندگی ایجاد می کند.
ایجاد چسبندگی در تمام قسمت های شکم مشکل زا نیست اما در یک خانم جوان، وجود چسبندگی در پایین شکم و لگن می تواند باعث نازایی شود، بنابراین لازم است درباره خانم ها تست های تکمیلی بیشتری انجام شود و تحت نظر پزشک قرار گیرند و به طور مرتب معاینه شوند. این مراقبت ها همیشه به این معنی نیست که شخص بیماری خطرناکی دارد بلکه پزشک می خواهد با قطعیت بیشتری بیماری را تشخیص دهد. درحالی که اگر همین علائم و شدت درد در آقایان دیده شود، بهتر است که سریع تر جراحی صورت گیرد، زیرا اینجا دیگر بحث چسبندگی و نازایی مطرح نیست. برای تشخیص آپاندیسیت، روش های مختلفی وجود دارد. می توان از سی تی اسکن، ام آر آی و سونوگرافی نیز استفاده کرد. اما بهترین روش، شرح حال گرفتن از بیمار و تحت نظر گرفتن اوست.
● عارضه خطرناک
در صورتی که آپاندیسیت دیر تشخیص داده شود، ممکن است در محل آن آبسه ایجاد شود. آبسه در واقع نوعی واکنش دفاعی بدن محسوب می شود. در هر جایی از بدن که میکروب وارد می شود، بدن شروع به مقابله با آن می کند، گلبول های سفید خون افزایش پیدا می کنند و مقدار زیادی مایع حاوی پروتئین از عروق ترشح می شود.
این پروتئین ها به محلی که میکروب وجود دارد می روند و در آنجا به یکدیگر متصل می شوند و یک حفره ایجاد می کنند تا عفونت را در همان محدوده نگه دارند و اثرگذاری گلبول های سفید خون را بالا ببرند. در صورتی که بدن نتواند میکروب را از بین ببرد، میکروب شروع به تکثیر می کند و کیستی حاوی ترشحات چرکی ایجاد می کند.
این کیست آبسه نام دارد و تنها راه درمانش، تخلیه کردن آن است. برای تخلیه آن روش های مختلفی وجود دارد. برای مثال می توان از بیرون بدن و با استفاده از یک سوزن، محتویات داخل کیست را بیرون کشید. گاهی اوقات نیز برای برداشتن آن نیاز به عمل جراحی وجود دارد، بنابراین آبسه یکی از عوارض خطرناک آپاندیسیت محسوب می شود که اگر پاره شود، می تواند منجر به عفونت داخل شکمی و مرگ بیمار شود.
● به این درد ها توجه کنید
مکان و موقعیت آپاندیسیت متغیر است و نوک آن ممکن است در جهات مختلفی از بدن قرار گیرد. برای مثال می تواند درسمت لگن، کیسه صفرا یا پشت روده بزرگ قرار بگیرد، بنابراین، درد و علائم آن می تواند در نقاط مختلفی از بدن ظاهر شود و با بیماری های دیگر اشتباه گرفته شود. معمولا با شروع این التهاب ابتدا فرد در ناحیه بالای شکم و دور ناف خود احساس درد و ناراحتی می کند.
این درد می تواند خفیف یا شدید باشد و همراه با آن حالت تهوع و بی اشتهایی نیز ایجاد می شود، سپس درد به تدریج به پایین شکم در سمت راست بدن منتقل می شود. متغیر بودن محل قرارگیری آپاندیسیت، تشخیص آن را دشوار می کند. از آنجایی که در اطراف آپاندیس ارگان های بسیاری وجود دارد، ممکن است با بیماری های مربوط به آن ارگان ها اشتباه گرفته شود. برای مثال ممکن است با درد حاصل از تخمک گذاری، کیست های تخمدانی، وجود سنگ در مجاری ادراری تحتانی، بیماری های روده بزرگ و وجود تومور در سکوم (ابتدای روده بزرگ) اشتباه گرفته شود.
● لاپاراسکوپی، انتخابی مناسب برای خانم ها
جراحی آپاندیس تحت بیهوشی عمومی و در بیمارستان انجام می شود. برای انجام آن ۲ روش وجود دارد: جراحی باز و لاپاراسکوپی. در جراحی باز از طریق یک شکاف بسیار کوچک بین ۲ تا ۴ سانتی متر آپاندیس را خارج می کنند. لاپاراسکوپی نیز بیشتر در خانم های جوان کاربرد دارد، زیرا عوارض و میزان چسبندگی از این طریق کمتر خواهد بود. طول دوره نقاهت آن نیز بستگی به شدت بیماری و واکنش بدن دارد.
برای مثال واکنش دفاعی بدن یک فرد جوان نسبت به یک فرد مسن بسیار متفاوت است، بنابراین هر زمان که تب بیمار فروکش کرد، گلبول های سفید خونش به سطح طبیعی رسید و اشتها پیدا کرد، می توان گفت که زمان ترخیص او فرا رسیده است. علاوه بر این، پس از بهبود نیازی به پیروی از رژیم غذایی خاصی وجود ندارد و فرد می تواند بدون هیچ محدودیتی به زندگی معمول خود ادامه دهد.
● ۲ تفکر اشتباه
زمانی این تفکر میان مردم غالب شده بود که استفاده از استخرهای عمومی، احتمال ایجاد آپاندیسیت را بالا می برد، اما این تفکر تنها یک افسانه است و ارتباطی میان این ۲ وجود ندارد. از طرف دیگر برخی ها فکر می کنند، وراثت و ژنتیک در ایجاد این بیماری نقش دارد اما این موضوع هم به اثبات نرسیده است. علاوه بر این، از آنجایی که علت ایجاد انسداد در آپاندیس واضح نیست، نمی توان از وقوع آن پیشگیری کرد. آپاندیسیت مختص به فصل خاصی از سال نیست و ممکن است در تمام فصول رخ بدهد.
● بارداری و آپاندیسیت
همیشه این ترس برای خانم های باردار وجود دارد که درصورت ابتلا به آپاندیسیت، عوارض خطرناک و حتی سقط جنین در انتظار آنها خواهد بود اما واقعا چنین نیست.
آپاندیسیت را می توان به راحتی در دوران بارداری جراحی کرد، اما در تشخیص آن هنگام بارداری باید بسیار دقت کرد، زیرا دردهای مشابه آپاندیسیت در خانم های باردار بسیار معمول است و اگر این دردها به جای آپاندیسیت تشخیص داده شوند، عواقب خطرناکی درپیش خواهد داشت، بنابراین نباید به دلیل باردار بودن، تصمیم گیری در این مورد را به تعویق انداخت.
