نكات مهم و كاربردي در مديريت باغات

توضيح 1 : " آغاز مديريت باغ از ابتداي فصل رشد ‌ "

 الف ) هر بيماري و آفتي شرايط و مكان ويژه اي براي زمستان گذراني دارد با توجه به اين امر از بين بردن پناهگاه زمستانگذراني،  موثرترين و آسانترين روش مبارزه با آفات و بيماريها تلقي ميشود براي اينكار ابتدا قبل از شروع فصل رشد ( اواخر زمستان )درز ها و  پوسته هاي خشك شده بر روي تنه درختان با كاردك تميز كنيد تا سمپاشي بهتر نتيجه دهد.

ب)  غرقاب كردن ريشه درختان با آب در اسفند ماه ميتواند در كاهش آفاتي چون كرم سفيد ريشه و كرم سيب موثر باشد.

ج)  شخم سطحي در پاييز در جذب بهتر آب به خاك و همچنين نابودي برگها و حشرات در كاهش آفات و بيماريها تاثير خوبي دارد.

توضيح2  :"اصول صحيح سمپاشي " در بحث مبارزه با آفات و بيماريها اصول صحيح سمپاشي ميتواند در كاهش آفات و بيماريها نقش اساسي و مهم را ايفا كند. بنابراين لازم است با استفاده از سمپاش هاي مناسب و بخصوص لانس هاي داراي قدرت مه پاشي كه بتواند قطراتي حدودا" 50 تا 60 قطره در يك سانتي متر مربع روي برگها و تنه و ساقه بخواباند ارجحيت دارند.بنابراين لازم است سموم را بصورت قطرات ريز روي درختان قرار داد و از شستشوي درختان كه علاوه بر تاثير كم بر روي آفات و امراض موجب هدر رفتن محلول سم ميشوندخودداري كرد. در سمپاشهاي داراي مخزن بزرگتر بايستي بهمزن تعبيه شود بخصوص در استفاده از سموم پودر وتابل مانند دودين امكان ته نشيني وجود دارد.ديده مي شود برخي مخزن بالاي 1000 ليتري تهيه و اقدام به سمپاشي باغات ميكنند بدون اينكه به اين مسئله توجه نمايند!

توضيح 3 : " بهداشت سمپاشي " با توجه به اينكه سموم كشاورزي از جمله مواد بسيار خطرناك براي جانداران بخصوص انسان بحساب ميآيند رعايت نكات زير در سمپاشي ضروري مينمايد:

عمليات درست كردن محلول سم ( مخلوط محلول غليظ سمي با آب) خطرناك ترين لحظه براي سمپاش محسوب ميشود چرا كه دستها ، بدن و دهان و ريه ها مستقيما" در معرض واكنش سموم خالص  با آب  قرار ميگيرند. لذا از دستكش و عينك و ماسك هاي مخصوص سمپاشي استفاده نماييد . در هنگام سمپاشي از خوردن و آشاميدن و كشيدن سيگار اجتناب نماييد و پس از سمپاشي دست و صورت را با آب و صابون بشوييد ظروف محتوي سم را دور از دسترس كودكان و حيوانات در انباري مناسب و قفسه يا صندوق قفل دار نگهداري نماييد.براي اطلاعات بيشتر در مورد سموم ، بروشور روي ظرف سم را با دقت مطالعه كنيد چرا كه همه مطالب جهت استفاده شما نوشته شده است.

توضيح4   : " اختلاط سموم "  سموم كشاورزي  ( قارچ كش ها و حشره كش ها  و كنه كش ها) عموما" در مبارزه تلفيقي قابليت اختلاط با هم دارند و حتي تركيب دو قارچكش  يا دو حشره كش و دوكنه كش و حتي دو علفكش با همديگر خاصيت سنرژيك ( اثر مضاعف و موثر) دارند و در برخي موارد هم  اثر آنتاگونيستي ( اثر ضد هم و زيان آور ) .بنابراين لازم است بانظر كارخانه سازنده و گياهپزشك انجام گيرد.

توضيح 5 : "  طرز تهيه محلول سم " ميزان توصيه شده از سم را در مقداري آب حل كرده و خوب بهم بزنيد . اين محلول را در مخزن سمپاش كه تا نيمه در آن آب ريخته شده است بريزيد و در حالي كه محلول را بهم مي زنيد بقيه آب را به آن اضافه كنيد. توصيه مي شود از مصرف محلول سموم تهيه شده در روزهاي قبل ، خودداري شود.

 توضيح 6 : "  تعيين زمان سمپاشي " تعيين زمان سمپاشي يكي از مهمترين اصول مبارزه با آفات مي باشد. با سركشي مداوم و مرتب به باغات و مزارع ، شدت و ميزان آلودگي را تعيين نموده و متناسب با آن سمپاشي را انجام دهيد . تاكيد ميگردد براي برخي آفات مثل شته ها و كنه ها خسارت آفات بايد به آستانه اقتصادي رسيده باشد. در اين مورد  همواره با كارشناسان كشاورزي در تماس باشيد.

 توضيح 7: " محلول پاشي "  مقدار  كود سولفات روي 34%  و  اوره  و اسيد بوريك  هركدام نيم كيلو در 100 ليتر آب در پاييز قبل از ريزش برگها تاقبل از جوانه زني نتيجه رضايت بخشي در جلوگيري از ريزش گل و ميوه دارند.

 توضيح 8 : " افزايش گرده افشاني "چون درختان سيب رقم قرمز لبناني در گرده افشاني صد در صد  خود ناسازگار هستند ( يعني گرده همان جنس از درخت نميتواند مادگي همان جنس از درخت را تلقيح نمايد) لازم است از گلهاي سيب زرد لبنان يا از ارقام مختلف در هنگام گرده افشاني استفاده كنيد

وجود زنبور عسل در صورت بودن گلهاي ساير ارقام در زمان گرده افشاني صد در صد مفيد خواهد بود

در صورت نبودن درخت سيب زرد ، ته شاخه گلدار رقم سيب زرد را در يك سطل كوچك يا پلاستيك محتوي آب قرار داده و در نزديك گلهاي درخت قرمز لبناني ببنديد.

توضيح 9:  " پيشگيري از بيماريهاي درختان هسته دار "براي مبارزه و كنترل بيماري لب شتري در هلو و غربالي در هسته دارها سمپاشي در پاييز هنگام خزان برگ و در بهار هنگام تورم جوانه ها  با تركيبات مس به نسبت  سه در هزار توصيه ميگردد.هنگام حمله قارچها به شاخه ها و تنه درختان شيرابه اي بيرون مي زند اين عمل در بيشتر مواقع وسيله دفاعي گياه در مقابل بيماري محسوب ميشود تميز كردن موضع و سمپاشي با قارچ كش تركيبات مس در كاهش نفوذ و حمله قارچ مؤثر ميباشد.

توضيح 10 : "  زمان  و چگونگي هرس "  زمان هرس و  يا جابجايي درخت در هنگام خواب (اواخر پاييز و زمستان ) ميباشد بهترين زمان در مناطق سرد سير ماه اسفند توصيه ميشود.

درختان ميوه از نظر هرس تفاوت هاي اساسي با هم دارند تشكيل ميوه در درخت هلو اكثرا" در شاخه هاي سال دوم انجام ميگيرد ولي در درخت سيب روي ميخچه و در نقاط مختلف صورت ميپذيرد. و بطور حتم نتيجه يك هرس در سال بعد بروز ميكند هرس فرم دهي و باردهي علاوه بر علم تئوري نياز به تجربه كافي دارد و در كل هرس يك درخت بستگي فراوان به نوع رقم و جنس آن دارد. 

توضيح 11 : " استفاده از چسب باغباني "  محل شاخه هاي هرس شده را با  چسب باغباني ( نه چسب چوب نجاري ) كه برنگ قرمز بوده با برس نقاشي يا  ابر و يا چوبي كه پارچه اي به يك سر آن بسته شده كاملا" ميپوشانيم تا از نفوذ قارچها در محل زخم جلوگيري كنيد. اضافه كردن تركيبات مس به چسب در درختان مبتلا به شانكر تاثير مطلوبي دارد.  توضيح : براي رقيق كردن چسب باغباني طبق نظر كارخانه سازنده عموما" از الكل صنعتي استفاده ميكنيم.

توضيح 12 :  " پيشگيري  و مبارزه  "  بيماري لكه سياه سيب و غربالي ،لب شتري و سفيدك هلو و نيز كرم سيب  و مينوز برگ داراي مراحل مبارزه پيشگيري ميباشند

برخي آفات ازجمله شته ها و كنه ها به محض مشاهده آفت اقدام به مبارزه ميشوند و بالعكس در صورت عدم بروز يا ظهور احتياجي به سمپاشي نيست.

 توضيح 13 :  " مصرف كود های شیمیایی " دادن كود به درختان بايد در محل سايه انداز درخت و در عمق20- 30 سانتي متري خاك انجام گيرد براي حل بهتر كودها  بهتر است در محل جويها كه به علت جريان بيشتر آب رطوبت بالايي دارد صورت پذيرد.

 توضيح 14 : " مصرف كود مايع  "  محلول پاشي با كود مايع كه از طريق برگ جذب ميشوند ميتواند در بهبود و كيفيت ميوه نقش مؤثري ايفا كند كودهاي مايع با درصدهاي مختلف بصورت كود كامل و يا كود اختصاصي همراه با سموم قابل اختلاط بوده و در طول دوره رشد به تعداد حداقل سه دفعه توصيه ميشود..

 توضيح 15  : " مبارزه با شته ها { شته خوني} " در درخت سيب  مبارزه با انواع شته ها  بخصوص شته خوني ( كه اخيرا"  نسبت به حشره كش ها مقاومت نشان داده )  به محض ظهور و طغيان آفت   با سمپاشي يكي از سموم سيستميك مثل  كنفيدور  -  پريمور –  موسپيلان – متاسيستكس  با تمركز به محل اختفا و تجمع حشرات كه عموما" در ميان شاخه ها و شكاف  پوسته قرار دارد امكان پذير است.

در زمستان بعلت سرما عموما" تجمع حشرات در پاي در خت نزديك طوقه ، اطراف پاجوشها ،شكاف پوسته هاي پاييني ميباشد سمپاشي با غلظت بيشتر سم بهمراه روغن ولك در كاهش آفت به تجربه رسيده است.  

    توضيح 16 : "  بيماري شانكر "  براي كنترل بيماري  شانكر كه اخيرا" در باغات سيب بيشتر شايع شده  هرس شاخه هاي آلوده وحذف بافتهاي شانكردار در پاييز و يا اوايل بهار و انهدام آن در بيرون از باغ انتشار بيماري را كاهش ميدهد اره و قيچي باغباني را نيز بايد بعد از هرس با محلول قارچ كش تركيبات مس يا  الكل ضد عفوني كنيم . براي كاهش بيماري بافتهاي آلوده وشانكرهاي موجود روي شاخه هاي اصلي را با دقت مي تراشند و محلهاي تراشيده شده را با خمير محتوي قارچ كش ( تركيبات مس ) پانسمان ميكنند.عموما"  سمپاشي كل درختان  به نسبت  5- 3  در هزار با قارچ كش تركيبات مس مي تواند در كاهش بيمار مؤثر باشد. قارچ كش توپسين ام  وحتي بنوميل نيز براي كنترل شانكر سيتوسپورايي درختان ميوه توصيه شده است.

 توضيح17:  "مبارزه با كرم سفيد ريشه " براي مبارزه با كرم سفيد ريشه

افزودن حشره كش ديازينون پودري 40%     يا   ليندين   50 % و يا  كارباريل سوين  به خاك اطراف ريشه مطلوب ميباشد    اين كار بايستي بهنگام گرم شدن هوا و خاك كه لارو حشرات به سطح خاك نزديك ميشوند صورت گيرد. محلول تهيه شده از سم ( 5 قاشق غذاخوري در يك حلب آب ) را بهتر است ضمن خاك برداري اطراف ريشه بيشتر نزديك طوقه درخت ريخته شود. جمع آوري لارو ها در بهار و همچنين آويزان كردن چراغ در شبهاي اوايل تابستان جهت جمع اوري حشره كامل قبل از تخم ريزي  در كاهش خسارت و آلودگي موثر است.

 توضيح 18: " پوسيدگي ريشه "  

پوسیدگی فیتوفتورایی طوقه و ریشه در بیشتر کشورهای میوه خیز جهان در باغ های میوه های دانه دار،هسته دارو خشکباری مخصوصا پسته،گردو و بادام شیوع دارد و خسارت هنگفتی به آنها وارد می سازد.

  نشانه ها روی اندام های هوایی،ضعف عمومی و کم برگ شدن درختان و پدیدار شدن زردی خفیف در برگها هستند. پوست طوقه و گاهی بخشی از بن تنه ترک می خورد  بافت زیر پوست بن تنه در محل شانکر به رنگ قهوه ای مایل به سیاه در می آید. ریشه های اصلی  و فرعی تیره رنگ شده بعدا بر اثر فعالیت دیگر میکرو ارگانیزم ها به رنگ سیاه در می آیند درختهای بیمار ممکن است خشک شوند .

مبارزه :

   اقداماتی  را که در کنترل بیماری موثرند می توان به شرح زیر خلاصه کرد: 

1. به حداقل رساندن مدت  اشباع خاک باغ،به ویژه   درقسمت نزدیک به سیستم ریشه. 

2. احداث باغ د ر زمین هایی بدون زه آب و نیز زهکشی و تهویه ی خاک های زه آب دار و مرطوب باغ های احداث شده .

3. کاشت درختان روی خاک پشته های کم ارتفاع به گونه ای که هنگام آبیاری،آب،اطراف تنه و طوقه ی درختان را فرانگیرد.

4. استفاده از پایه های متحمل در درختهای پیوندی .

5. استفاده از قارچ کش های سیستمیک، مانند فوزتیل آلومنیوم تا اندازه ای در جلوگیری از پیدایش بیماری و کنترل آن در درختان بیمار موثر است .توضیح اینکه این قارچ کش خاصیت پیشگیری ندارد یعنی در زمان حضور عامل بیماری بر آن اثر کرده،آن را از بین می برد.برای این منظور می توان حدود120 گرم گرانول 15% فوزتیل آلومنیوم را به شعاع 5/1 متر پیرامون تنه ی هر درخت پاشید و با بیل خاک را شخم زد تا گرانول سم به زیر خاک منتقل شود و سپس درختان تیمار شده را آبیاری کرد.تیمار درختان با آلیت باید 4دفعه در سال ،3 دفعه در بهار به فاصله ی یک ماه و دفعه ی چهارم در پاییز تکرار شود.

6 - تراشیدن قسمت های پوسیده و عفونی تنه ،طوقه و ریشه ها و انهدام بقایای تراشیده شده و اندودن محل ها ی تراشیده شده با مایعی غلیظ محتوی پودر وتابل 80% آلیت، پودر تالک و آب ،جلوگیری از آب گرفتگی و خیس شدن قسمت های عفونی شده ، توسعه ی بیماری را در درختان بیمار کاهش داده، مرگ آنها را به تاخیرمی اندازد.

 توضيح 19 : " افزايش انبارداري ميوه "  محلولپاشي كلرور كلسيم در تير ماه به نسبت 5 در هزار حداقل دو نوبت  روي درختان سيب در افزايش انبارداري و جلوگيري از لكه تلخي و  پوسيدگي مغز ميوه نقش اساسي دارد.

 توضيح 20 : " بيماري لكه سياه سيب " قارچ عامل برخي بيماريها مثل لكه سياه سيب در روي برگهاي ريزش شده در پاييز زمستانگذراني ميكنند .

چراندن برگها توسط دام و يا جمع كردن برگها و يا پخش كود ازته در پاييز روي برگها ريزش شده جهت پوسيدگي سريع تر ، ميتواند در كاهش بيماري در سال بعد موثر باشد.هرچند زمان مناسب سمپاشي بر عليه اين بيماري توسط پيش آگاهي انجام ميشود ليكن سمپاشي در فصول مرطوب بيش از سه مرتبه با سموم قارچ كش موثر توصيه ميگردد.

توضيح 21  :  " مبارزه با جوندگان تنه درختان " براي مبارزه با آفات جونده مثل خرگوش  در پاييز قبل از ريزش برف تنه نهال را با سم رابيتكس ( با 50% ماده موثر كربوكسين تيرام ) كه بعنوان دوركننده عمل ميكند آغشته نماييد ( 500گرم سم در 2 ليتر آب ) اين عمل تقريبا" دو ماه تاثيرگذاري مطلوب دارد.

 توضيح 22 :  " شكستن مقاومت آفات و بيماريها  "  مصرف بي رويه سموم موجب مقاومت حشرات و بيماريها به سم ميشود استفاده از سموم بصورت تناوبی و  همچنين بالابردن تدريجي دوز مصرفي با نظر گياهپزشك و همچنين ايجاد پناهگاه براي برخي آفات ازجمله شته ها ميتواند مقاومت آفات و امراض را بشكند. برای ایجاد پناهگاه به این طریق عمل میکنند که تعدادی از درختان کم بارده را در در قسمتهای مختلف باغ انتخاب و از سمپاشی محلول سم  بر روی آن خودداری مینمایند این درختان محل پناهگاه برای آفات شده و آفات در این درختان بدون ایجاد نسل مقاوم به سموم زاد و ولد میکنند ...

  توضيح 23 : " مبارزه با پوستخواران  و چوب خواران " براي مبارزه با چوبخواران و پوست خواران  سمپاشي با محلول : 250گرم سم ديپتريكس یا سم سوین -  2ليتر نفت  -  300 گرم صابون  در 100 ليتر آب توصيه ميشود.

توضيح 24 :  "  مبارزه با موش "  خسارت عمده موش صحرايي در باغات باعث هرز آب شدن گشته و مقدار آب آبياري را كاهش ميدهند. از بين بردن بوته هاي حاشيه باغات نيز موجب فرار مارها كه عمده دشمن موشها به حساب ميآيند شده و تقريبا" ميدان عمل بدست موشها ميافتد. تنها راه مبارزه با موشها ريختن طعمه مسموم مثل پودر فسفر دوزنگ يا پليت وارفارين ميباشد وچون موشها چندين سوراخ براي مقاصد مختلف مي سازند و ريختن طعمه مسموم در سطح وسيع مقرون به صرفه نميباشد بهتر است با بيل جلوي سوراخها را خراب كنيد بعد از دو سه روز برخي سوراخها  توسط موشها باز ميشوند طعمه را فقط در جلوي اين سوراخها بريزيد. از دست زدن روي طعمه خودداري نماييد چون موشها بوي دست انسان را بهتر درك ميكنند و از طعمه استفاده نمي نمايند  موشها در تابستان  غذاي آبدار و در زمستان غذاي خشك را دوست دارند . بهتر است براي درست كردن طعمه مسموم از گندم به آن روغن مايع افزوده بعدا" فسفر دوزنگ را به آن آغشته نماييد مواظب باشيد پودر فسفر دو زنگ براي انسان و دام فوق العاده خطرناك بوده از نزديك كردن آن به دهان و بيني خودداري كنيد.