مویز نوعی خشکبار است که با خشک کردن انگور حاصل می‌شود. مویز نوعی کشمش است که از انگور شاهانی تهیه می‌شود. کشمش بیشتر برای انگور خشکیدهٔ کوچک استعمال می‌شود و مویز در انگور بزرگ.
در سال‌های اخیر، مویز در آجیل‌فروشی‌ها جایگاه ویژه‌ای را به خود اختصاص داده است و اغلب خانواده‌ها از آن همراه با دیگر مغزها، برای افزایش توان و انرژی به ویژه در فصول سرد سال استفاده می‌کنند، اما سوال اینجاست که آیا مویز را می‌توان جایگزین انگور کرد؟ آیا افراد دیابتی و چاق می‌توانند از این میوه خشک استفاده کنند؟
به حبه‌های درشت خشک شده ی انگور سیاه، "مویز" گفته می‌شود. این عضو خشکبار در واقع همان کشمش است که از نظر شکل ظاهری و رنگ با کشمش متفاوت، ولی از نظر خواص تا حد زیادی شبیه آن است. معمولا مویز تهیه شده از انگور قرمز مجلسی یا انگور شاهانی بهتر است.
مویز بر اثر خشک شدن خواص خود را از دست نمی‌دهد و حتی اثر نیروبخش آن بیشتر می‌شود.
مویز سرشار از ویتامین های E ، A ، B و املاحی مانند کلسیم، فسفر و پتاسیم است. مویز دارای اسیدهای چرب امگا ۳ و امگا ۶ می باشد.
بهترین و پرخاصیت‌ترین نوع آن، مویز پرگوشت، کم‌دانه یا بی‌دانه است.
ترکیبات سیاه یا قرمز رنگ موجود در مویز از نوع آنتوسیانین و پلی‌فنولیک است که دارای خواص ضدسرطان و ضدآلزایمر هستند. مقدار زیاد آنتوسیانین موجب شده که ارزش مویز در مقایسه با انگور سبز و کشمش به مراتب بیشتر و کامل‌تر باشد.
ترکیبات مویز اثر بسیار قوی در جلوگیری از بروز اختلالات بیماری آلزایمر دارند. هر چه میزان آنتوسیانین (عامل رنگ بنفش یا سیاه مویز) بیشتر باشد، قدرت مویز در جلوگیری از آلزایمر بیشتر می‌شود.
ترکیبات موجود در مویز می‌تواند از تصلب شرایین (سفت و سخت شدن رگ‌ها) و چسبندگی پلاکت های خون پیشگیری کند. با خوردن مویز، غلظت خون کاهش می یابد، رگ‌های خونی منبسط می‌شوند و خون می‌تواند با سرعت بیشتری در بدن جریان یابد و در نتیجه مانع انباشته شدن پلاکت‌های خون روی هم می‌شود و از لخته شدن خون در رگ‌ها جلوگیری می‌کند.
از سوی دیگر این میوه می‌تواند با تولید انرژی در روزهای سرد سال، بدن را گرم و پرانرژی کند.
مویز ضد سرطان، درمان کننده بیماری های قلبی و پایین آورنده ی فشار خون است.
مویز می‌تواند به تقویت معده کمک کند و برای افرادی که ناراحتی‌های گوارشی دارند، مفید است.
از دیگر خواص مهم مویز می‌توان به اثرات ضد درد، ضد آلرژی، ضد باکتری و اثرات محافظت‌کنندگی از کبد، قلب و سیستم ایمنی بدن اشاره کرد.
خوردن مویز در بیماران دیابتی
جالب است بدانید بیشتر قند مویز، از نوع فروکتوز است که برای جذب در بدن به انسولین نیاز ندارد، به همین دلیل مصرف کشمش و مویز به جای قند همراه چای، از قدیم به خصوص در افراد دیابتی مرسوم بوده است. در سال‌های اخیر نیز عنصر کروم در ترکیبات انگور و فرآورده‌های آن یافت شده است که موجب کاهش قند خون می‌شود.
البته باید گفت اگر چه انگور و فرآورده‌های آن حاوی فلز کروم و قند فروکتوز هستند، اما به مقدار کم یا زیاد، قندهای دی ساکارید نیز دارند که می‌تواند برای افراد دیابتی ایجاد مشکل کند.
لذا بیماران دیابتی برای مصرف مویز باید با پزشک خود مشورت کنند و از زیاده‌روی در مصرف آن جدا خودداری نمایند.
توصیه ها:
۱- مصرف کشمش و مویز به مادران شیرده، سالخوردگان، کودکان در حال رشد و بچه‌های مدرسه‌‌ای به عنوان یک میان وعده توصیه می‌شود.
۲- فرآورده‌های انگور به ویژه مویز و کشمش، از کالری بسیار بالایی برخوردارند که مصرف مقدار زیاد آن می‌تواند موجب افزایش وزن در افراد شود. در نتیجه مصرف آن برای افراد چاق توصیه نمی‌شود.
۳- از خرید مویز و کشمش به صورت فله‌ای و روباز اجتناب کنید و حتما محصولاتی را که دارای بسته‌بندی بهداشتی، تاریخ مصرف و مجوز وزارت بهداشت هستند را بخرید.
احادیث مربوط به فواید خوردن مویز:
پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) درباره فواید خوردن مویز فرموده اند:
بر شما باد مویز؛ چرا که تلخه را می زداید، بلغم را می برد، پی را استحکام می بخشد، خستگی را از بین می برد، خوی را خوش می سازد، دل را پاک (پیراسته) می دارد و اندوه (پریشانی) را دور می کند.
مویز، چه نیکو خوراکی است، بیماری را از میان می برد، خشم را فرو می نشاند، پروردگار را خشنود می سازد، بوی دهان را خوش می سازد و رنگ را صفا می دهد.
هر کس به خوردن مویز در حالت ناشتا عادت کند، فهم و حافظه و ذهن، روزی او می شود.
امام علی (علیه السلام) درباره فواید خوردن مویز فرموده اند:
مویز، قلب را استحکام می بخشد، بیماری را می برد، حرارت را خاموش می سازد و دل را خوشی می دهد.
(خوردن) بیست و یک عدد مویز سرخ هر صبح در حالت ناشتا، همه بیماری ها را دور می کند، مگر بیماری مرگ را.
امام صادق (علیه السلام) درباره فواید خوردن مویز فرموده اند:
هر کس به خوردن بیست و یک مویز سرخ عادت کند، به بیماری ای جز بیماری مرگ مبتلا نمی شود.
اگر قحطی ای به شما رسید، با خوردن مویز، خود را سیر کنید.
امام رضا (علیه السلام) درباره فواید خوردن مویز فرموده اند:
هر کس می خواهد حافظه اش زیاد شود، هر صبح در حالت ناشتا، هفت مثقال مویز بخورد.
