شلغم نه تنها از نظر داشتن ویتامین و خواص معدنی اش ارزنده است ، بلكه از نظر سایر ویژگی های غیر غذایی هم سرآمد بوده و در زمره ی سبزی های مهم شمرده می شود .
علاوه بر پیاز ، سبزی های لیفی ( گیاهان سبز ) نیز ، عوامل عمده ی پیشگیری از سرطان به شمار می آیند ، زیرا آنها همانند كلم پیچ و سایر گیاهان چلیپایی ( یك گروه از گیاهان )، از موادی برخوردارند كه رشد سرطان را در جانوران متوقف می سازند . همچنین شلغم روغنی ( منداب ) كه شلغمی بزرگ و زردرنگ است ، دارای مواد ضد سرطانی است .
یكی از این مواد ضد سرطان كه در شلغم وجود دارد، « گلوكوسینولیت ها » نام دارند.
سبزی های شلغمی از قبیل كلم برگی و اسفناج ، جزء این گیاهان سبز و پر برگ اند و مشاهده شده ، در بین جمعیتی كه این سبزی ها جزء بیشترین مواد غذایی مورد مصرفشان است ، میزان ابتلای آنان به انواع سرطان ها به ویژه سرطان ریه كم بوده است .
مطالعات جهانی پیوسته حكایت از این داشته اند كه گیاهان سبز ، تند و پربرگ شاید تنها عوامل جلوگیری كننده از بعضی سرطان ها باشند .در ضمن چنین سبزی هایی از كاروتنوئیدها كه شامل بتاكاروتن و كلروفیل است ، سرشار هستند . هر دوی این مواد ، خاصیت ضد سرطانی دارند .
* مصرف شلغم افراد را در برابر بیماری‌های پوستی بیمه می‌کند و در بهبود جوش صورت موثر است. افرادی که مبتلا به جوش صورت و اگزما هستند، چنانچه هر روز مقدار کمی شلغم خام بخورند نیاز بدن آنها به گوگرد برطرف شده و در نتیجه جوش صورت آنها از بین خواهد رفت.
* در تقویت تخمدان‌ها نقش اساسی دارد و رحم را برای پرورش نوزادی سالم و قوی، تقویت می‌کند.
* آرام‌بخش و ترمیم‌کننده سریع زخم‌ها بوده و برای تقویت کبد مفید است.
* به علت داشتن فیبر، پاک‌کننده قوی روده‌هاست و خواص تسکین‌دهنده شلغم، آن را به داروی طبیعی خواب‌آور تبدیل کرده است. برای بهبودی شقاق، شستشوی ناحیه مبتلا با آب جوشانده شلغم مفید است.
شلغم در درمان برونشیت، مشکلات تنفسی و آسم موثر است
فرح روشن پور، کارشناس تغذیه می‌گوید: شلغم در فصل زمستان رویش خوبی دارد و این نشان می‌دهد فصل رویش هر میوه متناسب با خواص آن است، زیرا شلغم تأثیر بسزایی در درمان سرماخوردگی دارد.
وی ادامه داد: شلغم می‌تواند در درمان برونشیت، مشکلات تنفسی و آسم هم موثر باشد. به گفته این کارشناس تغذیه، بهترین شیوه مصرف شلغم به صورت بخارپز، سوپ و یا آش است. بهتر است در ساعات اولیه صبح مصرف شود.
روشن پور یادآور شد: قرقره کردن آب شلغم گلودردهای باکتریایی را نیز تسکین می‌دهد.
این کارشناس تغذیه با اشاره به مقادیر فراوان ویتامین C موجود در شلغم، افزود: همچنین شلغم نقش آنتی اکسیدان دارد و از تشکیل رادیکال‌های آزاد در بدن جلوگیری می‌کند.
وی شلغم را ماده‌ای اشتها آور دانست که آب آن در تنظیم خون نقش دارد.
روشن پور خاطرنشان کرد: مقادیر فراوان فسفر موجود در شلغم به تقویت حافظه و سیستم عصبی کمک می‌کند.
به گفته این کارشناس تغذیه، املاح کلسیم و منیزیم موجود در شلغم بر رشد استخوان‌های کودکان و تقویت اسکلت زنان باردار نیز تأثیر می‌گذارد.
وی تاکید کرد: ید موجود در شلغم می‌تواند ترشح تیروئید را تنظیم کند و به دلیل مقادیر فراوان آهن آن جز میوه و سبزیجات خون‌ساز به شمار می‌رود.
روشن پور عصاره شلغم را پاک کننده بدن دانست و تصریح کرد: شلغم در دفع اسید اوریک و رفع سنگ‌های کلیه هم نقش دارد. درمان شب کوری از دیگر خواص شلغم است.
به علت داشتن فیبر، پاک‌کننده قوی روده‌هاست و خواص تسکین‌دهنده شلغم، آن را به داروی طبیعی خواب‌آور تبدیل کرده است.
نظر ابن سینا درباره شلغم
دانشمند نامی ایران در کتاب قانون راجع به شلغم گفته است: شلغم یا شلجم بیابانی و کاشتنی دارد. شلغم کاشتنی از بیابانی کم غذاتر است. طبیعت هر دو نوع مرطوب و گرم است. شلجم پخته با گوشت چرب، سینه و گلو را نرم می‌کند. شلغم در معده زیاد ماندگار است. گویند خوردن شلغم خام و پخته به نفع چشم است. آبش ادرار آور است. شلغم قوای جنسی را زیاد می‌کند و تخم آن نیز همین خاصیت را دارد.
شلغم خوب دارای مشخصات زیر است:
باید سفت و تو پر باشد؛ در غیر این صورت کهنه بوده و نفخ آن زیادتر است. پوست شلغم باید براق، شفاف و صاف باشد. شلغم باید سنگین و درون آن روشن و شفاف باشد. شلغم‌های کوچک، شیرین‌تر و شلغم‌های بزرگ مۆثرترند!
شلغم را با آویشن بخورید
دکتر مجید امتیازی، متخصص طب سنتی توصیه کرد: از آنجایی که شلغم نفاخ و دیر هضم است بهتر است آن را با مصلح آویشن یا زیره مصرف کرد.
ایشان در خصوص نقش شلغم در درمان سرماخوردگی و زکام اظهار کرد: مصرف شلغم نقش مهمی در پیشگیری و درمان سرماخوردگی دارد.
وی با بیان این که شلغم دارای انواع مختلفی است، گفت: شلغم دارای مزاج گرم و معتدل بوده و ضمن خاصیت صاف کنندگی سینه داروی موثری در درمان مبتلایان به سرفه نیز می‌باشد.
امتیازی در ادامه خاطرنشان کرد: شلغم یک ماده غذایی مغذی، تقویت کننده چشم بوده و برای مبتلایان به سنگ کلیه نیز مفید است.
این متخصص طب سنتی توصیه کرد: از آنجایی که شلغم نفاخ و دیر هضم است بهتر است آن را با مصلح آویشن یا زیره مصرف کرد.
