ت كه سهم بسیار كمی از میزان جابجایی كالاها به حمل و نقل هوایی اختصاص دارد. شاخص واحد مقدار شاخص تعداد كل فرودگاههای كشور فرودگاه 89 تعداد فرودگاههای غیر نظامی فرودگاه 72 فرودگاهها بین المللی فرودگاه 8 فرودگاههای مرز هوایی فرودگاه 24 فرودگاههای داخلی فرودگاه 23 فرودگاههای اختصاصی فرودگاه 18 تعداد فرودگاههای نظامی فرودگاه 17 جدول 10:آخرین آمار فرودگاه های كشور طبق آمار موجود،در سال 1388 تعداد 60 فرودگاه در كشور فعال (دارای پرواز)بوده اند كه در جدول ذیل آمار مربوطه به تفكیك نوع فرودگاه آورده شده است.بدین ترتیب حدود 83%فرودگاه های موجود در كشور فعال بوده اند. شاخص واحد مقدار شاخص تعداد كل فرودگاه های غیر نظامی فعال كشور فرودگاه 60 فرودگاه های بین المللی فرودگاه 8 فرودگاه های مرز هوایی فرودگاه 23 فرودگاه های داخلی فرودگاه 16 فرودگاه های اختصاصی فرودگاه 13 جدول11: فرودگاه های فعال كشور در سال 1388 شاخص واحد مقدار شاخص تعداد كل مسافر جابجا شده نفر میزان تناژ بار جابجا شده(منهای پست) تن 37688 میزان كل پست جابجا شده تن 5211 تعداد كل پروازهای انجام شده - 136214 جدول12: وضعیت بهره برداری تجارت داخلی از زیرساخت های حمل ونقل هوایی ایران در سال 1388 شاخص واحد مقدار شاخص تعداد كل مسافر جابجا شده ناژ بار جابجا شده تن 51807 میزان كل پست جابجا شده تعداد كل پروازهای انجام شده - 34789 جدول 13:وضعیت بهره برداری بین المللی از زیر ساختهای حمل ونقل هوایی ایران در سال 1388 1-4-حمل و نقل و جابجایی دریایی: حمل و نقل دریایی را می توان مقرون به صرفه ترین نوع حمل و نقل خطابكرد.كسر خیلی بزرگی از كالاهای تجاری توسط كشتی های غول پیكر بین كشورهای مختلف جابجا می شوند.البته باید گفت كه سرعت حمل كالا در این سیستم پایین بوده و برای حمل بارهای سنگین و ارزان قیمت مناسب می باشد.در تجارت بین المللی از این روش استفاده زیادی می شود.زیرا انواع محصولات مانند خودور،مواد خوراكی،پوشاك و سایر كالاها را می توان در حجم های بالا با این روش و با هزینه پایین حمل كرد.كشور ایران با داشتن حدود 3000 كیلومتر خط ساحلی موقعیت ویژه ای در منطقه و نیز به لحاظ ارتباط با آبهای آزاد جهان از اهمیت فوق العاده ای در بخش حمل و نقل دریایی برخوردار است.با توجه به اینكه حمل و نقل دریایی مقرون به صرفه ترین حمل ونقل در تجارت بین المللی می باشد،بهره گیری از این نوع حمل و نقل در جابجایی كالاها برای هر كشور حائز اهمیت است.در حال حاضر بیش از 95% حمل و نقل كالاها در تجارت بین المللی از طریق دریا صورت می گیرد.بنابراین بنادر اهمیت زیادی در اقتصاد كشورها داشته و توسعه زیرساختهای بندری و افزایش تعداد بنادر تجهیز شده و دارای امكانات جابجایی مواد و فضاهای مناسب ذخیره سازی جهت افزایش حجم و بهره گیری از حمل و نقل ارزان بسیار مهم و حیاتی می باشد.ایران دارای 13 بندر تجاری با وسعت 4200 هكتار و ظرفیت 100 میلیون تن برای تخلیه و بارگیری كالا می باشد.بنادر شهید رجایی،امام خمینی،چابهار و بوشهر در جنوب و بنادر انزلی،نوشهر و امیرآباد در شمال از جمله بنادر مهم كشور می باشند.هم اكنون حدود 80 درصد صادرات و واردات كشور از طریق دریا و خلیج فارس صورت می گیرد كه نشانگر اهمیت توسعه صنعت دریایی كشور است. زیرساخت واحد مقدار تعداد بنادر تجاری بندر 13 ظرفیت اسمی بنادر تجاری میلیون تن تن 150 ظرفیت كانتینری بنادر هزارTEU 4400 ظرفیت ترانزیتی بنادر میلیون تن 20 ظرفیت جابجایی مسافری بنادر هزار نفر 6800 تعداد كشتی های ایرانی فروند 100 ظرفیت ناوگان نفتی كشور میلیون تن 10.7 ظرفیت ناوگان تجاری كشور میلیون تن 5.4 میانگین سن ناوگان تجاری دریایی سال 13.7 جدول14: وضعیت زیرساخت های حمل ونقل دریای ایران در سال 1388 شاخص مل و نقل دریایی ایران در حوزه تجارت بین المللی در سال 1388 (واحد:هزار تن) 1-5-تحلیل وضعیت زیر ساخت های حمل و نقل و جابجایی در ایران: در این بخش وضعیت زیرساخت های حمل و نقل و جابجایی در ایران مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است.این تحلیل ها شامل تحلیل كلان بخش حمل و نقل كشور و تحلیل هر یك از زیربخش های حمل و نقل به تفكیك است.پس از ارائه تحلیل ها، برای هر یك از زیر بخش ها فهرستی از نقاط ضعف و فرصت ها و تهدیدات در قالب جدول SWOT ارائه شده است. 1-5-1-تحلیل زیر بخش حمل ونقل جاده ای : حمل و نقل جاده ای بیشترین نقش را در تجارت داخلی (حدود 85%) و نیز ترانزیت (81%) در بین سایر روشهای حمل و نقل دارد. اصولاً به دلیل طبیعت شبكه خطوط جاده ای،این سیستم حمل و نقل بهترین میزان دسترسی را به نقاط عرضه و تقاضا داراست.حمل ونقل جاده ای بهترین گزینه برای حمل های در مسافت های كوتاه و متوسط است. ایران با برخورداری از مزیت های بالقوه استراتژیك در بسیاری از طرح های اقتصادی، به عنوان كوتاهترین مسیر ارتباطی غرب به شرق خاورمیانه مطرح است.اما به دلیل عقب ماندگی صنعت حمل و نقل و عدم توجه دولت به این مزیت،رفته رفته با انتخاب مسیرهای جایگزین، مسیر ایران جایگاه خود را از دست داده است. متأسفانه حمل ونقل جاده ای كشور دارای یك برنامه بلند مدت و استراتژیك جهت توسعه زیر ساخت ها و ناوگان نیست،بر خلاف حمل ونقل ریلی كه دارای چشم انداز تعریف شده در افق سال 1404 است،سند چشم انداز برای این بخش وجود ندارد. از نقطه نظر ناوگان، هر چهار زیر بخش حمل ونقل دچار مشكل عمر بالا و فرسودگی وسایل حمل و نقل هستند. به عنوان مثال عمر متوسط ناوگان باری جاده ای در سال 1389 برابر 16.9 سال بوده است.عمر متوسط ناوگان هوایی كشور در حال حاضر 22 سال است كه باید تا پایان برنامه پنجم به 15 سال برسد. نقاط ضعف(W) نقاط قوت(S) سازماندهی و مدیریت: -عدم وجود اهداف كلان كمی برای این بخش در برنامه پنجم توسعه -فقدان استراتژی مناسب جهت توسعه و نوسازی ناوگان جاد ه ای باری و مسافری -فقدان یك برنامه بلند مدت و استراتژیك برای توسعه زیربناهای حمل و نقل جاد ه ای كشور -كمبود منابع مالی تخصیص یافته در بودجه های سنواتی جهت ساخت و توسعه آزاد راه ها،بزرگراه ها،راه های اصلی،راه های فرعی - وابستگی به منابع دولتی جهت ساخت و توسعه خطوط جاده ای - دولتی بودن امر تصمیم گیری و اجرای طرح های نوسازی ناوگان و ایجاد محدودیت برای شركت های حمل ونقل ناوگان: -فرسودگی و عمر بالای ناوگان حمل جاده ای (عمر متوسط 20 سال) - خود مالكی در ناوگان حمل و نقل جاده ای كشور -ناكافی بودن تعداد كامیون جهت تردد در مسیرهای بین المللی -فاقد استاندارد بودن برخی كامیون ها و م