این نوشیدنی گرم بدلیل اینکه آرامش‌بخش است و خستگی را از تن بیرون می‌کند، طرفداران زیادی دارد. لذت نوشیدن چای وقتی بیشتر می‌شود که بدانید این نوشیدنی سالم و پرطرفدار خواص درمانی هم دارد.
در پایان یک روز کاری، نوشیدن یک فنجان چای خیلی می‌چسبد. این نوشیدنی گرم بدلیل اینکه آرامش‌بخش است و خستگی را از تن بیرون می‌کند، طرفداران زیادی دارد. لذت نوشیدن چای وقتی بیشتر می‌شود که بدانید این نوشیدنی سالم و پرطرفدار خواص درمانی هم دارد، از بسیاری بیماری‌ها پیشگیری می‌کند و برای سلامت مفید است، چای اگر در حد طبیعی مصرف شود برای سلامتی مفید است اما گاهی تصورات نادرستی درباره این نوشیدنی مطرح می‌شود که نتایج بررسی‌ها و تحقیقات آنها را تایید نمی‌کند. به طور مثال اینکه چای به دندان‌ها آسیب می‌رساند، برای قلب ضرر دارد یا اینکه چای مفید نیست و بهتر است مصرف آن را ترک کرد و...
1) تاثیر چای بر دندان
چای برای سلامت دهان و دندان مفید است. بررسی‌های اخیر پژوهشگران دانشگاه شیکاگو نشان داده است پلی فنل موجود در چای سیاه با غیر فعال کردن آنزیم‌های باکتری‌های دهانی, موجب عدم فعالیت آنها شده و در نتیجه پلاک‌های دندانی غیر فعال شده و از پوسیدگی دندان‌ها پیشگیری می‌شود. البته در این بررسی چای سیاه به صورت یک دهان شویه استفاده شده است اما نوشیدن چای هم به از بین بردن پلاک‌ها کمک می‌کند.
چای به علت داشتن مقدار قابل ملاحظه‌ای تانن و فلوئوراید، از فساد، پوسیدگی و ایجاد حفره در دندان‌ها جلوگیری می‌کند. بررسی‌های دانشمندان ژاپنی نشان داده کودکانی که چای می‌نوشند خیلی کم به پوسیدگی و کرم خوردگی دندان دچار می‌شوند. ژاپنی‌ها به تازگی یک نوع خمیردندان ساخته و به بازار عرضه کرده‌اند که پایه ساخت آن تانن است.
شاید علت این تصور غلط مواد قندی و شیرین کننده‌هایی است که همراه چای مصرف می‌شود و موجب پوسیدگی دندان‌ها می‌شود. بهتر است چای را بدون قند بنوشید، یا قند یا شکر را به صورت حل شده در چای مصرف کنید و برای جلوگیری از پوسیدگی و رنگ گرفتن دندان‌ها بعد از صرف چای دهان و دندان‌هایتان را با آب بشویید.
2) تاثیر چای بر قلب
نوشیدن چای به بیماران قلبی توصیه می‌شود. چای از ایجاد لخته‌های خطرناک خون که به حملات قلبی و سکته منجر می‌شود پیشگیری می‌کند. مطالعات نشان می‌دهد که سطح چربی خون و فشار خون بعضی مصرف‌کنندگان چای پایین‌تر از دیگران است. دانشمندان روسی پس از اجرای طرح‌های تحقیقاتی گسترده روی بیماران دریافته‌اند که چای، آثار نیرومندی برای به تاخیر انداختن پیشرفت تصلب شرایین و تقویت عروق مویین و رقیق کردن خون و کاهش فشارخون دارد.
تحقیقات دیگر نیز آثار مفید چای را در حمایت عروق قلبی تایید می‌کند. در اواخر سال‌های 1960 دانشمندان آزمایشگاه لارونس لیومور در دانشگاه کالیفرنیا میزان تصلب شرایین در شریان‌های قلب حدود 300 نفر از قفقازی‌ها که عادت به خوردن قهوه داشتند و 100 نفر چینی که چای می‌نوشیدند را اندازه گیری کردند. نتایج این مطالعه 14 ساله نشان داد، گروهی که چای می‌نوشیدند یک سوم کمتر از گروهی که قهوه مصرف می‌کردند دچار آسیب‌های قلبی و عروقی شده‌اند.
همچنین چای، مخصوصا چای نه چندان پر رنگ، از تشکیل آتروما (تشکیل پلاک‌های انسداد عروقی) در آئورت جلوگیری می‌کند. نتیجه یک آزمایش که در آن تعدادی خرگوش به عنوان نوشابه چای خورده‌اند، نشان داد که این خرگوش‌هایی که آب ساده خورده،اند کمتر دچار ناراحتی و آسیب آئورت شده،اند. تحقیقات ژاپنی‌ها در سال‌های 1980 نشان می‌دهد که چای، کلسترول و تری گلیسرید خون را کاهش می‌دهد.
3) تاثیر چای بر جذب آهن
مصرف چای بعد از غذا، به هضم غذا به ویژه غذاهای چرب کمک می‌کند. تانن موجود در چای از جذب آهن پیشگیری می‌کند، به همین دلیل نوشیدن روزانه یک فنجان چای به بیماران مبتلا به هموکروماتوز توصیه می‌شود نوشیدن چای 2 ساعت بعد از غذا باشد.
4) تاثیر چای بر اعصاب
بعضی‌ها چای می‌نوشند چون معتقدند چای خاصیت آرام‌بخش دارد اما بعضی‌ها هم می‌گویند چای شادی‌آور و نشاط‌آور است. واقعیت این است که هر دوی این صحبت‌ها درست است. چای تا پیش از دو دقیقه از دم کشیدن اثر محرک دارد اما پس از مدتی به تدریج از خاصیت محرک بودن آن کمتر شده و خاصیت آرام‌بخشی آن بیشتر می‌شود. پس از گذشت 5 دقیقه از دم کشیدن چای، بیشتر کافئین چای خارج می‌شود.
5) چای ضد سرطان است
چای 30 نوع آنتی اکسیدان دارد و بررسی‌ها نشان داده است که مصرف چای احتمال ابتلا به سرطان کلیه را کاهش می‌دهد و افرادیکه در روز یک فنجان چای می‌نوشند در مقایسه با افرادی که چای نمی‌نوشند 15 درصد کمتر دچار سرطان کلیه می‌شوند.
فلاونیدها گروهی از پلی‌فنل‌ها هستند که به طور طبیعی در چای وجود دارند. به نظر می‌رسد سطوح بالای این پلی‌فنل‌ها در بدن می‌تواند علاوه بر ویروس‌ها با سرطان‌های لوزالمعده، کولون، مثانه، پروستات، و سینه نیز مقابله کند. در ژاپن خوردن حداقل 10 فنجان چای در روز با کاهش خطر سرطان معده همراه بوده است. همچنین مطالعات متعددی در ارتباط با تاثیر مثبت چای در پیشگیری از سرطان ریه و رحم انجام شده است.
محققان ژاپنی معتقدند در میان مواد طبیعی ضد سرطان چای رتبه اول را دارد. عده ای از دانشمندان درجه اول موسسه ملی ژنتیک ژاپن طی گزارشی اعلام کردند که در چای سبز ژاپن نوعی تانن وجود دارد که خاصیت ضد موتاسیون سلولی دارد و در نتیجه از عوامل ضد سرطان است. میان صدها نوع گیاهی که محققان ژاپنی در یک برنامه وسیع مطالعاتی به منظور یافتن بهترین و موثرترین گیاه ضد موتاسیون سلولی مورد بررسی قرار دادند، چای سبز در آزمایشگاه موثرترین ماده بوده است. بررسی‌ها نشان داده است افرادی که اغلب چای سبز می‌نوشند احتمال ابتلا به سرطان معده در آنها کمتر از دیگران است.
6) تاثیر چای بر سوخت و ساز بدن
چای یک نوشیدنی کم کالری است و یک فنجان چای حدود چهار کالری دارد. به علاوه چای متابولیسم را بیشتر می‌کند و با بالا رفتن سوخت و ساز بدن موجب می‌شود کالری بیشتری مصرف شود و چربی‌ها راحت‌تر و زودتر سوزانده می‌شوند. مصرف چای موجب می‌شود آب بیشتری بنوشیم و آب از موادی است که برای شکسته شدن سلول‌های چربی لازم است. چای به علت خاصیت ادرارآوری که دارد، به دفع سموم بدن کمک می‌کند. البته افرادی که اضافه وزن دارند بهتر است چای را بدون قند و مواد شیرین کننده و چاشنی‌های پرکالری مصرف کنند.
7) تاثیر چای بر پوست
200 میلی لیتر چای، 44 میلی گرم کافئین دارد که دریافت این مقدار کافئین می‌تواند در رفع خستگی بدن و به ویژه پوست به عنوان عضوی بسیار فعال کمک کند. خواص ضد سرطانی چای نیز از جمله مواردی است که می‌تواند در حفظ سلامت پوست موثر باشد، به طوری که ترکیبات پلی فنلی موجود در چای مانع فعالیت ترکیبات سرطان زا به ویژه ترکیبات نیتروزی می‌شود که در فراورده‌های گوشتی وجود دارد و این خواص آنتی اکسیدانی، پیری زودرس پوست را به تاخیر می‌اندازد.
مطالعات نشان داده‌اند که بالا بودن چربی خون از عواملی است که فرایند پیری را در بدن تسریع می‌کند و نوشیدن چای به خصوص چای سبز به دلیل فلاونوئیدهائی که دارد سطح چربی خون به خصوص کلسترول بد را کاهش می‌دهد.
به علاوه چای، به دلیل کافئین بالائی که دارد، یک محرک بوده و جریان خون را در سطح پوست افزایش می‌دهد و موجب دفع مواد زاید می‌شود که این کار، هم خستگی پوست را کاهش می‌دهد و هم موجب تغذیه بهتر آن می‌شود و موجب می‌شود سلول‌ها شادابی خود را حفظ کنند.
8) تاثیر چای بر کلیه
سلول‌های کلیه بیشترین تماس را با رادیکال‌های آزاد دارند و چای به دلیل داشتن آنتی اکسیدان از سلامت کلیه محافظت می‌کند. پلی فنول‌های موجود در چای سبز عملکرد کلیه را در بیماران مبتلا به نارسایی مزمن کلیه بهبود می‌بخشند. پلی فنل‌ها، آنتی اکسیدان‌هایی هستند که سلول‌های انسان را از آسیب محافظت می‌کنند. چای دارای مقادیر کم سدیم و مقدار زیادی پتاسیم است و از آنجا که بیماران مبتلا به بیماری کلیوی در مرحله پایانی باید مصرف پتاسیم خود را محدود کنند، به این مسئله توجه داشته باشند.
9) تاثیر چای بر حافظه
نوشیدن مرتب چای، حافظه را تقویت کرده و راه جدیدی برای پیشگیری و درمان آلزایمر است. آلزایمر، بیماری تحلیل برنده اعصاب است که در آن ماده ای شیمیایی به نام استیل کولین در مغز کم می‌شود. چای با مهار آنزیم کولین استراز، روند آلزایمر را به تاخیر می‌اندازد.
10) و اما چای داغ
چای را خیلی داغ نخورید. دلایلی در دست است که خوردن مایعات خیلی داغ ممکن است به مخاط گلو و نای آسیب برساند و به بروز سرطان منجر شود. بررسی‌ها نشان داده است افرادی که چای را خیلی داغ می‌نوشند بیش از دیگران مستعد ابتلای سرطان نای هستند. تا چند سال پیش دانشمندان تصور می‌کردند شاید چای موجب سرطان نای می‌شود ولی بررسی‌ها نشان داده است که این ضرر چای مربوط به داغ بودن آن است. بنابراین برای حفظ سلامت و استفاده بیشتر از فواید چای بهتر است چای خیلی داغ نخورید.
11) تاثیر چای بر قند خون
دانشمندان ژاپنی ماده ای از چای سبز و سیاه جدا کرده‌اند که قند خون را کاهش می‌دهد. دانشمندان ژاپنی در عین حال که خواص بسیار خوبی را برای چای عنوان کرده‌اند معتقدند که هیچ یک از این خواص ناشی از یک ماده خاص در چای نیست، بلکه تاثیر مجموعه‌ای از انواع شفابخش موجود در چای است که به طور توام و با هم در یک مجموعه این آثار را دارند.
12) چای خاصیت ضد میکروبی دارد؟
چای به دلیل داشتن انواع تانن که به آن طعم مخصوصی می‌دهد، بدون تردید یک ضد باکتری و ضد ویروس است. دانشمندان آمریکایی کشف کرده اند که تانن نوعی ویروس آنفولانزا را مختل می‌کند. همچنین تانن چای، ویروس تب خال را مهار می‌کند. تحقیقاتی که در کانادا انجام شد، نشان داد چای در لوله‌های آزمایش تعداد زیادی از انواع ویروس‌های بیماری‌زا را غیر فعال می‌کند.
13) خواص درمانی چای
بله، چای نوشیدنی مفیدی برای تصفیه خون از طریق ازدیاد ترشحات کلیوی است، به هضم غذا کمک می‌کند، سبب نشاط، بیداری و مانع خواب آلودگی می‌شود. چای خواص درمانی زیادی دارد که برخی از آنها را نام می‌بریم:
- پیشگیری، تسکین علایم و تسریع بهبود سرماخوردگی و آنفولانزا
- ضد عفونی کننده و پیشگیری از بوی بد دهان
- پیشگیری و کاهش اثرهای دیابت نوع دوم
- کاهش علایم مواد حساسیت زا
- کاهش علایم عارضه پارکینسون
- بهبود عملکرد سیستم ایمنی بدن و کند کردن گسترش عفونت ویروس اچ.آی.وی در بدن
- حفظ تعادل آب و الکترولیت‌های بدن
- رفع خستگی و استرس
- پیشگیری و التیام درد بیماری آرتروز
- پیشگیری از پوکی استخوان
- کند کننده روند پیری
- جلوگیری از لخته شدن خون و رسوب چربی در رگ‌های خونی
- افزایش متابولیسم و کمک به کاهش وزن
- افزایش کارایی سیستم ایمنی بدن
- آثار ضد التهابی
- تصفیه خون و کنترل فشار خون و کلسترول
- بهبود عملکرد مغز و افزایش هوشیاری
14) محتویات چای
برگ چای، دارای کلسیم، منیزیم، سدیم، پتاسیم، پیگمان‌های فلاونیک، بازهای پوریک، تئوفیلین، ویتامین، کلروفیل، تانن و کافئین است.
• کافئین.
• تئوفیلین: این ماده ساختاری همچون کافئین دارد که هم در چای سبز و هم سیاه موجود می‌باشد. آثاری مانند شل کردن عضلات نایژه‌های ریه، افزایش جریان خون کلیه‌ها، افزایش انقباض پذیری و کارایی عضلات قلب، افزایش ضربان قلب، کاهش فشار خون و آثار ضد التهابی دارد.
• تانین: یک پلی فنول تلخ مزه است. که اثر آن در بدن آرام بخشی سیستم عصبی مرکزی است.
• تیانین: در چای چند آمینواسید وجود دارد اما بیشترین میزان اسید آمینه چای را تیانین تشکیل می‌دهد. عمده طعم چای به خاطر وجود همین ماده است.
• کاتچین: این ماده بسیار مفید بوده و برای سلامتی بسیار سودمند است. کاتچین در چای سبز و سیاه وجود دارد اما میزان آن در چای سبز بیشتر است. این ماده ضد سرطان است، موجب کاهش کلسترول خون شده و یک آنتی‌بیوتیک و آنتی‌ویروس قوی است و همچنین از افزایش فشارخون و افزایش قند خون جلوگیری می‌کند.
• ویتامین‌های E و Cو ویتامین‌های گروه B: ویتامین E یک آنتی‌اکسیدان قوی است که برای بدن بسیار مفید است. ویتامین C کاهش‌دهنده استرس بوده و علایم سرماخوردگی را کاهش می‌دهد. ویتامین‌های گروه B هم به متابولیسم کربوهیدرات‌ها کمک می‌کند.
• فلوراید و فلووانوئید: فلوراید در استحکام دندان و فلووانوئید از ایجاد بوی بد دهان پیشگیری می‌کند.
• همچنین چای حاوی فیبر، کربوهیدرات، لیپید و کاراتنوئید است.
15) چطور چای دم کنیم؟
روش دم کردن چای در عطر، طعم و رنگ چای موثر است. طریقه دم کردن چای به روش چینی به این صورت است که آب را در سماور می‌جوشانند به ازای هر فنجان چای، یک قاشق چای خوری چای خشک را در قوری ریخته و کمی‌آب جوش روی آن می‌ریزند. مدت دو دقیقه در کناری گذاشته و پس از دو دقیقه آب آن را خالی می‌کنند. سپس قوری را از آب جوش پر کرده سه تا پنج دقیقه روی سماور می‌گذارند تا دم بکشد، با این کار چای مقدار زیادی از عناصر مضر خود را از دست می‌دهد.
چگونگی دم کردن چای سیاه: آب را به درجه جوش رسانده (100 درجه سانتی گراد) سپس روی چای می‌ریزیم. زمان دم کشیدن نباید کمتر از 30 ثانیه و طولانی تر از پنج دقیقه شود. زیرا پس از آن تانین چای به تدریج آزاد شده و اثر محرک کافئین را خنثی و طعم چای را نیز تلخ می‌کند.
چگونگی دم کردن چای سبز: دمای آب در این حالت باید 80 تا 85 درجه سانتی گراد باشد. به طور معمول هر چه کیفیت چای سبز بالاتر باشد، دمای آب هم کمتر است. بهتر است قوری چای پیش از دم کردن با قرار دادن قوری درون یک کاسه حاوی آب داغ، گرم شود.
