تاریخچه قهوه به احتمال زیاد قهوه اولین بار در کشور اتیوپی تولید شد. البته برخی کشور یمن را منشأ تولید قهوه میدانند. این دانه اولین بار در قرن سیزدهم میلادی، در جهان عرب شهرت یافت. هیچ فردی به طور دقیق نمی داند قهوه چگونه و در چه زمانی کشف شده است گرچه اسطوره های بسیاری از قدیم در این صنعت بوده اند اما تاریخ دقیقی از پیدایش آن توسط شخص خاصی وجود ندارد. تاریخچه قدیمی این دانه به جنگل های اتیوپی باز می گردد، زمانی که فردی به نام "کالدی" چندین دانه درخت قهوه را به گاو های خود داد و مشاهده کرد که این حیوان ها نمی توانند به خواب بروند. بعد از این اتفاق تجارت این گیاه به شبه جزیره عربستان شروع شد و در قرن 15 میلادی این گیاه در یمن به رشد انبوه رسید. قهوه در آن سال ها تنها برای مصرف خانگی نبود و بسیاری از مردم آن را در مغازه هایی با نام "قهوه خانه" سرو می کردند و مشتری های مخصوصی در این مکان ها دور هم گرد می آمدند.[۱] قهوه در جهان اسلام جدول تغذیهای مواد مغذی در هر ۱۰۰ گرم (۳٫۵ اونس) انرژی ۲ کیلوژول (۰٫۴۸ کیلوکالری) کربوهیدراتها ۰ قندها ۰ فیبر ۰ چربی ۰٫۰۲ پروتئین ۰٫۱۲ آب ۹۹٫۳۹ g کافئین ۴۰ mg تیامین (ویتامین ب۱) ۰٫۰۱۴ میلیگرم (۱٪) ریبوفلاوین (ویتامین ب۲) ۰٫۰۷۶ میلیگرم (۵٪) نیاسین (ویتامین ب۳) ۰٫۱۹۱ میلیگرم (۱٪) ویتامین ب۶ ۰٫۰۰۱ میلیگرم (۰٪) اسید فولیک (ویتامین ب۹) ۲ میکروگرم (۱٪) ویتامین C ۰ میلیگرم (۰٪) ویتامین E ۰٫۰۱ میلیگرم (۰٪) ویتامین K ۰٫۱ میکروگرم (۰٪) کلسیم ۲ میلیگرم (۰٪) آهن ۰٫۰۱ میلیگرم (۰٪) منیزیم ۳ میلیگرم (۱٪) فسفر ۳ میلیگرم (۰٪) پتاسیم ۴۹ میلیگرم (۱٪) سدیم ۲ میلیگرم (۰٪) روی ۰٫۰۲ میلیگرم (۰٪) Link to USDA Database entry درصدها نسبیاند منبع: پایگاه اطلاعاتی مواد غذایی آمریکا دین اسلام نوشیدنیهای الکلی را حرام بشمار میآورد و نوشیدنی قهوه به عنوان جایگزینی برای نوشیدنیهای الکلی استفاده میشد. این نوشیدنی از قرن ۱۳ میلادی بسیار محبوب و مقبول شد و تا اوایل قرن ۱۵ میلادی در مصر، شام و عثمانی بسیار مصرف میگردید و در همهٔ این شهرها قهوهخانههایی برپا شد، مقامات مذهبی در مکه، قاهره و استانبول تلاش کردند تا مصرف آن را ممنوع کنند، شیخها بر سر شباهت اثرات قهوه و الکل بحث میکردند و برخی به این اشاره میکردند که دست به دست کردن قوری قهوه، بی شباهت به دست به دست کردن پیاله شراب، نوشیدنی ممنوعه در اسلام، نیست. قهوهخانه نهاد جدیدی بود که مردان در آن جمع میشدند و به صحبت کردن، شعرخوانی و بازیهایی مانند تخته نرد و شطرنج میپرداختند. آنها به مرکزی برای تجمع متفکران و به صورت ضمنی به رقیبی برای مسجد به عنوان محل ملاقات جمعی بدل شده بودند.[۴] برخی عالمان دینی معتقد بودند که قهوهخانه حتی از میکده هم بدتر است و مقامات هم متوجه شده بودند که این اماکن میتواند تبدیل به لانههای فتنه شود. با این حال همه تلاشها برای ممنوعیت مصرف قهوه، حتی با وجود صدور حکم اعدام در دورهٔ سلطان مراد چهارم (۱۶۲۳ تا ۱۶۴۰ میلادی)، به شکست انجامید. نهایتاً عالمان دینی به اجماع رسیدند که مصرف قهوه مباح است.[۴] قهوه در اروپا قهوه از دو مسیر به اروپا راه یافت، از طریق تجارت زمینی امپراتوری عثمانی و از طریق تجارت دریایی، از بندرهای یمن و شاخ آفریقا،[۴] پس از آغاز قرن هفدهم، گیاه قهوه که با قاچاق دانههای بسیار حاصلخیز به کشور هند راه یافته بود، کافه رویال لندن، نقاشی از ویلیام اورفن به سال ۱۹۱۲ در این کشور هم پرورش یافت. تقریباً در سال ۱۶۵۰ میلادی، قهوه به کشور انگلستان وارد میشد و قهوهخانهها در شهرهای آکسفورد و لندن تأسیس شدند. کشت گیاه قهوه در انگلستان از همان زمان آغاز گردید، اما آفتها و شرایط نامناسب جوی، گیاهان قهوه را نابود نمود و انگلیسیها مجبور شدند به جای کشت قهوه، به کشت چای روی بیاورند،[۵] در ابتدا در اروپا به قهوه، به عنوان نوشیدنی مسلمانان، با دیدهٔ شک نگریسته میشد، ولی گفته میشود که در حدود سال ۱۶۰۰، پاپ کلمنت هشتم[و ۱] چنان از یک فنجان قهوه لذت برد که انحصار آن در دست مسلمانان را خطایی بزرگ دانست و خواستار «تعمید دادن» آن شد. نوشیدن قهوه در اتریش، پس از شکست حصر وین در سال ۱۶۸۳ و مصادرهٔ ذخیرهٔ بزرگی از قهوه از ترکهای شکست خورده، افزایش شدیدی یافت.[۴] تا قبل از آغاز قرن هجدهم میلادی، استفاده از نوشیدنی قهوه در سراسر اروپا رایج شده بود. کشورهای اروپایی این گیاه را به مناطق گرمسیری معرفی کردند تا این کشورها نسبت به کشت و تولید انبوه گیاه قهوه اقدام نمایند. در اروپا هم مانند خاورمیانه، قهوهخانهها به مکانی برای معاشرت، مطالعه و تبادل نظر دربارهٔ موضوعات روز بدل شد. یک شباهت دیگر، امکان تبدیل آنها به مکانی برای اجتماع عناصر نامطلوب و خرابکاران بود. چارلز دوم،[و ۲] پادشاه انگلستان قهوهخانهها را «مکانی برای ملاقات خائنان و نشر شایعات سخیف دربارهٔ اعلیحضرت و وزیرانش» معرفی میکرد. در قرن ۱۸، قهوهخانه معروف پاریس، کافه پروکوپ، مشتریان ثابتی همچون مارا،[و ۳] دانتون[و ۴] و روبسپیر[و ۵] داشت که در طول انقلاب فرانسه[و ۶] در آنجا برای انقلاب طرحریزی میکردند.[۴] آناتومی دانه های قهوه دانه هایی که شما دم می کنید از دانه های کوچک شده درخت قهوه است که بعد از جداسازی از درخت به شکلی که ما می بینیم در می آید. قسمت روکش خارجی آن “Exocarp” ، لایه زیرین آن “Mesocarp” به نازکی کاغذ و در لایه داخلی “parenchyma” نام دارد. همانطور که در عکس مشاهده می کنید هسته قهوه از دو بخش تشکیل شده که در کنار هم قرار می گیرند و روی هر کدام را لایه ای پوشانده است که اسم زیست محیطی آن “spermoderm”نام دارد اما به طور کلی در سیستم بازار جهانی به "لایه نقره ای" مشهور است.[۲] 10 قدم: از دانه روی درخت تا نوشیدن در لیوان 1- کاشت: ابتدا دانه های قهوه باید کاشته شود تا به درختی شکل بگیرد. 2- برداشت: حدود 3 تا 4 سال می بایست منتظر شکل گیری درخت تا رسیدن به اولین دانه ها بود. 3- جداسازی: این مرحله به دو صورت انجام میشود. - روش خشک: زمانی که محدودیت آب وجود دارد و در رو به روی آفتاب خشک می شود. - روش تر: پوسته روی قهوه بعد از هرس کردن از دانه ها جدا می شود و سپس از کانال های آبی گذرانده می شوند. 4- خشک کردن: در کوره بای جلوی آفتاب قهوه را خشک می کنند. 5- جداسازی: پوسته های قهوه می بایست بعد از هرس شدن از دانه ها جدا شوند. 6- بسته بندی: در گونی های 60 کیلویی بسته بندی و با کشتی به انبار های مختلف دنیا تحویل داده میشوند. 7- تست کردن: قهوه همیشه قبل از عمل آوری کیفیت و طعم آن تست می شود. 8- خرد کردن: قهوه در دستگاه های بسیار پیشرفته آسیاب شده و به شکل پودر قهوه در می آید. 9- درست کردن: قهوه پودر شده در دستگاه ریخته می شود و با استفاده از فیلتر هایی درست می شود. 10- دم کشیدن قهوه: قهوه بایست به میزان مناسبی ( در حدود 3 الی 5 دقیقه در طرف باقی بماند تا دم بکشد و طعم اصلی خود را پیدا کند.[۳] قهوه در ایران دانههای قهوه که هنوز بو داده نشدهاند قهوه در زمان صفویه جای خود را در میان نوشیدنیهای روزانه ایرانیها باز کرد و نمونهای است از ورود ایران به شبکه اقتصادی جهانی آن دوران. تا قرن نوزدهم که چای به نوشیدنی غالب مردم تبدیل شد، همچنان این ماده سیاه و تلخ بسته به منطقهٔ جغرافیایی و طبقهٔ اجتماعی دوستداران خود را داشت. امروزه نوشیدن انواع قهوه از جمله قهوه فرانسه، اسپرسو، کاپوچینو و قهوه فوری و شیر قهوه طرفداران زیادی پیدا کرده. البته قهوه ترک بهخاطر محبوبیت میان ایرانیان ارمنی از گذشته در میان مردم رایج بوده و بهواسطه فال قهوه جایگاه خاص خود را داشته. قهوه از قرن نهم میلادی در ایران نوشیده میشد. صوفیها با کمک نوشیدن قهوه میتوانستند خود را برای انجام مراسم مذهبی بیدار نگه دارند. در دوران صفوی بود که قهوهخانهها بهعنوان مکانهایی برای تجمع شاعران و هنرمندان در ایران رواج پیدا کرد. در سال ۱۶۶۴ کاشف الدین یک داروشناس صفوی، یک رساله در مورد ارزشها و خصوصیات قهوه به شاه عباس دوم تقدیم کرد. تاریخ فرهنگ نوشیدن چای در ایران تنها از انتهای قرن پانزدهم شروع شد.