موسیر shallot بانام علمی Allium hirtifoliumنوعی گیاه دارویی شبیه سیر است و آن را میتوان از نوع گیاهان دو رگه بشمار آورد که ریشه اش فقط یک پیاز خوراکی درشت دارد. برگهایش باریک و دراز و گل هایش رنگ بنفش مایل به قرمزند ارغوانی بوده. گل آذینش خوشه ی ساده داشته و در حدود ۴۰ گونه از این گیاه شناخته که همگی در نواحی معتدل و مناطق بحرالرومی رویده.
برخی از گونه‌های موسیر را در باغ به عنوان گل زینتی نیز می‌کارند. پیاز این گیاه خوراکی بوده وبه همرا برگ ها در ترشی ها و اغذیه بکار رفته میشود و بوی آن از سیر کمتراست البته میتوان به عنوان ماست موسیر هم مصرف شود که بسیار خوشمزه است.
ایتالیایی هااز موسیر خوراکی‌های گوناگونی می‌پزندو وپیازچه ی آن را در روغن زیتون کنسرو میکنند.نام ایتالیایی موسیر Lampascioni میباشدریشه و پیاز گیاه بعد از آن که به شکل رشته‌های بسیار نازک در‌آورده شدند و در مسیر آب سرد قراردادند تا تلخی که در پیاز آن هست از بین برود و آن را در آفتاب خشک کرده تا به عنوان چاشنی غذایی مصرف شود.موسیرها در نواحی مانند آسیا، مکزیک، فرانسه و مدیترانه از مواد اصلی در پخت و پز محسوب می گردد و بسیار مورد استفاده قرار میگیرند.
انواع موسیر:
موسیر معمولی: دارای غده های کوچک و کشیده بوده
موسیر دانمارکی: غده های درشت و گرد دارد .
موسیر روسی : غده های آن درشت، گرد و دارای طعم تندی می باشد.
ترکیبات شیمیایی موجود در موسیر
موسیر از نظر تركیبات شیمیایی دارای حدود 1-0/06 درصد اسانس میباشد كه شامل آلیل پروپیل - دی سولفید و 2 تركیب گوگردی بوده و همچنین دارای آلیسین - آلیساتین 1و2 میباشد.دارای کلسیم و آهن و پروتیین و ویتامین ها وهمچنین منیزیم میباشد.
خواص دارویی موسیر
از فراورده‌های موسیر برای کم کردن قند خون در افراد دیابتی میتوان استفاده کرد و از خواص گندزدائی آن برای دفع انگل‌ها همراه غذا از آن استفاده و علاوه بر آن برای ضدعفونی کردن آب نیز مورد استفاده شده و باعث افزایش دفع ادرار، التیام دهنده و ترمیم کننده زخم‌ها و تسکین دهنده التهاب طحال و کبد بوده. تاثیر مثبت آن بر دستگاه اعصاب مرکزی، کاهش سردردهای میگرنی، کمک به سیستم قلبی- عروقی، کمک به کاهش چربی‌های خون و پیشگیری از تصلب شرائین و تنظیم فشار خون هم از دیگر خواص این گیاه است.
اگرفردی در هضم غذا مشکل خاصی داشته باشد توصیه میشود که موسیر را وارد برنامه‌ی غذایی‌تان کرده و به خاطر اینکه سرشار از فیبرهاست علاوه بر ایجاد احساس سیری میتوان به هضم غذا و عملکرد خوب روده‌ها کمک شایانی کرد وموسیر با افزایش ترشح صفرا باعث هضم راحت‌تر غذاها میگردد. علاوه بر این باید بدانید که موسیر به اندازه‌ی سیر یا پیاز برای معده مشکل ایجاد نخواهد کرد. در واقع افرادی که دستگاه گوارش حساسی دارند به راحتی می‌توانند از موسیر پخته‌شده استفاده نمایند و برای افرادی که از بوی سیر بدشان می‌آید نیز این گیاه مناسب‌تر است چون بوی آن به اندازه‌ی سیر تند نخواهد بود.
این گیاه دارویی مانند دیگر اعضای خانواده‌ی خود سرشار از ترکیبات گوگردی بوده و به همین دلیل دارای خواص ضدباکترایی داردو در نتیجه موسیرِ، از انتشار میکروب‌ها و باکتری‌های بیماری‌زا پیشگیری می نماید. موسیر سرشار از ویتامین ا و سی و دارای از منابع فسفر و منیزیم است. ترکیبات موجود در آن یک ماده‌ی غذایی دوستدار سلامت استخوان‌ها میباشد ومیتوان برای داشتن استخوان‌های محکم و سالم عااوه بر از محصولات لبنی که سرشار از کلسیم هستند در کنار آن موسیر را به عنوان مکمل به کار بگیرید.و همین ترکیبات گوگردی ساپونین از رشد تومورهای سرطانی مانند سرطان دستگاه گوارش و سرطان کبد جلوگیری میکند وبرای بهبود در درمان سرطان معده کمک میکند
تاثیر این گیاه در فشار خون بدین گونه است که :موسیر باعث رفع کلسترول بدن خون شده و به دلیل داشتن منیزیم به تنظیم فشارخون کمک میکند در واقع هر صد گرم موسیر حاوی 250 میلی‌گرم از این ماده‌ی معدنی بوده که نقش موثری در کنترل فشارخون، بهبود عملکرد قلب و کلیه‌ها را دارد و به انقباض‌های عضلانی کمک می نماید. با افزایش سن رگ‌ها میل زیادی به ضخمیم شدن پیدا میکنند و خاصیت ارتجاعی و نرمی خود را از دست می‌دهند و اگر این پدیده با کلسترول یا همان چربی بالا همراه شود منجر به تصلب شرایین خواهد شد و رسوبات چربی در داخل رگ‌های خونی باعث بروز لخته‌های خونی میگردد. در این صورت رگ‌ها میگیرند و مشکل‌ساز می‌شوند، خوشبختانه مواد غذایی مختلفی برای مقابله با این مشکل وجود داشته که موسیر جزو این گروه قرار گرفته. این ماده‌ی غذایی سرشار از فلاوونوئیدهاست که ترکیبات آنتی‌اکسیدانی دارد و این ترکیبات به رقیق و در جریان بودن خون کمک کرده و تجمع پلاکت‌ها را کاهش می‌دهند. به همین دلیل نیز از تشکیل لخته‌های خونی پیشگیری میکنند.
موسیر حاوی ویتامین B6 نیز میباشدو به این ترتیب که هر 100 گرم موسیر بیش از 10 درصد نیاز روزانه‌ی ما به این ویتامین را تامین می‌نماید و باید بدانید که وجود این ویتامین برای سیستم عصبی لازم و ضروری بوده و همچنین از بروز مشکلات عضلانی پیشگیری نموده و به سلامت پوست کمک میکند.علاوه بر این موسیر حاوی ویتامین9 B یا همان اسیدفولیک نیز می‌بوده که ضداسترس بوده واین ویتامین برای ساخت گلبول‌های قرمز لازم وضروری است و ترکیب این ویتامین با ویتامین B6برای پیشگیری از بیماری‌های قلبی عروقی بسیار موثر میباشد
مقدار فراوانی سولفور دارد وبه شفافیت پوست کمک میکند،درمان سردرهای میگرنی،مقوی، الیتام دهنده زخم،حذف سموم از بدن کمک کرده،کاهش چربی خون،اشتها آوربوده، ضد عفونی کننده دستگاه گوارش مثلا باعث از بین بردن انقباضات دردناک معده و روده شده وبادشكن است ، ضد عفونی كننده ،بازدارنده رشد جرم های گرام نگاتیو گروههای تیفوئید و شبه حصبه یا پاراتیفوئید و ورم روده كوچك بوده ، همچنین خاصیت جرم كشی داشته و همچنین موجب اتساع شریان ها و رفع تصلب شرائین میگردد، مدر و قاعده آور است ، معرق و ضد سم ، رفع نفس تنگی، فراموشی یا همان آلزایمر ، فلج ، رعشه و اكثر بیماری های عصبی مفید است ، درمان دردهای مفاصل ، سیاتیك ، نقرس و درد لگن خاصره و امثال این ها را تسكین میدهد و برای قطع اخلاط غلیظه ، دفع بادهای تهی گاه خارج ساختن زالوی در حلق مانده ،برای اخراج اقسام كرم معده و كرم كدو مفید بوده ، در سرد مزاجان برای تقویت نیروی جنسی و افزایش تولید اسپرم مفید وموثر است. موسیر دارای طبیعت گرم بوده کسانی که عادت به خوردن موسیر دارند موهایشان دیرتر سفید شده و کمتر به عارضه ریزش مو مبتلا میگردند
برای کاشت موسیر 100متر مربع زمین حدود ۱۲ تا ۱۵ کیلوگرم از این پیازهای کوچک مورد نیاز می باشد و موسیر به ندرت بذر تولید میکند .
آب و هوا و خاک مورد نیاز موسیر: موسیردر هر آب و هوا و خاک سالمی رویش میکند و محصول خوب و کافی می دهد .رطوبت زیاد و کود تازه حیوانی موجب پوسیدگی و از بین رفتن محصول می شود.
روش کاشت :این گیاه را به صورت خطی می کارند . فاصله بین خطوط ۲۰ سانتیمتر و فاصله بوته ها روی خطوط ۱۵ سانتیمتر مناسب خواهد بود.به این منظور بایستی زمین را قبلا نرم و حاضر نموده و پیازهای کوچک را در خاک فرو برده، به ترتیبی که در عمق حدود دو سانتیمتر زیر خاک قرار گرفته شود. میزان آبیاری نیز با توجه به وضعیت آب و هوایی منطقه به طور متوسط هر هفت روز یکبار انجام می گردد،خاک های سبک شنی و نیز خاکی که از نظر مواد غذایی غنی برخوردار باشد بهترین محصول را داده و به همین دلیل یک سال قبل از کشت موسیر، در پاییز 25 تا 30 تن کود دامی در هکتار به وسیله شخم با خاک مخلوط می نمایند اما در حین کاشت دادن کود آن را پوسیده خواهد کرد
نکته :
موسیرها رابر روی شعله کم، حرارت داده تا مانند پیاز کاراملی رنگ گردد و اگر آن‌ها را بر روی حرارت زیاد قرار دهید سریع سوخته و تلخ می‌شوند. موسیرها را با پوست سرخ کرده، سپس پوست آن‌ها را کنده و به صورت پوره درآورید و در تهیه سوپ و سس از آن‌ها استفاده کنید. زیاده‌روی در مصرف موسیر خام برای افراد گرم‌مزاج مضر بوده و به شدت حرارت بدن را افزایش داده. اگر قصد تهیه ماست موسیر را دارید از ماست‌های کم‌چرب به همراه موسیر تازه و کمی پونه و فلفل به جای نمک استفاده کرده تا طم دلپزیر گیرد
موسیر تازه بسیار تند بوده وعطر دارد و بهتر است برش زده و چند روز در آب خیس شود و آب ان مرتب عوض گردد و بعد استفاده شود ، داخل سرکه با سبزیجات معطر و زردچوبه و ادویه ها و فلفل میتوان نگهداری نمود و داخل ترشی ها مخلوط کرد ، اندازه برش ها سلیقه ای میباشد ،اگر موسیر خشک را نیز خریداری کرده و بهمین ترتیب عمل میکنیم خیس میکنیم تا نرم شوند و تندی موسیر خشک کمتر شود.
