فتبارک اله احسن الخالقین
و اوحی ربک الی النحل ان اتخذی من الجبال بیوتا و من الشجر و مما یعرشون (۶۸) ثم کلی من کل الثمرات فاسلکی سبل ربک ذللا یخرج من بطونها شراب مختلف الوانه فیه شفاء للناس ان فی ذالک الایۀ لقوم یتفکرون (۶۹)
نکته ها:
در این آیه نکات پر معنی و قابل ملاحظه ای وجود دارد:
۱)عسل از چه چیز ساخته شده است؟
زنبوران عسل معمولا از ماده قندی مخصوصی که در شیره گلها قرار داده شده می مکند و آنها را جمع آوری میکنند ولی زنبور شناسان میگویند: کار زنبورها فقط استفاده از این ماده قندیِ بن گلها نیست؛ بلکه احیانا از تخمدان گلها و دمبرگها ومیوه ها نیز استفاده می کنند که قرآن از همه آنها تعبیر به ((من کل الثمرات)) (همه میوه ها) کرده است.
۲)راههای مطمئن و رام
زنبورشناسان با مطالعاتی که بر روی حشره انجام دادند به این نتیجه رسیدند که صبحها گروهی از زنبورها که ماموران شناسایی گلها هستند،از کندو بیرون میروند .مناطق مختلف پرگل را کشف کرده به کندو برمی گردندو به اطلاع بقیه می رسانند، حتی سمت و جهت آن را مشخص کرده و فاصله آن از کندو را نیز به اطلاع هموطنان خود می رسانند.
زنبورها برای رسیدن به منطقه ی گلها گاهی راه خود را نشانه گذاری می کنند و از طریق پراکندن بوهای مختلف در مسیر راه و مانند آن، چنان راه را مشخص می کنند که کمتر امکان دارد که زنبوری سرگردان شود.
جمله ((فاسلکی سبل ربک ذللا)) (در جاده های پروردگارت که رام و تسلیم تو است گام بگذار) گویا اشاره به این واقعیت دارد.
۳)عسل در کجا ساخته میشود؟
شاید هنوز بسیاری از افراد فکر میکنند برنامه کار زنبورهای عسل این است که شیره ی گلها را مکیده ودر دهان خود جمع و در کندو ذخیره میکنند;در حالی که اینطور نیست.آنها شیره ی گلها را به بعضی از حفره های درون بدن خود که زنبورشناسان به آن ((چینه دان))میگویند ،میفرستند و در آنجا که حکم یک کارخانه ی کوچک مواد شیمیایی دارد،تغییر تحولات مختلفی پیدا کرده ،شهد گلها به عسل تبدیل میشود و مجددا زنبور،عسل ساخته شده را از بدن خود بیرون میفرستد.
عجیب اینست که سوره ((نحل)) از سوره های مکی است و میدانیم در منطقه مکه،نه گل و گیاهی وجود دارد ونه زنبورهای عسل.ولی قرآن با این دقت و ظرافت از آن سخن می گوید وبا تعبیر زیبایی مانند((یخرج من بطونها شراب مختلف الوانه))(از درون شکم آنها نوشیدنی با رنگهای مختلف خارج میشود) حتی به ریزه کاریهای ساختن عسل نیز اشاره کرده است!
۴)رنگهای مختلف عسل
رنگ عسل بر حسب اینکه زنبور بر چه گل وثمره ای نشسته واز آن بهره گیری کرده باشد تفاوت دارد.برای همین گاهی قهوه ای تیره و گاهی نقره ای سفید وگاهی بیرنگ و گاهی زرد رنگ ،گاهی شفاف ،زمانی تیره ،گاهی زرد طلایی،زمانی خرمایی وحتی گاهی مایل به سیاهی است!
۵)مسائل جالب دیگر درباره عسل
عسل را نباید در ظرفهای فلزی ذخیره کرد.این مطلبی است که دانشمندان به ما میگویند و جالب اینکه قرآن ،وقتی از زنبورهای عسل سخن میگوید،اینطور بیان میکندکه ((من الجبال بیوتا ومن الشجر ومما یعرشون)) یعنی خانه های زنبورهای عسل را فقط در سنگها وچوبها خلاصه میکند!
۶)زندگی عجیب زنبورهای عسل
مترلینگ دانشمند زیست شناس بلژیکی که مطالعات زیادی در رابطه با زندگی زنبورهای عسل انجام داده است،درباره نظام عجیبی که بر شهر آنها حکم فرماست این طور میگوید که: ملکه(یا مادر کندو) در شهر زنبورهای عسل آنگونه که ما تصور میکنیم فرمانروا نیست;بلکه او نیز مانند بقیه افراد این شهر،مطیع قواعد ونظامات کلی میباشد .
ما نمیدانیم این قوانین و نظامات از کجا وضع میشود و به انتظار آن هستیم شاید روزی بتوانیم به این موضوع پی ببریم و واضع این مقررات را بشناسیم،ولی فعلا به طور موقت آن را به نام ((روح کندو)) میخوانیم.
ملکه نیز مانند بقیه،از روح کندو اطاعت می کند.ما نمیدانیم روح کندو در کجا و در کدامیک از سکنه شهر عسل حلول کرده است؟ ولی میدانیم روح کندو شبیه غریزه پرندگان نیست و همچنین میدانیم که روح کندو ،یک عادت و اراده کورکورانه نژاد زنبورعسل نیست.روح کندو وظیفه هر کدام از سکنه شهر را،طبق استعدادهایشان معلوم میکند وهر کدام را به یک کاری مشغول میکند.ما نمیتوانیم بفهمیم قوانین شهر عسل که به وسیله روح کندو وضع شده در کدام مجمع شورا مطرح میشود و تصمیم به اجرای آن میگیرند و کیست که فرمان حرکت را در روز معین صادر میکند( پایان صحبتهای مترلینگ). اگر وی با ابهام از این مسأله سخن میگوید،ما با توجه به راهنمایهای قرآن خیلی خوب درک میکنیم که این همه آوازه ها وبرنامه ها از کجاست وتنظیم کننده وفرمان دهنده کیست؟
چه تعبیری زیباتر ازاین:((و اوحی ربک الی النحل))پروردگارت به زنبور عسل وحی و الهام نمود!
