تولید انواع لوازم پليمري مورداستفاده در آشپزخانه و صنایع غذایی دارد. پلي اتيلن يک ترمو پليمر است که عضو اصلي طبقه پلي اولفين ها مي باشد. اولين مصرف پلي اتيلن ها به دهه ۱۹۵۰ برمي گردد و به خاطر قيمت پائين ، تنوع خواص و راحتي توليد به سرعت افزايش مصرف پيدا نمود. پليمرهاي پلي اتيلن به طور عمده به سه صورت براي بسته بندي مواد غذايي کاربرد دارند فيلم ، بطري و ظروف دهان گشاد. پلي اتيلن ها به ۷ دسته تقسيم مي شوند : پلي اتيلن با دانسيته بالا( HDPE) ، پلي اتيلن با دانسيته پايين( LDPE ) ، پلي اتيلن سبك خطي( LLDPE )، پلي اتيلن خيلي سبك ( VLDPE ) ، كوپليمرهاي اتيلن- وينيل استر ( COPOLYMERS ) ، يونومرها ( IONOMERS ) ، پلي اتيلن با اتصالات عرضي ( XLPE ) که مشخصات دو دسته اول به صورت جدول زير مي باشد : Molecular weight Daltons Melting point range ˚C Degree of crystallinity Density gr/ cm³ PE polymer ۱۰۰۰۰-۵۰۰۰۰ ۱۰۵-۱۱۵ ۴۵-۵۵ ۰/۹۱۵-۰/۹۴۰ LDPE Up to ۲۵۰۰۰۰ ۱۲۰-۱۳۰ ۷۰-۹۰ ۰/۹۴۰-۰/۹۷۰ HDPE HDPE - ( High Density Poly Ethylene ) پلي اتيلن با چگالي بالا وقتي هيچ شاخه اي در مولكول وجود نداشته باشد آن را پلي اتيلن خطي ( HDPE ) مي نامند پلي اتيلن خطي ( HDPE ) سخت تر از پلي اتيلن شاخه اي ( LDPE ) است اما پلي اتيلن شاخه اي آسانتر و ارزان تر ساخته مي شود. اولين فرايند پليمريزاسيون پلي اتيلن با استفاده از درجه حرارت هاي بالا صورت گرفت و محصولي با انشعابات زياد در طول زنجيرآن توليد گرديد.محققان در سال۱۹۵۰موفق شدند عمل پليمريزاسيون اتيلن را در شرايط اتمسفرعادي و درجه حرارت هاي ۵۰-۷۰ درجه سانتيگراد انجام دهند كه اين فرايند منجر به توليد پليمر با چگالي بالا ( gr/cm۳۹۶/ ۰) شد و در اين فرايند مولكول هاي پليمر به هم نزديك تر بوده لذاماده حاصله سخت تربود . پلي اتيلن با چگالي بالا جسمي سفت و با شفافيت كم مي باشد .هر چند اين پليمر سخت و محكم است اما مقاومت آن در برابر ضربه پائين بوده و نسبت به بخار آب و گاز نفوذ پذيري كمتري دارد. HDPE در ساخت و تهيه فيلم هاي پليمري ، بطري و ظروف پليمري كاربرد گسترده اي دارد. پلی اتیلن با چگالی بالا به خاطر استحكام كششی و سختی بیشتری كه دارد در تولید ظروف شیر و مایعات نظير روغن ، انواع لوازم پليمري آشپزخانه و ساخت لوله ها ، به كار می رود. LDPE ( Low Density Poly Ethylene ) پلي اتيلن با چگالي كم این پلی اتیلن دارای زنجیره شاخه دار است بنابراین زنجیره های LDPE نمی توانند بخوبی با یکدیگر پیوند برقرار کنند و دارای نیروی بین مولکولی ضعیف و استحکام کششی کمتری است. این نوع پلی اتیلن معمولا با روش پلیمریزاسیون رادیکالی تولید می شود. از خصوصیات این پلیمر ، انعطاف پذیری و امکان تجزیه بوسیله میکروارگانیسم ها است. پلی اتیلن با چگالی كم ، به شكل فیلم و ورقه تولید می شود و عمدتاً برای مصارف بسته بندی و خانگی ( كیسه ، پوشش غذا و ... ) و همچنین بطری ها و ظروف ساخته شده از طریق قالب گیری بادی و لوله های آبیاری در كشاورزی می باشد. دیگر مصارف LDPE، قالب گیری تزریقی اسباب بازی ها و مصارف كشاورزی و ساختمانی ( گلخانه ، لایه های داخل تانك ، رطوبت گیر و محافظ ) مي باشد. در حدود ۱۵ درصد يا بيشتر از LDPE توليدي در عايق سيم و كابل هاي انتقال نيرو و مخابرات و همچنين به عنوان روكشهاي مذاب داغ ( بر روي كاغذ ، ورقه هاي فلزي و ديگر فيلم هاي پلاستيكي ) استفاده مي شود. LLDPE ( Llinear Low Density Poly Ethylene ) پلي اتيلن خطي با چگالي كم LLDPE اولين بار در سوئد بعنوان بهترين فيلم قابل كشيده شدن و با خاصيت الاستيكي بالا شناخته شد و بجاي لفاف هاي شيرينگ مورد استفاده قرار گرفت و به دليل بالا بودن ميزان انعطاف پذيری در تهيه انواع وسايل پليمري مانند لوله های با قابليت خم شدن استفاده شد. اخيرا پژوهش های فراوانی در توليد پلی اتيلن هايی با زنجير بلند و دارای شاخه های کوتاه انجام شده است كه در اصل HDPE با تعدادی شاخه های جانبی و با استحکام HDPE بوده و انعطاف پذيری LDPE را دارا مي باشند. PP - ( Poly Propylene ) پلي پروپيلن پلي پروپيلن از اتصال مونومر هاي پروپيلن تشکيل شده است. از خواص آن مي توان به موارد ذيل اشاره نمود : شفافيت ، درخشندگي ، دوام ، چاپ پذيري بالا ، مقاومت بالا در برابر بوي محيط و رطوبت ، قابليت شكل پذيري بالا و در نهايت فرايند توليد نه چندان پيچيده. موارد استفاده از فيلم هاي پلي پروپيلن در بسته بندي مواد غذايي ، بهداشتي ، آرايشي ،شيرينگ و همچنين قالب هاي كره نباتي ودر توليد انواع درب ظروف روغن مي باشد. - بسته بندي هاي چند لايه - بسته بندي هاي چند لايه از لايه هاي متنوع جهت حفظ و ماندگاري بيشتر محصول مورد استفاده قرار مي گيرد . اين نوع بسته بندي از لايه هايي مانند پلي اتيلن ، پلي پروپيلن ، پلي آميد ، پلي وينيل الكل ، پلي وينيل كلرايد ، آلومينيوم و مقواي بهداشتي به صورت لامينه و با توجه به نوع محصول به كار برده مي شود. - كيسه هاي چند لايه ايستاده پليمري با لايه آلومينيوم Standy Alu Pouch ) ) كيسه چند لايه ( Holographic pouch ) يكي از بهترين خلاقيت هاي بشر است . در توليد كيسه هاي چند لايه از دو فناوري چاپ انعطاف پذير وفناوري اپتيكال استفاده مي شود. در توليد كيسه هاي چند لايه متداول از فيلم هاي پلي استر و براي به حداكثر رساندن ايمني محصول و غير قابل تقلبي نمودن آن از فيلم هاي هولو گرافيك استفاده مي شود و محصول بسيارزيبايي با قيمت مناسب حاصل مي شود. اين كيسه ها به شكل ايستاده از مقاومت بسيار بالايي در برابر ورود اكسيژن و رطوبت برخوردارند و در برابردماي زياد مقاومت بسيار خوبي را دارا مي باشند. انتخاب ضخامت و جنس لايه ها به نوع محصول و زمان ماندگاري تعيين شده توسط كارخانه توليد كننده بستگي دارد و لازم به ذكر است لايه در تماس مستقيم با محصول بايد از جنس مجاز براي تماس با مواد غذايي ( Food Contact ) باشد. - كيسه هاي چند لايه نازل دار ( Pouch ( Spout اين كيسه ها پس از باز شدن اوليه قابليت درب بندي مجدد را دارند. ۴- جدول ويژگي ها و مشخصات پليمرهاي PET و HDPE و PP ويژگي پليمر PET HDPE PP شفافيت شفاف نيمه شفاف نيمه شفاف نفوذ ناپذيري نسبت به اکسيژن خوب ضعيف ضعيف سختي متوسط به بالا متوسط متوسط به بالا مقاومت نسبت به فشردگي خوب تا عالي خوب تا عالي ضعيف تا خوب مقاومت نسبت به حرارت ضعيف تا متوسط خوب خوب مقاومت نسبت به سرما خوب عالي ضعيف تا متوسط مقاومت نسبت به نور خورشيد خوب متوسط متوسط نفوذ ناپذيري نسبت به رطوبت متوسط به خوب خوب به عالي خوب به عالي ۵- الزامات موارد ذيل با توجه به لزوم رعايت اصول ايمني و بهداشتي مواد غذايي ضروري و اجراي آن اجباري است : ماده اوليه بکار رفته در توليد ظروف که شامل گرانول هاي پليمري است ، بايد داراي درجه غذايي (Food Grade ) بوده و در شرايط بهداشتي توليد شده باشد. درجه غذايي گرانول هاي مذكور بايد توسط شرکت توليد کننده گرانول به شکل رسمي اعلام و توسط مراجع ذيصلاح در کشور مقصد( در ايران توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکي ) تاييد شده باشد . استفاده از مواد اوليه باز يافت ( دست دوم ) در تهيه ظروف بسته بندي مواد غذايي مجاز نمي باشد. با توجه به ماهيت روغن ، ظروف شفاف پليمری بايد غير قابل نفوذ به نور باشد و براي اين منظور از راهکارهاي زير مي توان استفاده کرد: استفاده از رنگدانه پليمری ( مستر بچ ) با درجه غذايي استفاده از مواد ضد اشعه ماوراءبنفش ( Anti – UV) با درجه غذايي شيرينگ کامل ظروف با پوشش های تيره که قابليت عبور نور را نداشته باشد. ۴- طراحي ظروف بسته بندي از نظر طول ، عرض ، ارتفاع ، شکل و ابعاد دهانه بايد به گونه اي باشد که کاربرد آن براي مصرف کننده آسان بوده و همچنين ظروف داراي ايستايي مناسب و قابليت درب بندي مجدد داشته باشد . در مورد ظروف جهت روغن هاي جامد و نيمه جامد برجستگي ها و فرورفتگي ها ، دهانه ظروف ، گوشه ها و کف ظرف بايد به گونه اي طراحي شده باشند که امکان برداشتن روغن از داخل آن با قاشق به راحتي فراهم باشد و تخليه کامل آن در پايان دوره مصرف به سادگي امکان پذير باشد. جنس ظروف و پوشش ها ي پليمري بايد نسبت به نفوذ هوا مقاوم بوده و درب بندي مناسب داشته باشد. ضخامت بدنه ، کف ، دهانه و درب ظرف به گونه اي باشد که امکان شکستن ، پاره شدن و سوراخ شدن آن به سادگي در طي مراحل توليد ظرف ، نگهداري ، حمل و نقل و توزيع فراهم نشود. بدنه ظرف بخصوص بدنه داخلي آن بايد فاقد خلل و فرج باشد ، تا امکان آلودگي در اين خلل و فرج ها فراهم نگردد. هنگام بسته بندي ظروف روغن هاي مايع ، فضاي فوقاني Head space )) مي بايست با گاز بي اثر ( ازت ) پر شود. انجام اين امر در مورد روغن هاي جامد نيزتوصيه مي شود. درب ظروف به گونه اي طراحي شده باشد که امکان باز شدن آن در طي دوران نگهداري ، نقل و انتقال و توزيع ( قبل از مصرف ) فراهم نباشد و در صورت بازشدن قبل از مصرف ، توسط مصرف کننده قابل تشخيص باشد. طراحي درب ظرف بايد به گونه اي باشد که پس از هر بار مصرف و بستن مجدد آن از نفوذ آب ، هوا و ساير آلاينده ها جلوگيری به عمل آورد. استفاده از فويل آلومينيم و يا سلوفان به منظورآب بندي ( Seal ) دهانه ظروف دهان گشاد الزامی مي باشد. ۱۳- ويژگي درب و دهانه ظروف به گونه اي باشد که کاملاً آب بندي ( Seal ) شده و امکان تبادل گازها از طريق درب و دهانه ظرف فراهم نباشد . ۱۴- برچسب مشخصات محصول بر روی بسته بندی بايد مطابق با الزامات استاندارد محصول و ضوابط بهداشتي مربوطه تهيه و مفاد آن شفاف ، خوانا و غير قابل پاک شدن باشد به گونه اي که در هنگام نقل و انتقال ، نگهداري و توزيع مخدوش نگردد. ۱۵- درج شرايط نگهداری محصول ، تاريخ توليد وانقضا و سري ساخت به صورت خوانا ، الزامي بوده و متناسب با نوع ظروف بسته بندی باشد. ۱۶- براي كليه ظروف وپوشش هاي پليمري ، دارا بودن گواهي نامه معتبر درجه غذايي ( ( Food grade از مراجع ذيصلاح و مورد تائيد وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشكي و همچنين اطمينان از اينكه لايه درتماس با محصول ازدرجه غذايي ( Food Contat) مي باشد ، الزامي است. ۱۷- اوزان مجازبسته بندي هاي چند لايه ( كيسه اي ) ، براي انواع روغن هاي خوراكي جهت مصرف خانوار حد اكثر يك كيلو در نظر گرفته شده است. ۱۸- بسته بندي هاي با ساختار چند لايه بايد مجهز به درب قيف شونده و قابليت درب بندي مجدد را دارا باشد. ۱۹- در صورت استفاده از چسب براي لايه هاي مياني ، چسب مورد استفاده بايد از جنس مجاز براي تماس با مواد غذايي ( Food Contat) بوده و داراي مجوز هاي بهداشتي مورد تائيد وزارت بهداشت باشد. ۲۰- مركب و چاپ مورد استفاده براي ظروفي كه قبل از استفاده داخل هم قرار مي گيرند و يا بسته بندي هايي كه بصورت رول مي باشند بايد از جنس مجاز براي تماس با مواد غذايي ( Food contat) باشند. ۲۱- براي نگهداري و حمل ونقل ظروف توليد شده قبل از پر كردن بايد از بسته بندي مناسب ثانويه بهداشتي استفاده گردد به طوري كه از ورود رطوبت،گرد و غبار و اجسام خارجي جلوگيري شود . ۶- GMP جهت تاسيس واحد توليد كننده ظروف پليمري ، GMP عمومي و اختصاصي بايد مد نظر قرار گيرد.