1- پسیل پستهpistaciae (Hom.: Aphalaridae)Aganoscena(شیره خشک)
:)مرفولوژی:
اندازه بدن شکل زمستانه 1/2 میلیمتر برای مادهها و 9/1 میلیمتر برای نر و به رنگ خاکستری یا قهوهای، دارای شمار زیادی لکه و نقاط رنگی روی سر، سینه و شکم میباشد. شکل تابستانه به طول 7/1 میلیمتر در ماده و 5/1 میلیمتر در نر و به رنگ کرم تا نارنجی کم رنگ است. پوره‌ها زرد مایل به نارنجی و دارای لکههای تیره میباشند.
بیولوژی:
حشرات كامل زمستان گذران پسيل از اوايل فروردين ماه روي درختان مستقر مي‌شوند. اينحشرات نسبت به حشرات كامل تابستانه قدرت پرواز بيشتري داشته، آلودگي گسترده‌تري درباغها ايجاد مي‌كنند. پس از جفت‌گيري به محض باز شدن جوانه‌هاي خوشه و برگ روي آنهاتخمريزي مي‌نمايند. تخم‌ها به تعداد 50 تا 60 عدد، به صورت انفرادي يا دسته‌اي و بهاشكل مختلف مانند نيم دايره، مارپيچ و غيره در سطح برگ و بيشتر نزديك به رگبرگهاگذاشته مي‌شوند.تخم‌ها معمولاً 5 تا 10 روز بعد تفريخ مي‌شوند.
پوره‌ها از اوايل ارديبهشت شروع به فعاليت و تغذيه مي‌كنند. طول دوره پورگي معمولاً 20 روز بوده و حشرات كامل نسل اولاز اواخر دهه دوم ارديبهشت ماه به تعداد زياد در باغ ظاهر مي‌شوند.
ارقام مختلفپسته نسبت به آلودگي پسيل پسته حساسيت متفاوت دارند. به طور كلي هر چه برگ درختاننازك‌تر، لطيف‌تر، پهن‌تر و بزرگتر باشد گرايش بيشتري براي جذب حشرات كامل پسيل وتخمريزي ايجاد مي‌كند.
پوره‌هاي نسل دوم از اوايل خرداد تا اواخر دهه دوم خرداد فعاليت و تغذيهمي‌كنند. تحمل درختان در اين زمان نسبت به ساير نسلها در برابر خسارت پوره كمتراست.
زيرا رشد رويشي درختان پايان يافته و ميوه شروع به مغز رفتن كرده و جوانه‌هاظاهراً شكل كامل يافته‌اند. در نتيجه خسارت آفت باعث پوكي و ريزش برگ و جوانهمي‌شود.
پوره‌هاي پسيل با فرو بردن خرطوم در سطح برگها از شيره گياهي تغذيه مي‌كنند. موادپروتئيني شيره گياهي را جذب نموده و مواد قندي را به صورت شيره دفع مي‌نمايند. اينمواد قندي در مجاورت هوا خشك شده و به آن شكرك گويند. اين مواد چسبنده باعث جذب گردو خاك شده و شاخه و برگهاي درختان را بدمنظره مي‌نمايد. از دست رفتن شيره گياهيباعث ضعف عمومي درختان پسته و ريزش برگها، جوانه‌ها، دانه كوچك و افزايش درصد پوکی و دهان بستگي ميوه مي‌شود. خسارت پوره‌هاي پسيل پسته روي درختان در دو زمانبيشتر از ساير مواقع سال است. يكي در خرداد ماه كه باعث ريزش برگها، خوشه‌ها،جوانه‌ها و افزايش ميزان پوکی و ديگري در مردادماه كه باعث افزايش مقدار دهان بستگي مي‌گردد.
در صورتيكه جمعيت آفت پسيل حالت طغياني پديدا كند شديداًتداخل نسل يافته و نمي‌توان تاريخ مشخص براي مراحل زندگي و نسلها اعلام نمود. درشرايط معمولي در نيمه اول هر ماه مرحله پورگي و نيمه دوم هر ماه حشرات كامل درباغها وجود دارند. از نيمه دوم شهريور ماه به تدريج حشرات كامل زمستان گذران درميان جمعيت آفت ظاهر مي‌شود. اين حشرات در شكاف درختان، زير پوستكها، لابه‌لايكلوخه‌ها، شكاف ديوارها و ساختمانهاي قديمي اطراف باغها زمستان گذراني مي‌كنند. اينآفت در سال 5 تا 6 نسل ايجاد مي‌كند.
مبارزه:
- مبارزه بیولوژیک با استفاده از دشمنان طبیعی
1- پارازیتوئیدها: زنبور Psyllaephagus pistaciae Ferriere (Hym.: Encyrtidae)
2- شکارگرها:
*کفشدوزک ها: ،
*بالتوریها: بالتوری سبز Chrysoperla carnea (200 تا 250 تخم در قالب 10 کریزو کارت برای هر درخت در 5 نوبت)
*کنههای شکارگر: Abrolophus sp.،Anysitis baccarum،Paraseiulus porosus،Phytoseius corniger
- استفاده از كارتهاي چسبنده زرد رنگ
2- پسيل پيچنده برگ پسته( Aganoscena viridis (Hom.: Psyllidae
مرفولوژی:
حشره کامل درشت تر از پسیل پسته بوده و به رنگ سبز روشن است سطح پشتی بدن پوره‌ها از ورقه مومی نسبتاً ضخیمی پوشیده شده است.
بیولوژی:
زمستان را به صورت تخم روي سرشاخه‌ها مي‌گذارند و فقط يك نسل در سال دارد. پوره‌هاي اين پسيل در سطح زيرين برگها جمع مي‌شوند و با تغذيه از شيره گياهي لبه برگها را به سمت پايين مي‌پيچانند.
مبارزه:
سمپاشی با سموم نفوذی یا سیستمیک در صورت خسارت اقتصادی
سن سبز یکدست پسته (Acrosternum spp. (Hem.: Pentatomidae مرفولوژی:
حشرات كامل به رنگ سبز يكدست و فاقد لكه سفيد در انتهاي سپرچه مي‌باشند. دارای دو گونه است که از لحاظ بیولوژی و خسارت مانند هم هستند. گونه Acrosternum hegeeri گونه غالب بوده که خرطوم آن بلند و از پیش ران پای سوم میگذرد. در گونه Acrosternum millieirخرطوم کوتاهتر و به پیش ران پای سوم نمیرسد.
بیولوژی:
این گونهها دارای 5- 3 نسل در سال هستند. زمستان گذراني به صورت حشرات كامل به رنگ قرمز آجري يا مسي رنگ و در زير پوستك تنهدرختان مي‌باشد. داراي 3 تا 5 سن پورگي مي‌باشد. اين حشرهاز مرحله تشكيل ميوه تا رسيدن و برداشت محصول در باغهاي پسته مشاهده مي‌شود. این آفت باعث انتقال بیماری ماسو میشود و همچنین در محل شکاف پوسته چوبی لکههایی ایجاد شده و طعم آن تلخ میگردد.
سن هاي سبز با لكه سفيد در انتهاي سپرچه(Brachynema spp. (Hem.: Pentatomidae
مرفولوژی:
حشره كامل به رنگ سبز و داراي لكه سفيد در انتهاي سپرچه است. شیار سوراخ های تولید بو دارای برآمدگی کوچکی میباشد. داراي دو گونه به نامهاي.B. signatumوB. germari در مناطق پسته كاري ايران مي باشد.
بیولوژی:
زمستان گذراني بصورت حشرات كامل در حال دياپوز به رنگ قهوه اي تا قهوه اي كمرنگ در مناطق كوهستاني و زير انواع بوتههاي وحشي نظير درمنه، اسپند سپري مي‌گردد. اين حشرات در اواسط فروردين از مكانهاي زمستانگذران خارج شده و بر روي ميز بانهاي تازه روئيده به ويژه بوتههاي اسپند تغذيه و سپس به صورت دسته‌اي تخمريزي مي‌نمايند. در صورت نامساعد شدن شرايط طبيعي (حدوداً از اواخر خرداد)، و خشك شدن و خشبي شدن ميزبان‌هاي وحشي و بالا رفتن جمعيت، سن ها به سمت باغهاي پسته هجوم ميآورند. اين حشرات از اواخر شهريور همزمان با رسيدن كامل ميوه پسته و برداشت محصول بتدريج به سمت مناطق زمستان گذران در مناطق كوهستاني مهاجرت مي‌نمايد.
سن قرمز پسته(Lygaeus pandurus (Hem: Lygaeidae
مرفولوژی: طول بدن حشره کامل 15- 13 میلیمتر و عرض آن 5 میلیمتر است. حشرات كامل به رنگ قرمز و داراي نوارهاي سياه در بين نواحي قرمز میباشد. رنگ بدن در سطح شکمی سیاه و دارای سه لکه قرمز در کنار پا میباشد.
بیولوژی:
داراي 3 تا 5 نسل در سال مي‌باشد. زمستانگذراني بصورت حشرات كامل در حال دياپوز در پناهگاههاي مختلف نظير زير پوستك تنه درختان گز، سنجد، انگور و غيره در اطراف باغهاي پسته سپري مي‌گردد. حشرات كامل در اوايل ارديبهشت به سمت باغهاي پسته هجوم آورده و تا سخت شدن پوست استخواني قادر به تغذيه از ميوه پسته مي‌باشند. گونه L. equestrisi از اين خانواده با اندازه كوچكتر نسبت به سن قرمز L. panderus نيز باجمعيت نسبتاً كم در باغهاي پسته مشاهده مي‌شود.
مبارزه با سن های پسته:
- حمايت از دشمنان طبيعي به ويژه زنبورهاي انگل تخم سن‌ها از خانواده(Scelionidae) با كاهش تعداد دفعات سم‌پاشي و عدم سم‌پاشي‌هاي بي‌رويه
- اجتناب از كندن و از بين بردن ميزبان‌هاي وحشي در مناطق كوهستاني و دشت‌هاي اطرافباغ‌هاي پسته
- اجتناب از كندن و از بين بردن علف‌هاي هرز ميزبان اطراف و داخل باغهاي پسته درزمانيكه سن‌ها به سمت باغهاي پسته هجوم آورده‌اند زيرا در اين مرحله كندن علف‌هايهرز سبب انتقال سن‌ها بر روي خوشه‌ها شده و خسارت شديدتر مي‌گردد.
- از بين بردن علف‌هاي هرز در اوايل فصل قبل از هجوم سن‌ها به سمت باغهاي پسته و دراواخر فصل پس از برداشت محصول جهت از بين بردن كانونهاي زمستان گذران آفت باشخم‌هاي بهاره و پاييزه. - سمپاشی با سموم حشره‌كشهاي اندوسولفان (تيودان) به نسبت 5/2 تا 3 در هزار يا فنتيون (لبايسيد) بهنسبت 1 تا 5/1 در هزار و يا فنيتروتيون (سوميتيون) به نسبت 5/1 تا 2 در هزار
- شته چین دار برگ پسته Forda hirsuta Hom.: Pemphigidae
مرفولوژی:
شاخک در افراد بالدار 6- 5 بندی و ریناریای ثانویه بیضی شکل است. شتهها به رنگ کرم مایل به قرمز با ماده مومی که خود حشره ترشح میکند پوشیده شدهاند.
گونههای F.marginata و F.kaussari، شته گال اسفنجی Slavum mordvilovi، گونه هایی از جنسGeoicaو جنسAsiphonellaهم بر روی پسته تغذیه میکنند.
بیولوژی:
اهمیت شته ها در باغهای پسته از نظر تغذیه از شیره گیاهی و انتقال بیماریها می باشد. این شته اوائل فصل در هوای خنک حمله نموده و در لبه برگ گالی قرمز و بیضی شکل ایجاد میکند.در اثر تغذیه گالها به صورت چین خوردگی ضخیم شده در حاشیه برگ پسته ایجاد میشود. مبارزه:
شته های پسته نیاز به مبارزه نداشته و مبارزه با سایر آفات آن ها را نیز کنترل میکند. همچنین این آفات دارای دشمنان طبیعی متعددی میباشند.
- سپردار واوی پسته (Lepidosaphes pistaciae (Hom.: Diaspididae
مرفولوژی:
حشره ماده بیضی شکل با انتهای پهن و تقریباً گلابی شکل به رنگ زرد شکری و سر و شکم متمایل به نارنجی است.
پوره سن یک زرد رنگ و دارای یک جفت شاخک 5 بندی و 3 جفت پای سینهای میباشد. در پوره سن دوم این ضمائم وجود ندارد. سپر حشره ماده طویل و به رنگ قهوهای روشن است.
بیولوژی:
این آفت دو نسل در سال داردو زمستانگذرانی به صورت تخم زیر سپر حشرات ماده و یا ماده بالغ و به ندرت پوره سن دو در زیر سپر میباشد. تخمৱها در بهار تفریخ شده و پوره‌ها بر روی شاخه و برگ و میوه پراکنده میشوند. این آفت با مکیدن شیره گیاهی سبب کاهش بیش از 50 درصد تولید، رنگ پریدگی برگها، پوک شدن دانهها و خشکیدن سرشاخه میشود.
مبارزه:
- دارای دشمنان طبیعی از خانواده Coccinellidae و Cybocephalidae و پارازیتوئید هایی مانند خانواده Aphelinidae و Encyrtidae
- سمپاشی با سمومی نظیر دیازینون به نسبت 5/1 در هزار یا اتیون به نسبت 2 در هزار همراه با روغن ولک
اندازه بدن شکل زمستانه 1/2 میلیمتر برای مادهها و 9/1 میلیمتر برای نر و به رنگ خاکستری یا قهوهای، دارای شمار زیادی لکه و نقاط رنگی روی سر، سینه و شکم میباشد. شکل تابستانه به طول 7/1 میلیمتر در ماده و 5/1 میلیمتر در نر و به رنگ کرم تا نارنجی کم رنگ است. پوره‌ها زرد مایل به نارنجی و دارای لکههای تیره میباشند.
بیولوژی:
حشرات كامل زمستان گذران پسيل از اوايل فروردين ماه روي درختان مستقر مي‌شوند. اينحشرات نسبت به حشرات كامل تابستانه قدرت پرواز بيشتري داشته، آلودگي گسترده‌تري درباغها ايجاد مي‌كنند. پس از جفت‌گيري به محض باز شدن جوانه‌هاي خوشه و برگ روي آنهاتخمريزي مي‌نمايند. تخم‌ها به تعداد 50 تا 60 عدد، به صورت انفرادي يا دسته‌اي و بهاشكل مختلف مانند نيم دايره، مارپيچ و غيره در سطح برگ و بيشتر نزديك به رگبرگهاگذاشته مي‌شوند.تخم‌ها معمولاً 5 تا 10 روز بعد تفريخ مي‌شوند.
پوره‌ها از اوايل ارديبهشت شروع به فعاليت و تغذيه مي‌كنند. طول دوره پورگي معمولاً 20 روز بوده و حشرات كامل نسل اولاز اواخر دهه دوم ارديبهشت ماه به تعداد زياد در باغ ظاهر مي‌شوند.
ارقام مختلفپسته نسبت به آلودگي پسيل پسته حساسيت متفاوت دارند. به طور كلي هر چه برگ درختاننازك‌تر، لطيف‌تر، پهن‌تر و بزرگتر باشد گرايش بيشتري براي جذب حشرات كامل پسيل وتخمريزي ايجاد مي‌كند.
پوره‌هاي نسل دوم از اوايل خرداد تا اواخر دهه دوم خرداد فعاليت و تغذيهمي‌كنند. تحمل درختان در اين زمان نسبت به ساير نسلها در برابر خسارت پوره كمتراست.
زيرا رشد رويشي درختان پايان يافته و ميوه شروع به مغز رفتن كرده و جوانه‌هاظاهراً شكل كامل يافته‌اند. در نتيجه خسارت آفت باعث پوكي و ريزش برگ و جوانهمي‌شود.
پوره‌هاي پسيل با فرو بردن خرطوم در سطح برگها از شيره گياهي تغذيه مي‌كنند. موادپروتئيني شيره گياهي را جذب نموده و مواد قندي را به صورت شيره دفع مي‌نمايند. اينمواد قندي در مجاورت هوا خشك شده و به آن شكرك گويند. اين مواد چسبنده باعث جذب گردو خاك شده و شاخه و برگهاي درختان را بدمنظره مي‌نمايد. از دست رفتن شيره گياهيباعث ضعف عمومي درختان پسته و ريزش برگها، جوانه‌ها، دانه كوچك و افزايش درصد پوکی و دهان بستگي ميوه مي‌شود. خسارت پوره‌هاي پسيل پسته روي درختان در دو زمانبيشتر از ساير مواقع سال است. يكي در خرداد ماه كه باعث ريزش برگها، خوشه‌ها،جوانه‌ها و افزايش ميزان پوکی و ديگري در مردادماه كه باعث افزايش مقدار دهان بستگي مي‌گردد.
در صورتيكه جمعيت آفت پسيل حالت طغياني پديدا كند شديداًتداخل نسل يافته و نمي‌توان تاريخ مشخص براي مراحل زندگي و نسلها اعلام نمود. درشرايط معمولي در نيمه اول هر ماه مرحله پورگي و نيمه دوم هر ماه حشرات كامل درباغها وجود دارند. از نيمه دوم شهريور ماه به تدريج حشرات كامل زمستان گذران درميان جمعيت آفت ظاهر مي‌شود. اين حشرات در شكاف درختان، زير پوستكها، لابه‌لايكلوخه‌ها، شكاف ديوارها و ساختمانهاي قديمي اطراف باغها زمستان گذراني مي‌كنند. اينآفت در سال 5 تا 6 نسل ايجاد مي‌كند. :)
