همه چیز در مورد سختی آب ، فواید و مضرات و از بین بردن آن

در این مقاله قصد داریم تا در مورد سختی آب به طور کامل به شما کاربران عزیز توضیح بدهیم ، سختی آب یا آب سخت اصلاحی که به کیفیت آب می پردازد ، معیاری محسوس که شما در آشامیدن آب آن را به خوبی حس می کنید ( بر حسب میزان سختی گوارایی آب متغیر است ) ، به طور کلی می توان گفت هر چه سختی آب پایینتر باشد آب گواراتر است.

اما سختی آب چیست ؟

در واقع آنچه که از آن به عنوان سختی آب یاد می شود وجود نمک های معدنی محلول در آب است . ترکیباتی از قبیل بی‌کربنات، یون‌های کلسیم، منیزیم و غیره‌ .سختی آب  با حل شدن املاح موجود در مسیر رودخانه ها در آن به وجود می آید و با توجه به فصول کم باران یا پر باران و منطقه ای که از آن می گذرد سختی آن افزایش یا کاهش می یابد.

سختی آب چگونه نشان داده می شود ؟

برای مشخص کردن میزان سختی آب از معیاری به عنوان “درجه سختی آب” استفاده می شود که با واحد میلی گرم بر لیتر (mg/lit) و یا ppm و یا  واحد جهانی میلی اکی والان کربنات کلسیم ( برابر 50 میلی گرم کربنات کلسیم ) در هر لیتر آب ارائه می شود.

درجه سختی آب با اندازه گیری کلسیم و منیزیم موجود در آب تعیین می شود. البته در این مسئله که استاندارد سختی تعیین شده در موارد گوناگون چگونه است در کشو های مختلف همانند استفاده از واحد های مختلف برای این معیار ، متفاوت است.

در کشور ما ایران سختی آب حسب واحد میلی گرم بر لیتر (mg/lit) بیان می شود و یک درجه سختی معادل یک میلی گرم بر لیتر کربنات کلسیم است.

استاندارد شماره 1053 منتشره از موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران ، ویرایش پنجم مصوب 11/12/1388 و همچنین اصلاحیه شماره 1 آن مصوب دی ماه 1391 به این مقوله پرداخته و استاندارد های سختی آب آشامیدنی را این گونه بیان می کند :

1. حداکثر مطلوب سختی در آب 200 میلی گرم در لیتر بر حسب کربنات کلسیم
2. حداکثر مجاز سختی در آب 500 میلی گرم در لیتر بر حسب کربنات کلسیم
3. در شرایط اضطراری حداکثر مجاز سختی در آب نامحدود است.

انواع سختی :

سختی آب بر حسب نوع مواد محلول دارای تقسیم بندی هاو اسامی است که در ذیل به آن اشاره می کنیم:

• سختی کربناتی و غیر کربناتی
  • سختی کربناتی : اشاره به سختی ناشی از وجود بی کربنات های کلسیم و کربنات ها
  • سختی غیر کربناتی : اشاره به سختی ناشی از وجود نمک های محلول دیگری غیر از موارد بند فوق
• سختی موقت ، سختی دائم و سختی کل
  • سختی موقت : اشاره به سختی ناشی از وجود بی کربنات های کلسیم، منیزیم، آهن در آب که البته با جوشاندن به راحتی برطرف می شود.
  • سختی دائمی : اشاره به سختی ناشی از وجود نمک هایی غیر از بی کربنات فلزهای موجود در آب که نیاز به استفاده از محلول های شیمیایی برای برطرف کردن آن داریم.
  • سختی کل : مجموع سختی دو بند فوق را سختی کل می نامیم.

طبقه بندی سختی آب :

مضرات سختی آب :

به سبب اینکه بشر از زمان شروع حیات در این کره خاکی به آب نیاز داشته و با توجه به عدم وجود علم کافی و فناوری های تصفیه آب و همچنین محدودیت های آب قابل شرب نمی توانست از هر آبی استفاده کند ، تقریبا به هر شرایطی عادت می کرده و این مسئله آنچنان که باید بر کیفیت زندگی او تاثیر نداشته ، اما با پیشرفت بشر در زمینه علم و فناوری و اهمیت قائل شدن آحاد مردم برای داشتن زندگی راحت و نهایت لذت و استفاده بهینه از نعمت های خدادادی ، مقوله کیفیت آب نیز اهمیت خاصی یافت چه در زمینه آب شرب چه در زمینه آب های مورد استفاده در تجهیزات که اینجا به برخی از این اثرات نامطلوب به صورت تیتر وار اشاره می کنیم :

• در آب قابل شرب بحث سختی نسبت مستقیمی با گوارایی آب دارد
• سختی بالای آب در طعم و مزه نوشیدنی هایی همچون چای و قهوه هم اثر نامطلوب دارد.
• در پخت غذا ها اخلال ایجاد می کند.
• رسوب بستن در دیواره وسایل از مضرات مشهود آن است به طوری که علاوه بر کاهش عمر بدنه پس از مدت کوتاهی (در آب های با سختی بالا) حجم مفید آن وسیله تا حد محسوسی کاهش می یابد. (از نمونه های بارز آن رسوب سماور که اکثر ما شاهد آن بوده ایم.)
• اخلال در عملکرد شوینده ها.
• در آب های سخت پس از خشک شدن جای لکه آن باقی می ماند.

فواید سختی آب :

در اینکه آیا سختی آب واقعا فوایدی هم دارد تردید هایی وجود دارد ولی برخی از مواردی که در این باب ذکر می شود عبارتند از :

• افرادی که آب سخت می نوشند زودتر شکستگی استخوانشان بهبود می یابد
• بیماری راشیتیسم در اینگونه افراد کمتر است.

همچنین برای افرادی که مدت ها از آب با سختی بالا استفاده کرده اند و سپس از آب های تصفیه شده استاده می کنند آب تلخ به نظر می رسد که البته بعد از مدتی همه چیز عادی خواهد شد و به آن عادت خواهند کرد.

از بین بردن سختی :

برای از بین بردن سختی روش های گوناگونی وجود دارد که در ذیل به آن ها اشاره می کنیم :

• جوشاندن آب که برای رفع سختی های موقتی استفاده می شود.
• استفاده از محلول های شیمیایی برای رفع سختی های دائمی مورد استفاده قرار می گیرد.
• دستگاه های سختی گیر برای مراکز صنعتی
• و در نهایت دستگاه تصفیه آب برای مصارف خانگی و صنعتی که با گرفتن سختی آب شرب ، گوارایی را برای شما به ارمغان می آورد (در مقاله دستگاه تصفیه آب و سختی آب به آن پرداخته شده است).