شير يكطرفه (جلوگيري از برگشت جريان) CHECK VALVE (PREVENT BACK FLOW) 8-شير ايمني SAFETY OR RELIEF VALVE تشريح وسايل تاج چاه شيرهاي جانبي: براي اطلاع از فشارهاي احتمالي پشت لوله هاي جداري چاه و تخليه آن از اين شيرها استفاده مي شود. شيرهاي اصلي الف- شير اصلي تحتاني BOTTOM MAIN VALVE ب-شير اصلي فوقاني TOP MAIN VALVE شير ايمني سطحي در هنگام عمليات بهره برداري معمولاً با دو مشكل روبرو هستيم، فشار زياد و فشار كم مخزن كه ممكن است در سيستم بوجود آيد. لذا در اين رابطه بر روي تشكيلات سرچاهي اين شير را نصب مي كنند تا در موقع بروز هر كدام از اين اشكالات شير بطور اتوماتيك عمل نموده و جريان را قطع مي نمايد. مدلهاي متداول شير ايمني مورد استفاده در صنعت نفت ساخت كارخانه OTIS مي باشند كه در نوعهايUX-TYPE) و (X-TYPE مورد استفاده قرار مي گيرد. ساختمان و تعميرات شيرها شيرها از مهمترين وسائلي هستندكه در صنعت نفت بكار مي روند. اين شيرها براي كنترل تنظيم شروع توقف حركت سيالات (مايع و گاز) در لوله ها، مخازن تلمبه وكمپرسورها مورد استفاده قرار مي گيرند. شيرها در اندازه ها و انواع مختلفي ساخته شده اند، هر يك از اين شيرها براي انجام دادن كار خاصي طراحي و ساخته شده اند، اكثريت شيرها در كارخانه هاي گاز و گاز مايع از فولاد يا استيل ساخته شده اند. مواد ديگري نيز در ساختمان اين شيرها بكار مي روند، بعضي از اين مواد عبارتند از: فولاد زنگ نزن يا (STAINLESS STEEL) چدني (COST-IRON) برنجي (BRASS) و پلاستيك (PLASTIC). سه طرح اصلي در ساختمان شير عبارتند از: 1- شكل بدنه (BODY) 2- دروازه يا وسيله اي كه اجازه عبور جريان را ميدهد، معمولاً از روي شكل همين قسمت شير نامگذاري مي شود مانند (PLUG, GATE) 3- ساقه يا (BONNET) كه شامل ميله (STEM) و وسائل عمل‌كننده و آب بندي است. انواع شيرها (TYPES OF VALVES) 1-شير دروازه اي: فقط براي قطع و وصل كردن جريان بكار مي رود، داراي صفحه محكمي است كه با بالارفتن و پائين آمدن آن اجازه مي دهد جريان گاز يا مايع قطع و وصل شود. 2-شير توپي (BALL VALVES): مانند شير دروازه اي فقط براي باز و بسته كردن جريان بكار مي رود. همانطور كه از نامش پيداست از يك جسم توپي تشكيل شده كه در محوطه داخلي بدنه بوسيله اتصالاتي بحركت در مي آيد كه با اين حركت اجازه عبور جريان يا قطع آنرا مي دهد. 3-شير پلاك دار (PLUG VALVE): اين شير نيز فقط براي باز و بسته كردن بكار مي آيد و همانطور كه از اسمش پيداست از يك جسم بيضي شكل تشكيل شده كه در بعضي موارد درون محفظه بدور خود مي چرخد و در بعضي مواقع بالا و پايين رفته و بدين وسيله اجازه عبور و يا قطع جريان سيال را مي دهد. 4-شير پروانه اي (BUTTERFLY VALVE) : داراي صفحه‌اي گرد و پهن است كه محوري از قطر آن مي گذرد. صفحه متصل به ميله در جهت چرخش تا 90 درجه مي تواند بچرخد كه اين چرخش باعث باز و بسته شدن يا تنظيم جريان مي شود. ناگفته نماند كه شيرهاي پلاك دار و توپي نيز داراي چرخش 90 درجه هستند. ميله ها (محورها) و آب بند شير هر يك از شيرهاي ذكر شده فوق احتياج به يك محور دارند كه اين محور به قسمت متحرك منتقل شده است بنابراين ميله (STEM) مي تواند بالا و پايين برود يا بچرخد. براي جلوگيري از نشت سيال از اطراف ميله به بيرون به موادي احتياج است كه به آنها آب بند مي گويند. اين مواد مي تواند يكي از چند نمونه موادي باشد كه براي آب بند بكار مي روند مانند: نسوز (ASBESTOS) زغالي (GRAPHITE) پلاستيك (PLASTIC) كه معمولاً از نوع تفلون است. 5-شير ايمني (SOFETY OR RELIEF VALVE) : اين شير معمولاً از نوع پيستوني است كه در اثر فشار معيني كه از طرف گاز موجود در يك مخزن وارد مي شود، باز و مازاد فشار را به خارج هدايت مي كند. معمولاً‌هر وسيله يا مخزني براي فشار معيني طرح و در مقابل آن مي تواند مقاومت كند،از اين رو براي جلوگيري از تركيدن و يا خرد شدن وسائل وجود شيرهاي ايمني لازم و ضروري است. روغنكاري محور شير (VALVE STEM LUBRICATION) در پشت آب بندها براي اطمينان بيشتر در جلوگيري از نشت گاز يا مايع، روغنها و يا گريس هاي مخصوصي استفاده مي شود كه در درجه حرارتهاي خيلي بالا و خيلي پايين مقاوم مي باشند. اين مواد روغني همچنين به آسان چرخيدن شير نيز كمك كرده و يكي از مهمترين وظايف مسئولين يا اپراتورها مواظبت كردن از شيرها مي باشد. شيرها وسائلي هستند كه در صنايع نفت و گاز، لوله كشي آب و ساير موارد مشابه، به منظور كنترل، شروع يا توقف حركت سيالات يعني مايعات و گازها در لوله ها، مخازن، برجهاي تفكيك، تلمبه و كمپرسور بكار مي روند. كاربرد كلي شيرها 1-شير دروازه اي (كاملاً باز يا بسته) GATE VALVE (ON AND OFF FLOW) 2- شير توپي (كاملاً باز يا بسته) BELL VALVE (ON AND OFF FLOW) 3-شير پلاك دار (كاملاً باز يا بسته) PLUG VALVE (ON AND OFF FLOW) 4-شير سوزني (نيم باز يا كند كننده جريان) NEEDLE VALVE (THROTTLING FLOW) 5-شير كروي (نيم باز يا كند كننده جريان) GLOBE VALVE (THROTTLING FLOW) 6-شير پروانه‌اي (نيم باز يا كندكننده جريان) BUTTERFLY VALVE (THROTTLING FLOW) 7-شير يكطرفه (جلوگيري از برگشت جريان) CHECK VALVE (PREVENT BACK FLOW) 8-شير ايمني SAFETY OR RELIEF VALVE تشريح وسايل تاج چاه شيرهاي جانبي: براي اطلاع از فشارهاي احتمالي پشت لوله هاي جداري چاه و تخليه آن از اين شيرها استفاده مي شود. شيرهاي اصلي الف- شير اصلي تحتاني BOTTOM MAIN VALVE ب-شير اصلي فوقاني TOP MAIN VALVE شير ايمني سطحي در هنگام عمليات بهره برداري معمولاً با دو مشكل روبرو هستيم، فشار زياد و فشار كم مخزن كه ممكن است در سيستم بوجود آيد. لذا در اين رابطه بر روي تشكيلات سرچاهي اين شير را نصب مي كنند تا در موقع بروز هر كدام از اين اشكالات شير بطور اتوماتيك عمل نموده و جريان را قطع مي نمايد. مدلهاي متداول شير ايمني مورد استفاده در صنعت نفت ساخت كارخانه OTIS مي باشند كه در نوعهايUX-TYPE) و (X-TYPE مورد استفاده قرار مي گيرد. ساختمان و تعميرات شيرها شيرها از مهمترين وسائلي هستندكه در صنعت نفت بكار مي روند. اين شيرها براي كنترل تنظيم شروع توقف حركت سيالات (مايع و گاز) در لوله ها، مخازن تلمبه وكمپرسورها مورد استفاده قرار مي گيرند. شيرها در اندازه ها و انواع مختلفي ساخته شده اند، هر يك از اين شيرها براي انجام دادن كار خاصي طراحي و ساخته شده اند، اكثريت شيرها در كارخانه هاي گاز و گاز مايع از فولاد يا استيل ساخته شده اند. مواد ديگري نيز در ساختمان اين شيرها بكار مي روند، بعضي از اين مواد عبارتند از: فولاد زنگ نزن يا (STAINLESS STEEL) چدني (COST-IRON) برنجي (BRASS) و پلاستيك (PLASTIC). سه طرح اصلي در ساختمان شير عبارتند از: 1- شكل بدنه (BODY) 2- دروازه يا وسيله اي كه اجازه عبور جريان را ميدهد، معمولاً از روي شكل همين قسمت شير نامگذاري مي شود مانند (PLUG, GATE) 3- ساقه يا (BONNET) كه شامل ميله (STEM) و وسائل عمل‌كننده و آب بندي است. انواع شيرها (TYPES OF VALVES) 1-شير دروازه اي: فقط براي قطع و وصل كردن جريان بكار مي رود، داراي صفحه محكمي است كه با بالارفتن و پائين آمدن آن اجازه مي دهد جريان گاز يا مايع قطع و وصل شود. 2-شير توپي (BALL VALVES): مانند شير دروازه اي فقط براي باز و بسته كردن جريان بكار مي رود. همانطور كه از نامش پيداست از يك جسم توپي تشكيل شده كه در محوطه داخلي بدنه بوسيله اتصالاتي بحركت در مي آيد كه با اين حركت اجازه عبور جريان يا قطع آنرا مي دهد. 3-شير پلاك دار (PLUG VALVE): اين شير نيز فقط براي باز و بسته كردن بكار مي آيد و همانطور كه از اسمش پيداست از يك جسم بيضي شكل تشكيل شده كه در بعضي موارد درون محفظه بدور خود مي چرخد و در بعضي مواقع بالا و پايين رفته و بدين وسيله اجازه عبور و يا قطع جريان سيال را مي دهد. 4-شير پروانه اي (BUTTERFLY VALVE) : داراي صفحه‌اي گرد و پهن است كه محوري از قطر آن مي گذرد. صفحه متصل به ميله در جهت چرخش تا 90 درجه مي تواند بچرخد كه اين چرخش باعث باز و بسته شدن يا تنظيم جريان مي شود. ناگفته نماند كه شيرهاي پلاك دار و توپي نيز داراي چرخش 90 درجه هستند. ميله ها (محورها) و آب بند شير هر يك از شيرهاي ذكر شده فوق احتياج به يك محور دارند كه اين محور به قسمت متحرك منتقل شده است بنابراين ميله (STEM) مي تواند بالا و پايين برود يا بچرخد. براي جلوگيري از نشت سيال از اطراف ميله به بيرون به موادي احتياج است كه به آنها آب بند مي گويند. اين مواد مي تواند يكي از چند نمونه موادي باشد كه براي آب بند بكار مي روند مانند: نسوز (ASBESTOS) زغالي (GRAPHITE) پلاستيك (PLASTIC) كه معمولاً از نوع تفلون است. 5-شير ايمني (SOFETY OR RELIEF VALVE) : اين شير معمولاً از نوع پيستوني است كه در اثر فشار معيني كه از طرف گاز موجود در يك مخزن وارد مي شود، باز و مازاد فشار را به خارج هدايت مي كند. معمولاً‌هر وسيله يا مخزني براي فشار معيني طرح و در مقابل آن مي تواند مقاومت كند،از اين رو براي جلوگيري از تركيدن و يا خرد شدن وسائل وجود شيرهاي ايمني لازم و ضروري است. روغنكاري محور شير (VALVE STEM LUBRICATION) در پشت آب بندها براي اطمينان بيشتر در جلوگيري از نشت گاز يا مايع، روغنها و يا گريس هاي مخصوصي استفاده مي شود كه در درجه حرارتهاي خيلي بالا و خيلي پايين مقاوم مي باشند. اين مواد روغني همچنين به آسان چرخيدن شير نيز كمك كرده و يكي از مهمترين وظايف مسئولين يا اپراتورها مواظبت كردن از شيرها مي باشد. شیرهای صنعتی valve valve7444 شیر وسیله ای است که برای مهار کردن جریان و فشار سیالات به کار می رود وظایف اصلی شیرهای صنعتی عبارتند از : 1) قطع و وصل کامل جریان 2) جلوگیری از بازگشت مایعات و گازهای عبور کرده 3) تنظیم عبور مقدار مورد نیاز مایعات و گازها 4) تنظیم و کنترل مقدار و فشار مایعات و گازها 5) کنترل و ایمن نگه داشتن دستگاه های تحت فشار و اصولا شیرها در مواردی به کار می روند که برای جریان سیال (اعم از مایع و گاز ) اختلاف فشار وجود داشته باشد . تاریخچه اولین شیرهایی که به‌وسیله انسان اختراع شد، همان چیزی است که اکنون به عنوان (دریچه) آب‌بند میشناسیم. دریچه‌ای که با گذاشتن یا برداشتن آن در مسیر آب، جریان را بسته، باز یا نیمه باز می گذاشتند. شیرهای دروازه‌ای امروزی در واقع همان آب بند های قدیمی هستند. جنس و مواد بنا به کاربرد، مصالحی که در ساخت شیر بکار برده می‌شود، مختلف است. در کارهای ساختمانی شیرهای چدنی، برنزی، برنجی و گاهی استیل (SS) استفاده می‌شود. در کارهای صنعتی مانند، نیروگاهها، کارخانه‌های پتروشیمی، پالایشگاهها، کشتی سازی و صنایع دارویی / غذایی، بسته به نوع سیالی که از شیر عبور می‌کند ویا محیطی که شیر در آن قرار دارد، بدنه و دیگر اجزای آنرا از فولاد کربنی، فولاد آلیاژی، فولاد زنگ نزن(Stainless Steel) میسازند. شیرها یا به‌وسیله دست یا عملگر خودکار (Actuator) باز و بست می‌شوند. نکات مهم در طراحی و ساخت شیرها عبارتند از: 1- نیروی راه انداز وتجهیزات خاص راه اندازی 2- ارتعاش شیر 3- کاویتاسیون 4- تاثیر در جریان 5- میزان تحمل فشار 6- آب بندی وموادمصرفی درآب بندها 7- سهولت تعمیرو نگهداری ونصب وتنظیم آنها 8- حوضچه های آرامش انواع مختلف شیرها 1) شیرهای دستی که با نیروی انسان کار می کنند manual valves 2) شیرهای خودکار که با نیروی هوا ، مایعات و گازهای کنترل شونده کار می کنند control valves 3) شیرهای خودکار که با نیروی برق کار می کنند . electric motor operated valves شیرهایی که در این قسمت بررسی می شود عبارتند از: 1)شیرهای سوزنی needle valves 2)شیرهای سماوری plug or clock valves 3)شیرهای کروی globe valves 4)شير زاويه اي ANGLE VALVE 5)شير توپي BALL VALVE 6)شیرهای کشویی gate valves 7)شیرهای دیافراگمی diaphragm valves 8)شير برگشت معكوس فاضلابي BAKE WATER VALVE 9)شير فشار شكPRESSURE REDUCING VALVE 10)شیرهای یکطرفه non return or check valves 11)شیرهای پروانه ای butterfly valves 12)شیرهای اطمینان safety valves 13)شير تخليه 14)شير سه راهه دستي CROSS GLOBE VALVE 15)شير زانويي ANGLE VALVE 16)شير شلنگي HOSE VALVE 17)شير آب نما WATER GAUGE VALVE 18)شير هاي خاص SPECIAL PURPOSE VALVES 19)شیرهای خودکار control valves 20) شيرهاي متعادل كننده BALANCING VALVES 21 ) شير هاي تخليه كننده فشارPRESSURE RELIEF VALVES که در زیر به تفصیل آنها را توضیح می دهیم: 1) شیرهای سوزنی needle valves شیر سوزنی که اسم خود را از شکل دیسک و نشیمنگاه خود گرفته از لحاظ ساختمان و طرز کار جزو خانواده شیرهای کروی می باشد با این شیرها می توان کنترل دقیق جریان سیال را به خصوص در لوله های باریک و ظریف برقرار کرد. ساختمان این شیر طوری است که جریان به یک حفره کوچک هدایت می شود و پس از چرخش °90 به نوک یک مخروط هدایت می شود و همانگونه که از شکل پیداست جریان از بین این حفره و یک قطعه سوزنی شکل به خروجی راه می یابد ..دیسک این نوع شیر از میله مخروطی شکل نازکی تشکیل شده که از داخل سوراخ مدور صفحه عبور می کند و جریان حرکت سیال را محدود می سازد .ساختمان این شیرها بیشتر در کاربراتورها به کار می رود . این نوع شیر از لحاظ ساختمان بسیار ظریف و تقریبا کوچک می باشد
