همه چیز درباره کاشت زعفران و پرورش این گیاه با ارزش

زمین های آفتاب گیر و بدون درخت که در معرض باد سرد نباشد مناسب برای کاشت زعفران است. حداکثر دمای مناسب برای این گیاه ۳۵ تا ۴۰ درجه سانتی گراد است و در ارتفاع بین ۱۳۰۰ تا ۲۳۰۰ متر از سطح دریا عملکرد خوبی را نشان داده است.

ما در مطالب قبلی مجله سبزانه از کاشت نخود، کاشت خیار در گلدان، کاشت توت فرنگی، کاشت سیر و پرورش آن در منزل، کاشت هویج در خانه و کاشت دیگر گیاهان زراعی نوشته ایم و در اختیار شما کاربران عزیز قرار داده و در این مقاله به کاشت زعفران پرداخته ایم.

خاک مناسب برای کاشت زعفران و پرورش آن:

پیاز زعفران بین ۵ تا ۷ سال در زمین باقی می ماند، بنابراین زمین باید دارای خاک سبک یا ترکیبی از شن و رس باشد که پیاز زعفران بتواند در مدت زمان طولانی علاوه بر تامین مواد غذایی، در مقابل شرایط خاص منطقه ای نیز مقاومت کند. برای رشد و نمو مناسب گیاه زعفران و تولید محصول مرغوب و مطلوب زمین های حاصلخیز و زهکشی شده بدون درخت با خاک لومی، لیمونی، رسی و شنی و آهک‌دار که PH آن بین ۸ تا ۷ باشد بر زمین های شور، فقیر و مرطوب، اسیدی ارجحیت دارد. زعفران در زمین هایی که دارای قلوه سنگ یا علف های هرز یا مواد آلی پوسیده نشده باشد محصول خوبی نمی‌دهد.

راه و روش تهیه زمین برای کاشت زعفران:

جهت آماده سازی زمین برای کاشت زعفران ابتدا در پاییز یا زمستان زمین را شخم عمیق می‌زنند در حالی که شرایط مناسب نبوده یا دسترسی به تراکتور امکان پذیر نباشد می‌ توان شخم را در پایان بهار یا اوایل تیر ماه نیز انجام داد. در زراعت مکانیزه زعفران، زمین را در پاییز سال قبل از کاشت با گاو آهن شخم عمیق می‌زنند در بهار پس از قطع باران های بهاری خاک را با انجام شخم متوسط ضمن سله شکنی از وجود علف های هرز پاک می‌کنند در مرداد یا شهریور پس از پخش ۸۰ تا ۴۰ تن کود حیوانی و ۲۰۰ کیلوگرم فسفات آمونیوم زمین را به صورت فارو درمی‌ آورند و برای کاشت گیاه آماده سازی می‌کنند.

نحوه انتخاب پیاز زعفران و کاشت آن:

چون کاشت زعفران در زمین های جدید تنها با پیاز آن ممکن است، دقت در انتخاب آن بسیار مهم و حائز اهمیت می باشد. پیاز زعفران را می‌توان از خاک درآورد به انبار یا مزرعه دیگری انتقال داد، با توجه به دوره خواب یا استراحت پیاز که از اواخر اردیبهشت ماه تا اواخر مرداد ماه ادامه دارد می‌ توان در این فاصله نسبت به بیرون آوردن پیاز اقدام نمود. بهتر است پیاز ها پس از بیرون آوردن از زمین کاشته شوند تا به ادامه استراحت در زمین جدید مستقر شده برسند. از بیرون آوردن پیاز ها در اواخر مرداد به بعد باید خودداری کرد چون در این موقع بعضی از پیاز ها امکان دارد برای ریشه دادن و جوانه زدن آماده شده باشند. هر اندازه فاصله بیرون آوردن پیاز ها تا زمان کاشت کمتر باشد بهتر است. با این حال پیاز زعفران را برای مدت چند ماه در محل سرد و خشک با ارتفاع ۳۰ تا ۲۰ سانتی متر به صورت پخش شده نگهداری می کنند، اما این امر باعث عدم توسعه فیزیولوژیکی گل ها شده و باردهی سال اول کاشت را به شدت کاهش می‌دهد. پیاز زعفران را از موقع خزان بوته می‌ توان کاشت اما بهتر است از کشت پیاز زعفران در اواخر تیر ماه و اوایل ماه مرداد خودداری کنید زیرا در این مواقع هوا و زمین بسیار گرم است و ترس آن وجود دارد که رطوبت پیاز موقع جابه جایی از بین برود و به آن صدمه وارد شود. طبق تحقیقات انجام شده توسط مرکز پژوهش های صنعتی خراسان، بهترین زمان کاشت پیاز زعفران خرداد ماه می‌باشد.

کاشت پیاز زعفران:

جهت کاشت پیاز زعفران ابتدا چاله‌ های یک ردیف را با بیل در می‌آورند و در داخل هر چاله از ۱۵ تا ۳ پیاز قرار می‌دهند. عمق کاشت پیاز بین ۲۰ تا ۱۵ سانتی متر در نظر گرفته می شود و در موقع کاشت سر پیازها باید رو به بالا قرار بگیرد. پیازها را در عمق ۲۰ سانتی متری در زمستان از سرما و یخبندان و سایر تنش های محیطی و در تابستان از گرما زدگی مصون می‌ مانند. برای کاشت زعفران ۵ تا ۴ نفر شرکت می‌کنند به این منظور که یک نفر با بیل چاله‌ ها را درمی‌ آورد دو نفر پیاز های قابل کشت را به صورت دسته‌های ۳ تا ۵ یا ۱۵ تایی انتخاب می‌کنند و نفر چهارم پیاز ها را در داخل چاله‌ ها می گذارد. در انتها سطح مزرعه را که نا مسطح شده با بیل یا ماله‌ ای که صاف و فشرده باشد، مسطح می‌سازند تا پیازها به خاک بچسبند. زمین کاشت شده را به همین صورت تا موقع آبیاری پاییزه رها می‌ کنند و  قبل از آبیاری در حدود ۲۰ الی ۱۰ تن کود حیوانی کاملا پوسیده شده را با بیل در سطح زمین پخش می‌ کنند. پس از انجام عمل کاشت روی شیارها را با ماله پوشانده و زراعت ردیفی به نظر می‌ آید.

آبیاری:

بعد از پایان کاشت پیاز های زعفران که حداکثر تا آخر شهریور طول می‌کشد، حدودا ۱۵ تا ۱۰ روز بعد از کاشت اقدام به آبیاری مزرعه می‌ کنند. در نقاط مختلف خراسان بسته به وضعیت آب و هوایی منطقه از اواسط مهر ماه تا دهه اول آبان ماه آبیاری زعفران شروع می‌شود. گل کردن زعفران تا حدودی وابسته آبیاری اولیه می‌باشد بنابراین برای اینکه برداشت زعفران با مشکل مواجه نگردد آبیاری اولیه را در بین قطعات با فاصله چند روز تقسیم می‌کنند تا به این شکل دوران اوج گلدهی قطعات با یکدیگر همزمان نباشد. آبیاری اولیه زعفران خیلی مهم است و تمام نقاط زمین باید به طور کافی و یکنواخت آب بخورد تا گل های یک قطعه با هم و هم زمان بیرون بیایند. بعد از گاورو شدن مزرعه برای سله شکنی از کج بیل و چهار شاخ فلزی یا گاو آهن ایرانی با عمق کم استفاده می‌ کنند، متعاقبا زمین را ماله می‌کشند. سله شکستن زمین سبب می گردد که جوانه‌ های گل زعفران با راحتی بیشتری از خاک بیرون آمده و رشد قوی و مطلوبی داشته باشند. پس از آبیاری اولیه به فاصله ۲۰ الی ۱۵ روز بعد اولین گل های زعفران ظاهر می‌شوند بدیهی است که مزرعه زعفران در سال اول محصول قابل توجهی نمی‌دهد. از اوایل فروردین تا زمانی‌که رنگ برگ ها به زردی مایل شود هر ۱۲ تا ۶ روز یک بار آبیاری انجام می شود. بعد از وجین باید یک نوبت آبیاری به تاخیر بیفتد تا علف های هرز از بین برود و مجددا سبز نشوند. آبیاری آخر در درشت شدن پیاز های زعفران بسیار موثر است.

نحوه سله شکنی زمین زعفران:

پس از آبیاری اولیه به محض گاورو شدن زمین سطح مزرعه باید سله شکنی شود به نحوی که پیاز ها صدمه نبینند. بهترین وسیله برای سله شکنی کج بیل و بیل شیار دار و گاو آهن ایرانی و کولتیواتر می باشد. سله شکنی سبب می گردد که گل ها به رحتی از خاک سر برآرند و کود حیوانی با خاک ترکیب شود. در مواقعی که کشاورز نتوانسته باشد به زمین خود کود دهد قبل از انجام آبیاری می‌ توان کود لازم را در سطح خاک پخش کرده و با شخم سطحی با خاک مخلوط کرد و بعد از این عمل که در واقع حکم سله شکنی را دارد جهت هموار نمودن زمین و چسباندن خاک به پیاز ها زمین را ماله می‌کشند.

نحوه وجین علف های هرز:

علف های هرز از راه رقابت با گیاه زعفران از نظر آب و مواد غذایی و نور خورشید موجب کاهش محصول می‌ گردد.  همچنین امکان دارد در مراحل کاشت و برداشت زعفران، مزاحمت هایی ایجاد و گیاه میزبان تعدادی از بیماری ها و حشرات و اللخصوص نماتد باشد. وجین مزرعه در هر موقع که علف های هرز رشد کردند، امری ضروری می باشد. در مزارع زعفران اولین وجین بعد از آبیاری دوم انجام می شود و این وجین سبب از بین رفتن علف های هرز مزرعه زعفران می‌ شود. معمولا اولین وجین زعفران بعد از برداشت گل ها و دومین آن در صورت لزوم به فاصله در حدود یک ماه قبل از آب سوم انجام می‌ گردد. در مورد مبارزه شیمیایی با علف های مزرعه باید توجه کرد که چون اثر این علف کشها بر روی گیاه آزمایش نشده باید به هنگام رشد بوته‌ های زعفران از مصرف علف‌کش‌ های شیمیایی اجتناب شود.

برای کاشت زعفران به تمام موارد مهم ذکر شده در این مقاله توجه کنید و تمام نکات ضروری و مهم را به کار ببندید تا محصول خوبی برداشت نمایید.