زنجبیل گیاهی است که در قرآن هم از آن به نیکی یاد شده و آمده است: « ویسقون فیها کاساً کان مزاجهازنجبیلاً.» ؛ در آن جا جامی بنوشانند شان که آمیخته با زنجبیل باشد(1). در این آیه خداوند به اهل بهشت وعده فرموده که به پاداش کارهای نیکویشان در دنیا به آنان شرابی می نوشاند با طعم زنجبیل.
زنجبیل همچنین از قدیم‌الایام مورد استفاده بوده و هنوز هم در طب سنتی نقش مهمی را ایفا می‌کند. زنجبیل محرک جهاز هاضمه و برای هضم غذا بسیار مفید است. زنجبیل برای درمان سوءهاضمه، نفخ، قولنج، استفراغ، تشنج موضعی، حالت‌های دردناک معده و تنگی‌نفس بسیار موثر است. کارشناسان معتقدند که عصاره زنجبیل همراه با آب‌لیمو و نمک طعام اگر قبل از غذا خورده شود، برای بی‌اشتهایی سودمند است. در مورد سوزش گلو و گرفتگی سینه و صدا یک تکه زنجبیل را می‌جوند تا بزاق خوب ترشح شود.
زنجبیل گیاه مفیدی است برای کسانی که به ضعف حافظه دچارند . (2) امام رضا علیه السلام در این زمینه ضمن توصیه این افراد به استفاده همه روزه از هفت مثقال کشمش سیاه(موویز) به صورت ناشتا و نیز استفاده همه روزه از هلیله با نبات کوبیده فرموده اند: وَ مَنْ أَرَادَ أَنْ یُقِلَّ نِسْیَانَهُ وَ یَکُونَ حَافِظاً فَلْیَأْکُلْ کُلَّ یَوْمٍ ثَلَاثَ قِطَعِ زَنْجَبِیلٍ مُرَبًّى بِالْعَسَلِ وَ یَصْطَبِغُ بِالْخَرْدَلِ مَعَ طَعَامِهِ فِی کُلِّ یَوْمٍ … : کسی که می خواهد فراموشی اش کم شود و حافظه اش قوی، هر روز سه تکّه زنجبیل پرورده با عسل بخورد و در هر روز با غذای خویش، چیزی که با خردل تهیِه شده باشد نیز میل کند.(3)
مطابق آموزه های طبی امام رضا علیه السلام و طب بوعلی زنجبیل خواص فراونی دارد. ضد سرفه و تهوع است.سردرد را کاهش می دهد. زنجبیل خلط آور است وجهت رما تیسم و پادرد مفید است.اشتها می آورد و دل درد را رفع می کند.همچنین مسکن همه ی درد هاست.آن راباعسل میل کنید زیرا مصرف زیاد آن گلو را اذیت می کند و اگر نصف قاشق چای خوری پودر ریشه ی زنجبیل را در یک نوشیدنی حل کنید وپیش از ورود به خودروبنوشید ضد تهوع خواهد بود.
یکی دیگر از خواص مفید زنجبیل کمک به حفظ وزن مناسب و کاهش وزن است. بنابراین یکی از گیاهان کنترل کننده وزن زنجبیل است. زنجبیل علاو بر آن که یکی از مؤثرترین مواد طبیعی در برقراری جریان خون و جلوگیری از لخته شدن آن است با پاکسازی سیستم گوارشی از ذخیره چربی‌های اضافی در بدن جلوگیری می‌کند. در همین زمینه امام رضا (ع) برای حفظ چابکی و انجام بهتر کارهای روزانه استفاده از زنجبیل را توصیه کرده اند.(4)
پانوشتها:
1. سوره انسان. آیه 17
2. بحارالانوار، ج59، ص306(رساله ذهبیه)
3. مستدرکالوسائل، باب نوادر ما یتعلق بأبواب الأطعمة المباحة ، ص 455
4. طب و بهداشت/چاپ پنجم/ ص 261
